ΑΡΧΑΙΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ-ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ
ΠΛΑΤΩΝ-ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

1. Αναφέρεται ότι ο Σωκράτης ενέπνευσε αντιφατικά αισθήματα στους συγχρόνους του. Να σημειώσετε ποιοι από τους παρακάτω λόγους εξηγούν , κατά τη γνώμη σας, την αντιπάθεια πολλών συμπολιτών του και τις κατηγορίες ότι ήταν άθεος.

α. Διακήρυσσε με έπαρση τη σοφία του

β. Προσπαθούσε να αποδείξει ότι δεν ήταν σοφοί ορισμένοι που ισχυρίζονταν πως είναι

γ. συνέργησε στη σύλληψη κάποιου πολίτη την εποχή των Τριάκοντα Τυράννων

δ. προκαλούσε με την ειρωνεία του τη μακαριότητα πολλών Αθηναίων

ε. η ειρωνεία του είχε στόχο και το χρησμό του Απόλλωνα

2. Ποιες από τις παρακάτω φράσεις αναφέρονται στο Σωκράτη(Σ) και ποιες στους σοφιστές(Σ)

α. θετική αμφισβήτηση

β. αναζήτηση της βαθύτερης αλήθειας των πραγμάτων, της πρώτης και αναλλοίωτης αλήθειας

γ. ειρωνεία: όπλο της σκέψης, της αναζήτησης, της φιλοσοφικής έρευνας

δ. αμφισβήτηση που καταλήγει σε άρνηση

ε. αμφισβήτηση που καταλήγει σε άρνηση

3. Ποιες από τις παρακάτω φράσεις ανταποκρίνονται στην έννοια της διαλεκτικής και μαιευτικής μεθόδου που χρησιμοποιούσε ο Σωκράτης;

α. Διαλεκτική είναι οποιαδήποτε συζήτηση

β. Διαλεκτική κατ’ αρχήν σημαίνει διάλογος

γ. Από την αναίρεση των θέσεων του συνομιλητή συνάγεται απευθείας η αλήθεια

δ. Είναι η σταδιακή, βήμα-βήμα, αναίρεση των θέσεων του συνομιλητή

ε. Μαιευτική είναι η φιλοσοφική θεωρία του Σωκράτη

στ. Όλη η διανοητική προσπάθεια της συζήτησης στρέφεται στο να εξαχθεί η σωκρατική άποψη από τον αντίπαλο.

4. Από τις παρακάτω θέσεις να διαγράψετε εκείνες που δεν ανταποκρίνονται στη φιλοσοφία των σοφιστών ή του Σωκράτη(Σ.Σ//Σ.Λ-Σοφ.Σ//Σοφ.Λ)

α. αναζήτησε την πρώτη αρχή της δημιουργίας

β. ασχολείται μόνο με τον άνθρωπο και την κοινωνία του

γ. από την εμπειρία έφτανε σε μια απόλυτη γνώση του θέματος

δ. χρησιμοποίησε την παραγωγική μέθοδο για την εξαγωγή καθολικών ορισμών

ε. σημάδεψε τη φιλοσοφική σκέψη κυρίως με τη φιλοσοφική του θεωρία

στ. αναζήτησε την αρχή κάθε ηθικής έννοιας

ζ. Ενδιαφέρονται για τη σχετική αλήθεια, όχι την απόλυτη

η. Μοναδικός οδηγός προς την αλήθεια είναι η λογική σκέψη και όχι οι αισθήσεις

θ. Στρέφουν τη φιλοσοφία από τη φύση στον άνθρωπο

5. Σημειώστε το Σωστό ή Λάθος:

Ο Πλάτων:

α. Γεννήθηκε το 431 πχ

β. δεν είχε κανένα ενδιαφέρον από τη νεαρή του ακόμη ηλικία για την πολιτική

γ. Τον πίκρανε η καταδίκη του Σωκράτη

δ. στην 7^η επιστολή του αυτοβιογραφείται κατά κάποιον τρόπο

ε. ιδρύει την Ακαδημία ύστερα από το δεύτερο ταξίδι του στη Σικελία

στ, έλαβε επιμελημένη μουσική και γυμναστική παιδεία

ζ. θα ιδρύσει την Ακαδημία σε ένα κτήμα κοντά στο πολύ παλαιότερο γυμναστήριο

η. δεν έδινε μεγάλη σημασία στα μαθηματικά

6. Να σημειώσετε το Σ στις φράσεις που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα

α. Ο Πρωταγόρας υποστηρίζει πως είναι σε θέση να καθοδηγήσει τον Ιπποκράτη ώστε να βελτιώνεται συνεχώς

β. Ο Πρωταγόρας υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που έχουν τη δυνατότητα να διδάσκουν στους άλλους την πολιτική αρετή

γ. Στο δεύτερο μέρος του λόγου του ο Πρωταγόρας απαντά με μύθο

δ. Ο Πρωταγόρας υποστηρίζει ότι η αρετή είναι και πρέπει να θεωρείται διδακτή

ε. Ο Πλάτων βάζοντας το Σωκράτη να αφηγηθεί το διάλογό του με τον Πρωταγόρα δίνει τη δυνατότητα στο έργο του να κερδίσει σε ζωντάνια, υπολείπεται όμως σε πειστικότητα

στ. Στην περίπτωση του Πρωταγόρα η Σωκρατική ειρωνεία είναι πολύ διακριτική

ζ. Ο Πρόδικος και ο Ιππίας είναι γελοιογραφικά σχεδιασμένοι

η. Ο πρόλογος του «Πρωταγόρα» αναδεικνύει ένα στιγμιότυπο της ζωής των νέων της Αθήνας

7. Να συμπληρώσετε με τις κατάλληλες φράσεις τις παρακάτω πληροφορίες:

α. Αν παρουσιαστεί κάποιος μη ειδικός σε μια συζήτηση για τεχνικό θέμα στην αθηναϊκή εκκλησία του δήμου και θελήσει να συμβουλεύσει σχετικά με αυτό τους συμπολίτες του………………………………………………………………………….(του επιτρέπουν να μιλήσει ελεύθερα/τον διώχνουν κοροϊδεύοντάς τον)

β. Στα ζητήματα πολιτικής και καλής διοίκησης…………………………………………………………………..(δεν μπορεί ο καθένας να έχει ορθή άποψη/ο καθένας μπορεί να έχει ορθή άποψη)και…………………………………………………........................(είναι ανάγκη/δεν είναι ανάγκη)να έχει εκπαιδευτεί πάνω στο θέμα.

γ. ………………………………………………………………………...

(Συ-χνά .μπορεί/κανείς ποτέ δεν μπορεί)με τη διδασκαλία να κάνει τον άλλο καλύτερο υποστηρίζει ο Σωκράτης.

δ. Για τον Πρωταγόρα ο κάθε άνθρωπος …………………………(κατέχει/δεν κατέχει)εξ ορισμού τη δικαιοσύνη και τη λογική που του επιτρέπουν να έχει την ιδιότητα του πολίτη.

ε. Το γεγονός πως οι πόλεις έχουν προβλέψει τιμωρίες για πράξεις αδικίας……………..(αποδεικνύει/δεν αποδεικνύει) πώς υπάρχει πανανθρώπινη πίστη στην ιδέα ότι το να είναι κανείς καλός πολίτης……………………(δεν είναι θέμα τύχης / είναι θέμα τύχης)

στ. Ο Πρωταγόρας υποστηρίζει ότι ο Σωκράτης…………………..(δεν έχει δίκιο/έχει δίκιο) να ισχυρίζεται ότι οι μεγάλοι πολιτικοί δεν προσπαθούν να διδάξουν στους γιους τους την αρετή.

8. Να επιλέξετε τις ορθές απαντήσεις στη δεξιά στήλη

Τα θέματα του διαλόγου «Πρωταγόρας» είναι:	1. Ποια είναι η φύση της αρετής 2. Πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος του Προμηθέα για την επιβίωση του ανθρώπου 3. Ποιο είναι το εκπαιδευτικό σύστημα της Αθήνας 4. Ποιος μπορεί να διδάξει την αρετή 5. Είναι οι σοφιστές τα κατάλληλα πρόσωπα για να αναλάβουν τη διδασκαλία της αρετής
Για να εκθέσει τις απόψεις του ο Πρωταγόρας χρησιμοποιεί τους εξής τρόπους:	1.μύθο 2. Διαλεκτική μέθοδο 3. Διάλεξη 4. Σχολιασμό ποιητικών κειμένων

 9. Πώς αρχίζει ο διάλογος Πρωταγόρας  και για ποιο λόγο επιλέγει ο Πλάτων αυτή την εισαγωγή; Ποια ένσταση  εγείρεται και πώς αναιρείται;

10.Πώς αποδεικνύεται το θέμα της φιλοσοφικής συζήτησης που θα ακολουθήσει;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.    Διαλεκτική-σωκρατική ειρωνεία-μαιευτική:Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για το καθένα, επισημαίνοντας τη σχέση τους στη διδασκαλία του Σωκράτη.

2.    Ποια είναι η βασική διαφορά Σωκρατικής και σοφιστικής αμφισβήτησης;

3.    Ποια ήταν τα όπλα του Σωκράτη ώστε να φτάσει στην πρώτη αλήθεια των πραγμάτων;

4.    Τι σημαίνει η έκφραση: «…ο Σωκράτης οδηγεί το συνομιλητή του στη γενική αλήθεια»;

5.    Ποια σκοπιμότητα έχει η χρήση της μαιευτικής μεθόδου από το Σωκράτη;

6.    Σωκράτης και σοφιστές αν και έστρεψαν το φιλοσοφικό στοχασμό από τη φύση στα ζητήματα της ηθικής, διέφεραν στο σκοπό. Ποια ήταν η ουσιαστική διαφορά τους;

7.    Με ποια μέθοδο ο Σωκράτης αναζήτησε την απόλυτη ουσία των ηθικών αξιών; Πότε αυτή η διαδικασία είχε επιτυχία;

8.    Ποια έννοια παίρνει το «Ἓν οἶδα, ὃτι οὐδέν οἶδα»του Σωκράτη και ποια πλεονεκτήματα εξασφαλίζει;

9.    Το αντικείμενο διδασκαλίας του Σωκράτη και των σοφιστών είναι το ίδιο,οι διαφορές τους όμως είναι μεγάλες.Να τεκμηριώσετε τις απόψεις σας.

10. Λέγεται πως ο Σωκράτης κατέβασε τη φιλοσοφία από τα άστρα στη γη.Ποιο νόημα έχει αυτή η φράση;

11. Οι προγενέστεροι φιλόσοφοι ασχολήθηκαν με πολιτικά προβλήματα;Και οι σοφιστές ασχολήθηκαν;Αν ναι,τότε ποια η διαφορά του Σωκράτη με όλους αυτούς;

12. Ποιες ήταν οι διαφορές ανάμεσα στο Σωκράτη και τους άλλους σοφιστές σχετικά με τον ορθό τρόπο ζωής και δράσης στο προσωπικό ή κοινωνικό επίπεδο;

13. Τι σημαίνει η επαγωγική μέθοδος;

14. Ποια κατηγορία στοιχειοθετήθηκε εναντίον του Σωκράτη,από ποιους και γιατί;

15. Ευσταθούσε η μήνυση του Σωκράτη για αθεία ή όχι και γιατί;

16. Η κατηγορία για διαφθορά των νέων δεν ευσταθούσε.Γιατί όμως έγινε και ποιους ενοχλούσε η διδασκαλία του;

17. Ποιοι άλλοι παράγοντες έπαιξαν αρνητικό ρόλο στην τελική μήνυση εναντίον του Σωκράτη;

18. Πώς δικαιολογείτε την άποψη ότι ακόμη και στην πρότασή του για ποινή η σωκρατική ειρωνεία έχει την ισχύ της;

19. Αν και πίστευε ο Σωκράτης ότι αδικήθηκε από τους συμπολίτες του ήπιε το κώνειο.Πώς δικαιολογείται η στάση του αυτή;

20. Μέσα σε ποιο οικογενειακό περιβάλλον ανδρώθηκε ο Πλάτωνας και ποια σημασία είχε στη διαμόρφωσή του;

21. Ποιοι παράγοντες οδήγησαν τον Πλάτωνα να μην ασχοληθεί με την πολιτική;

22. Αναμφισβήτητα τα σημαντικότερα ταξίδια του Πλάτωνα ήταν αυτά στη Σικελία.Ποιος ήταν ο σκοπός και ποια η έκβασή τους;

23. Ο Πλάτωνα πίστευε ότι, για να απαλλαγούν οι κοινωνίες από τα δεινά,πρέπει οι φιλόσοφοι να γίνουν βασιλείς ή οι βασιλείς φιλόσοφοι.Τα ταξίδια του στη Σικελία αυτό το σκοπό είχαν.Διαψεύστηκε όμως.Γιατί,κατά τη γνώμη σας,δεν μπόρεσαν να συνυπάρξουν η φιλοσοφική παιδεία και η τυραννική εξουσία;

24. Πότε και που ιδρύθηκε και λειτούργησε η Ακαδημία;Πόσα χρόνια λειτούργησε και ποιος την έκλεισε;

25. Σε ποιο μάθημα έδινε σημασία η Ακαδημία και γιατί;

Eρωτήσεις στην εισαγωγή του Πρωταγόρα

1.Πώς αρχίζει ο διάλογος και για ποιο λόγο επιλέγει ο Πλάτων αυτή την εισαγωγή; Ποια ένσταση  εγείρεται και πώς αναιρείται;

2.Πώς αποδεικνύεται το θέμα της φιλοσοφικής συζήτησης που θα ακολουθήσει;

3.Πώς περιγράφονται οι τρείς σοφιστές; Πώς περιγράφεται ειδικά ο Πρωταγόρας και πώς αντιμετωπίζεται στο έργο ο πρωταγορικός στοχασμός;

4.Ποιο είναι το περιεχόμενο της διδασκαλίας του Πρωταγόρα, όπως ο ίδιος υποστηρίζει και τι συνεπάγεται η άποψη;

5.Ποιες αντιρρήσεις στον ισχυρισμό του Πρωταγόρα ότι διδάσκει την πολιτική αρετή διατυπώνει ο Σωκράτης;

6.Ποιο είναι το περιεχόμενο του μεγάλου λόγου του Πρωταγόρα με τον οποίο απαντά στις αντιρρήσεις του Σωκράτη;

7.Τι αποδεικνύει κατά τον Πρωταγόρα ο μύθος;

8.Τι αποδεικνύει ο θεσμός των ποινών ως προς το διδακτό της πολιτικής αρετής;

9.Ποιος είναι ο τρόπος απάντησης του Πρωταγόρα στο πρώτο μέρος του λόγου του και σε ποια επιχειρήματα του Σωκράτη απαντά;

10.Στο δεύτερο μέρος του λόγου του σε ποια επιχειρήματα του Σωκράτη απαντά και πώς;

11.Ποια είναι στην ουσία τα θέματα του Πρωταγόρα;

12.Σωκράτης και Πρωταγόρας εφαρμόζουν έκαστος τη μέθοδό του. Ποια είναι αυτή;

13.Πώς λειτουργεί ο μύθος για τη διατύπωση απόψεων και πώς τον χρησιμοποιούν Πλάτωνας και σοφιστές;

14.Πώς αντιμετωπίζει και πώς σχολιάζει ο Σωκράτης τη μέθοδο της διάλεξης που χρησιμοποιεί ο Πρωταγόρας;

15.Ποια είναι η θέση του Σωκράτη για το σχολιασμό των ποιητικών κειμένων ως μέθοδο διατύπωσης των απόψεων;

16.Ποια είναι η κατάληξη του έργου ως προς το θέμα της αρετής;

Ερωτήσεις Εισαγωγής

1.Σωκράτης και σοφιστές αμφισβήτησαν τις παραδεδεγμένες αλήθειες της εποχής τους, αλλά η αμφισβήτησή τους είχε διαφορετικό περιεχόμενο. Πού έγκειται  αυτή η διαφοροποίηση;

2.Με ποια μέθοδο ο Σωκράτης προσπάθησε να αναζητήσει την απόλυτη ουσία των ηθικών εννοιών και τι πετύχαινε μ’αυτή;

3.Ποιοι ήταν οι πραγματικοί λόγοι που στοιχειοθετήθηκε η κατηγορία εναντίον του;

Ερωτήσει από την εισαγωγή Πρωταγόρα

1.Ο πρόλογος του έργου ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί;

2.Ποια είναι τα πρόσωπα του διαλόγου; Ποια θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο κείμενο;

3.Ποιες είναι οι αντιρρήσεις του Σωκράτη στον ισχυρισμό του Πρωταγόρα ότι διδάσκει την πολιτική αρετή και πώς απαντά σ’ αυτές ο Πρωταγόρας;

4.Ποια είναι η αντίρρηση του Σωκράτη στην τρίτη μέθοδο των σοφιστών και ποιο σκοπό έχει;