Εισαγωγή Πλάτωνα

1.Σωκρατική αμφισβήτηση

• ειρωνεία όπλο της σκέψης του, της φιλοσοφικής του έρευνας

·       και οι σοφιστές αμφισβητούν, αλλά καταλήγουν στην άρνηση= αλήθεια δεν υπάρχει

• ο Σωκράτης αντιπαραθέτει θετική αμφισβήτηση= αναζητά την πρώτη αλήθεια, που δεν επηρεάζεται από τις συνθήκες

2.Διαλεκτική και μαιευτική           

• διαλεκτική= διάλογος. Η σωκρατική διαλεκτική είναι:σταδιακή αναίρεση των θέσεων του συνομιλητή// σταδιακή προσπάθεια να εξαχθεί νέο συμπέρασμα= νέα προσέγγιση της αλήθειας
• Με ερωτήσεις σχεδόν απλοϊκές ο Σωκράτης εξαναγκάζει το συνομιλητή να φτάσει στην ακραία συνέπεια των όσων υποστήριξε= σαθρότητα λογικών επιχειρημάτων= νέα συζήτηση προς την γενική αλήθεια, ανεξάρτητη από περιστάσεις και συνθήκες= ΠΡΩΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ
• Δε διατυπώνει εκ των προτέρων θεωρία, αλλά όλη η διανοητική προσπάθεια της συζήτησης συντελεί στην εξαγωγή της σωκρατικής άποψης από τον αντίπαλο= μαιευτική

·       Ο συνομιλητής γεννά την αλήθεια, καθώς γνωρίζει την Αλήθεια, την Ιδέα και ξαναθυμάται με τη μέθοδο του Σωκράτη όσα ήδη η ψυχή γνωρίζει

3.Αναζήτηση ορισμών και ηθική

• Ο Σωκράτης κατέβασε τη φιλοσοφία από τα άστρα στη γη. Η έρευνα περνά από τα φυσικά φαινόμενα στον άνθρωπο αποκλειστικά
• Δεν ενδιαφερόταν απλώς για τον ορθό τρόπο δράσης, αντίθετα από τους σοφιστές που είχαν χρησιμοθηρικό ενδιαφέρον γι αυτά τα θέματα
• Επιζητά σταθερό έδαφος για τον αμετάκλητο καθορισμό του καλού, αρετής, σοφίας
• Αναζητά την αρχή κάθε ηθικής έννοιας που δεν επηρεάζεται από τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες, την ανθρώπινη αντίληψη
• Αναζητά το απόλυτο, απορρίπτει το σχετικό, αναζητά την  ουσία της ηθικής, όχι τα ηθικά φαινόμενα

4.Επαγωγική μέθοδος

• Δρόμος για την αναζήτηση της απόλυτης ουσίας των ηθικών εννοιών
• Επακτοί λόγοι= σκοπός η εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων= τὸ ὁρίζεσθαι καθόλου
• Ξεκινά από τα παραδείγματα της καθημερινής ζωής και εμπειρίας και οδηγεί τη σκέψη του συνομιλητή στην εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων που ξεπερνούν την εμπειρία και φτάνουν στην απόλυτη γνώση του θέματος
• Απόλυτος ορισμός, απόλυτη γνώση για την αλήθεια «καλού-κακού», «αδικίας-δικαίου», «ομορφιάς-ασχήμιας», «σωφροσύνης-άνοιας», «θάρρους-δειλίας», «ορθής διακυβέρνησης-δεσποτείας»

· Σημάδεψε τη φιλοσοφία ο Σωκράτης, καθώς υπέδειξε ότι η λογική σκέψη

     και όχι οι αισθήσεις είναι ο μοναδικός οδηγός της αλήθειας, του καθολι-

     κού  και αιώνιου

5.Δίκη και θάνατος του Σωκράτη

-Μήνυση κατά Σωκράτη από τους:Μέλητο, Άνυτο και Λύκωνα.

-Λόγοι μήνυσης:

• δεν πιστεύει σε θεούς και εισηγείται καινά δαιμόνια;
• διαφθείρει τους νέους.

-Η πρώτη κατηγορία δεν ευσταθεί:δεν είχε η αρχαία ελληνική θρησκεία ούτε ιερό βιβλίο ούτε δόγμα ούτε ιερατείο…

-Συμμετείχε δε στις μεγάλες κοινές θρησκευτικές τελετές και δεν τις αμφισβητούσε.

-Δεν ισχύει η ασέβεια ως κατηγορία, όπως στοιχειοθετήθηκε με δίκες για κάποιους άλλους, όπως Αναξαγόρα, Πρωταγόρα, Αισχύλο.

-Η θρησκεία αποτέλεσε πρόσχημα για βαθύτερους πολιτικούς λόγους.

-η κατηγορία διαφθοράς των νέων έχει σχέση με τα πραγματικά αίτια δίωξης.

  =δε διέφθειρε πραγματικά τους νέους, αλλά στη αγορά ξεσκέπαζε την ψευδή σοφία σοφιστών και δημαγωγών…

  =η γοητεία που ασκούσε στους νέους μεταφράστηκε διαφθορά…

   -πολλοί μαθητές του πήραν μέρος στην πολιτική και έπαιξαν αρνητικό ρόλο σε μια καταστροφική για την Αθήνα περίοδο:πβ. Αλκιβιάδη, Κριτία, Χαρμίδη…

-το δικαστήριο:500(+1) ενήλικοι δικαστές

  =ένοχος ο Σωκράτης:281,αθώος:220

  =ποινή= θάνατος:300,όχι:201

έπαιξε το ρόλο της η Σωκρατική ειρωνεία…Στην απολογία του ζητά δωρεάν σίτιση στο πρυτανείο /πρόστιμο:1 μνά!

-Αν και οι μαθητές του(Κρίτων)του ζήτησαν να αποδράσει, αυτός δε δέχτηκε να προδώσει τους νόμους της πόλης. Ήπιε ψύχραιμα το κώνειο στο κελλί του δεσμωτηρίου…

ΠΛΑΤΩΝ

 Ο Βίος

1.Γέννηση το 428/9 πχ.// Πατέρας του ο Αρίστωνας, γιος του Αριστοκλή= γένος πιθανώς αριστοκρατικό. Μητέρα του η Περικτιόνη, από παλιά αρχοντική γενιά που έφτανε ως το Σόλωνα.

2.Θείος της ο Κριτίας, πρωτεργάτης των Τριάκοντα και αδελφός της ο Χαρμίδης, που επίσης συνεργάστηκε με τους Τριάκοντα.

3.Σημαντική πηγή πληροφοριών για τη ζωή του η 7^η επιστολή, γράμμα στους φίλους του Συρακόσιους= αποτελεί είδος αυτοβιογραφίας.

4.Επιμελημένη τη μουσική και γυμναστική παιδεία των αριστοκρατικών γόνων της Αθήνας.

5.Λογοτεχνικό τάλαντο εμφανές στα διαλογικά του έργα και στα πρωτόλειά του τραγικά έργα.

6.Ενδιαφέρθηκε για την πολιτική, λλά η συμπεριφορά των θείων του και των δημοκρατικών απέναντι στο Σωκράτη τον έκαναν να απομακρυνθεί.

7.Οι πρώιμοι διάλογοι γράφονται την πρώτη δεκαετία μετά το θάνατο του Σωκράτη.

8.Ταξίδια και Σικελική εμπειρία

-398-390 πχ.:ταξιδεύει στην Κάτω Ιταλία και Σικελία:θρύλος το ταξίδι του σε Αίγυπτο και Κυρήνη, λόγω αναφορών του ίδιου  του Πλάτωνα στη σοφία της Αιγύπτου

-πνευματική εξέλιξή του= ήρθε σε επαφή με τον Πυθαγορισμό και τον εξέχοντα εκπρόσωπό του:Αρχύτα Ταραντίνο

-γνωριμία του με το Διονύσιο Ι, τύραννο των Συρακουσών(405-367) και το γαμπρό του Δίωνα

-με παρότρυνση του Δίωνα ο Πλάτων να διδάξει πολιτική αρετή και  σοφία στο Διονύσιο= άδοξη κατάληξη= κινδύνεψε να πουληθεί ως δούλος στην Αίγινα…

-367πχ.=Ο Διονύσιος ΙΙ στο θρόνο των Συρακουσών. Ο Δίων πείθει εκ νέου τον Πλάτωνα για την προθυμία του νέου τυράννου

-Ο Πλάτων θέλοντας να μεταμορφώσει το Διονύσιο σε φιλόσοφο-βασιλέα σύμφωνα με το πρότυπο στην ιδανική του Πολιτεία επιστρέφει στη Σικελία=366πχ.=άδοξη κατάληξη= «όμηρος»των συγκρούσεων Δίωνα-Διονυσίου

-επιστρέφει και το 361πχ.=Θλιβερή εμπλοκή Ακαδημεικών στην εμφύλια διαμάχη Δίωνα και Διονυσίου και στα συνεχή πραξικοπήματα.

9.Ίδρυση Ακαδημίας

-Μετά την επιστροφή του από το πρώτο ταξίδι του στη Σικελία, κοντά σε παλαιό γυμναστήριο που ονομαζόταν όπως και όλη η περιοχή Ακαδήμεια, από τον προστάτη ήρωα Ακάδημο ή Εκάδημο. Έκλεισε μετά από εννέα αιώνες, το 529 πχ. επί Ιουστινιανού

-Τα μαθήματα της σχολής ίδια με αυτά που ορίζει στην Πολιτεία του ως ιδανική παιδεία των φυλάκων της ανώτερης τάξης που ασκεί την εξουσία

-μεγάλη σημασία είχαν τα μαθηματικά ως αναγκαία προετοιμασία για τη διδασκαλία της διαλεκτικής:στην είσοσο της Ακαδημία υπήρχε η επιγραφή: «ἀγεωμέτρητος μηδείς εἰσίτω».