Θουκ. 3, 76-78
Στόχοι-θεματικά
κέντρα
1.Η
εμφύλια αντιπαράθεση στην Κέρκυρα εξελίσσεται σε ανοιχτή σύγκρουση ανάμεσα
στους Αθηναίους και Πελοποννησίους αποκαλύπτοντας έτσι τις πραγματικές
διαστάσεις του αλληλοσπαραγμού των Ελλήνων
2.Τακτικές
κινήσεις Κερκυραίων και παράγοντες επηρεασμού
3.Σκοπιμότητες
αντιπάλων: δίνεται με αυτές τις αποκαλύψεις ολοκληρωμένη εικόνα των αιτίων των
γεγονότων.
4.Περιγραφή
ναυμαχίας και τακτική αντιπάλων
5.αξιολόγηση
στρατηγικών ικανοτήτων των αντιπάλων και εκτίμηση της εμπειρίας και
αυτοπεποίθησης του Αθηναίου στρατηγού.
6.Σκιαγράφηση
προσωπικότητας του Νικόστρατου
7.
εντοπισμός στοιχείων αποτύπωσης των αντιδράσεων και συναισθημάτων των αντιπάλων
Λεξιλόγιο
1.στάσις,εως=επανάσταση,εμφύλιος πόλεμος
2. ἐν τούτῳ=σ’ αυτό το σημείο
3.ἡ ἓως=αυγή,ξημέρωμα(τῆς ἓω,τῇ ῇἓω,τὴν
ὴἓω,ὦ ἓως)
4.πολλῷ θορύβῳ=από τη μεγάλη τους
σύγχυση(θόρυβος=ταραχή,κραυγή,
επευφημία από
την ρίζα αυτή τα θρέομαι=φωνάζω δυνατά,θρόος,θρῆνος κλπ.
5.παρασκευάζομαι+αιτ.=ετοιμάζω για τον
εαυτό μου/Μέσο δυναμικό/παρα-
σκευάζω+αιτ.=ετοιμάζω
6.πληροῦμαί τινος=είμαι γεμάτος από κάτι
Πγ.πλήρωσις,πλήρωμα,πληρωτής,
αναπληρωτής,απλήρωτος
7.ἐάω-ῶ+τελ.απαρ.=αφήνω,επιτρέπω
8.αὐτομολέω-ῶ=λιποτακτώ/παρασύνθετο,εκ
του αυτός +ἒμολον,θ.μολ-
του
ρ.βλώσκω=έρχομαι/Σ.δραπετεύω,Α.μένω
9.ὁ κόσμος=η τάξη,το κόσμημα
10.ταραχή=ταραχή,αναταραχή,σύγχυση,ανωμαλία
11.προσπίπτω=προσκρούω,πέφτω πάνω, επιτίθεμαι,
εφορμώ Πγ. πτώση, πτώμα, προπετής, αμετάπτωτος
12.ταλαιπωρέω-ῶ=ενοχλώ,βασανίζω/α,ετ.βασανίζομαι,κακοπαθώ,
ταλαιπωρούμαι
Ερμηνευτικά
1.Αἱ… Πελοποννησίων νῆες …πεντήκοντα: Μετά την αποτυχία στη Λέσβο οι
Λακεδαιμόνιοι με τον Αλκίδα έσπευσαν να βοηθήσουν τους Κερκυραίους, όπου είχε
αρχίσει ο εμφύλιος πόλεμος. Τα σαράντα καράβια του Αλκίδα ενώθηκαν με τα
δεκατρία Λευκαδίτικα και Αμβρακιώτικα καράβια του Βρασίδα. Οι Αθηναίοι δεν
είχαν παρά μόνο δώδεκα καράβια στη Ναύπακτο και οι Λακεδαιμόνιοι ήθελαν να
προφτάσουν πριν στείλει ο εχθρός ενισχύσεις. Στόχος των Λακεδαιμονίων ήταν να
ενισχύσουν την ολιγαρχική παράταξη και να ανοίξουν νέο μέτωπο με τους
Αθηναίους. Ορατός πλέον είναι ο κίνδυνος σύρραξης σε μεγαλύτερη κλίμακα.
-για την τακτική του στόλου όμοια με αυτή του Φορμίωνα κατά του στόλου των Πελοποννησίων κατά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 429 π.Χ. βλ.
Κερκυραίοι: Οι
Κερκυραίοι δημοκρατικοί αιφνιδιάζονται με την άφιξη του Πελοποννησιακού
στόλου, έτσι προβαίνουν σε σπασμωδικές ενέργειες που φανερώνουν έλλειψη
ψυχραιμίας. Δεν ακολουθούν τις συμβουλές των Αθηναίων. Έτσι, με την
έλλειψη τακτικής αλλά κυρίως με την ανικανότητά τους να αφήσουν κατά μέρος τα
μίση και τις αδυναμίες δρώντας συλλογικά για το καλό του νησιού τους,
οδηγούνται σε καταστροφικό αποτέλεσμα. Το γεγονός ότι είχαν τους Αθηναίους στο
πλάι τους απέτρεψε την καταστροφή
Αθηναίοι: Έμπειροι
από ναυτικές συγκρούσεις και διατηρώντας την ψυχραιμία τους, οι
Αθηναίοι προσπαθούν να υποδείξουν στους Κερκυραίους πώς θα αντιμετωπίσουν με
τον καλύτερο τρόπο τον Πελοποννησιακό στόλο. Αν και διαθέτουν μόλις 12 πλοία, προκαλούν
το δέος των Πελοποννησίων, οι οποίοι προσπαθούν να τους αντιμετωπίσουν
διαθέτοντας 33 πλοία. Με αρχηγό το Νικόστρατο οι Αθηναίοι κατορθώνουν να
συντονίσουν την επιχείρηση με τρόπο που να κερδίσουν το καλύτερο δυνατό
αποτέλεσμα με τις λιγότερες απώλειες.
Πελοποννήσιοι: Τα μέλη του
στόλου της Πελοποννησιακής συμμαχίας φαίνεται να ζυγίζουν με κάθε λεπτομέρεια
τις κινήσεις τους: αντιλαμβάνονται την αδυναμία οργάνωσης των Κερκυραίων,
αλλά και την εμπειρία των Αθηναίων, και επωφελούνται, κατανέμοντας το στόλο
τους ανάλογα. Αν και προσπαθούν να διδαχτούν από τα σφάλματα του παρελθόντος,
οι Πελοποννήσιοι δεν καταφέρνουν να φέρουν εις πέρας τα σχέδια επίθεσής τους,
καθώς παρασύρονται από τις ενέργειες των Αθηναίων
6. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι
Αθηναίοι βρίσκονταν στη Ναύπακτο με 12
πλοία( 3. 19.2). Η Σαλαμινία και η Πάραλος βρίσκονταν, όπως και ο Αλκίδας, στο
Αιγαίο(Κλάρο)(3.33.1). Αυτά τα πλοία δεν αποτελούσαν τμήμα του στόλου που
βρισκόταν στη Ναύπακτο. Μερικοί θεωρούν το τμήμα νόθο και το εξοβελίζουν.
Μπορεί όμως τα πλοία αυτά να αντικατέστησαν δυο άλλ που άφησε ως φρουρά ο
Νικόστρατος στο λιμάνι ή έφεραν την εντολή από την Αθήνα ο Νικόστρατος να
πλεύσει στην Κέρκυρα μετά την είδηση για τα γεγονότα εκεί. Ίσως ο Θουκυδίδης να
είχε Κερκυραίους πληροφοριοδότες(3.70.2,72.2, 75.1)
7. η επέμβαση των Πελοποννησίων
δημιουργεί μεγαλύτερη εμπλοκή στα πράγματα. Ο αιφνιδιασμός τους καλλιεργεί
σύγχυση, ταραχή και φόβο στους Κερκυραίους για τη μεταστροφή της κατάστασης.
Αίτιο της αποτυχίας των Κερκυραίων είναι η σύγχυση και τα μοιραία συνεπόμενα
σφάλματα τακτικής, τα οποία και εκμεταλλεύονται οι εχθροί. Επιπλέον αίτιο ήταν
η έλλειψη ομόνοιας και σύμπνοιας, διότι τα Κερκυραϊκά πληρώματα ήταν ανάμεικτα
από δημοκρατικούς και ολιγαρχικούς και αναζωπυρώθηκαν τα πάθη. Απόρροια:
λιποταξίες ολιγαρχικών για εκδίκηση, οπότε οι Κερκυραίοι μέσα στη σύγχυση
διαπράττουν σφάλματα. Αντίθετα, οι Πελοποννήσιοι επιδεικνύουν περισσή
αυτοπεποίθηση και βεβαιότητα.
