Το δί καίο της πυγμη ς
Στη φύση, ο κανόνας είναι να επιβάλλεται το ισχυρό ζώο στο ανίσχυρο, πράγμα που εξασφαλίζει και την οικολογική ισορροπία. Βέβαια, ο φυσικός αυτός κανόνας δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει και κοινωνικός κανόνας. Ο άνθρωπος με τη βοήθεια της λογικής - που τον διαφοροποιεί από το ζωικό βασίλειο- εξελισσόμενος κοινωνικά και πολιτισμικά θέσπισε νόμους και δικαιώματα, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, που - σε ευνομούμενες κοινωνίες - εξισώνουν τον ισχυρό με τον αδύνατο. Δυστυχώς, όμως, παρατηρούμε πολλά ακόμη δείγματα επιβολής και υποστήριξης του «δικαίου του ισχυρού» σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Φαινόμενα επιβολής του «δικαίου του ισχυρού» σε διεθνές επίπεδο
• η οικονομική διείσδυση και εκμετάλλευση του «Τρίτου Κόσμου» από τα βιομηχανικά κράτη
• οι πολιτικές, διπλωματικές ή και στρατιωτικές επεμβάσεις των ισχυρών (στρατιωτικά και πολιτικά) στον «Τρίτο Κόσμο», με στόχο τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα
• η στήριξη από τη Δύση ολοκληρωτικών καθεστώτων στον «Τρίτο Κόσμο», που αποτελούν πιόνια τους στην άσκηση της διεθνούς πολιτικής τους
• η αυθαιρεσία των υπερδυνάμεων της εποχής μας στην άσκηση της εξωτερικής τους πολιτικής και η παράκαμψη των διεθνών συμβάσεων και οργανισμών
• η αδιαφορία των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών της Δύσης για τις διεθνείς συμβάσεις σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος
Φαινόμενα επιβολής του «δικαίου του ισχυρού» σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο
• πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί κάνουν κατάχρηση της θέσης και της δύναμής τους –πολιτική διαφθορά
• η διαπλοκή πολιτικής, οικονομικής και επικοινωνιακής ηγεσίας, που διαμορφώνει παρασκηνιακά το πολιτικό σκηνικό και το οικονομικό τοπίο με στόχο το κέρδος και την κυριαρχία στον ανταγωνισμό
• οι εργοδότες καταφέρνουν, εκμεταλλευόμενοι τη «δαμόκλειο σπάθη» της ανεργίας, να επιβάλουν εργασιακές συνθήκες εκμετάλλευσης των εργαζομένων
• στις ανεπτυγμένες χώρες πολλοί ντόπιοι εκμεταλλεύονται οικονομικούς πρόσφυγες από υπανάπτυκτες χώρες ως φτηνό και ανασφάλιστο εργατικό δυναμικό, που συνήθως απασχολείται σε ευκαιριακή ή εποχική εργασία, σε ανθυγιεινά επαγγέλματα σε άσχημες και επικίνδυνες συνθήκες, με χαμηλές αμοιβές
2
ΠΟΛΕΜΟΣ-ΕΙΡΗΝΗ
Πόλεμος Η οργανωμένη, ένοπλη σύρραξη μεταξύ κρατών ή κοινωνικών ομάδων (εντός των κρατών) με στόχο την κατάκτηση εδάφους και πλουτοπαραγωγικών πηγών ή την πολιτική επικράτηση. Αποτελεί μια ακραία μορφή βίας, στο πλαίσιο της οποίας κάθε πλευρά επιδιώκει να επιβάλει τη θέλησή της στην άλλη.
Ψυχρός Πόλεμος Έτσι ονομάστηκε ο γεωπολιτικός, ιδεολογικός και οικονομικός αγώνας μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ. μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κράτησε από το 1947, μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου στις 11 Νοεμβρίου 1989 και λίγο αργότερα την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στα άλλα κράτη επιρροής της Ε.Σ.Σ.Δ. Ονομαζόταν Ψυχρός Πόλεμος γιατί δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επρόκειτο για επικράτησης σε διάφορους τομείς όπως τα συμβατικά και τα πυρηνικά όπλα, τα δίκτυα συμμαχιών, την οικονομία, με οικονομικούς αποκλεισμούς, προπαγάνδα, κατασκοπεία, πολέμους σε περιφερειακά κράτη, και ανταγωνισμό για την κατάκτηση του διαστήματος.
β. Μορφές πολέμου
οι πόλεμοι μπορούν να διακριθούν, ως προς τους σκοπούς και τα κίνητρα αυτών που τους προκαλούν, σε:
επιθετικούς - κατακτητικούς
αμυντικούς
εθνικοαπελευθερωτικούς
κοινωνικο-επαναστατικούς
θρησκευτικούς
ανάλογα με τα μέσα:
• πυρηνικός
• χημικός-βιολογικός
• συμβατικός
• Ο κατακτητικός πόλεμος αποσκοπεί στην κατάκτηση εδαφών και των πλουτοπαραγωγικών πηγών τους (π.χ. Α' και Β' Παγκόσμιος Πόλεμος).
• Ο εθνικοαπελευθερωτικός πόλεμος έχει ως σκοπό την ανεξαρτησία του έθνους-κράτους που βρίσκεται υπό ξένη κατοχή. Αφετηρία του είναι η εθνική αφύπνιση του λαού, ο οποίος οδηγείται σε βίαιη αντιπαράθεση με τον κατακτητή για την ανεξαρτητοποίησή του [π.χ. Ελλάδα (1821), Ινδία (1949), Βιετνάμ (1954), Αλγερία (1962), Παλαιστίνη - αγώνας που διαρκεί από το 1920 μέχρι σήμερα].
• Ο θρησκευτικός πόλεμος στηρίζεται στο φανατισμό των ομάδων με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις, πίσω όμως από τις οποίες υποκρύπτονται συχνά οικονομικά και πολιτικά κίνητρα. [π.χ.οι σταυροφορίες το Μεσαίωνα, ο Τριακονταετής πόλεμος (1618-1648) μεταξύ των προτεσταντικών πριγκιπάτων και των καθολικών ηγετών/εκπροσώπων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας].
• εμφύλιος πόλεμος διεξάγεται μεταξύ ομοεθνών, με στόχο την κατάκτηση της
3
πολιτικής εξουσίας [π.χ. Ελλάδα (1946-1949), , Ισπανία (1936-1939) Ελ Σαλβαδόρ (1991), Βοσνία-Ερζεγοβίνη (1995)].
Δίκαιος πόλεμος ή ατιμωτική ειρήνη;
Το πρώτο προτάσσεται, όταν διαπνέεται από πνεύμα ελευθεροφροσύνης, σεβασμό στο παρελθόν, την παράδοση, τις εθνικές αξίες, πατριωτισμό, τόλμη, ανδρεία, αυταπάρνηση. Η ατιμωτική ειρήνη συνεπάγεται στέρηση ελευθερίας, ασέβεια, εθνική προδοσία, ανανδρία. ( 1821, 1940)
Ασύμμετρες μορφές πολέμου «Από την ιστορία ξέρουμε πως μέχρι σήμερα όλοι οι πόλεμοι διεξάγονταν μεταξύ δυο καλά καθορισμένων και οργανωμένων εχθρών που είχαν ξεκάθαρους σκοπούς και στόχους. Όμως, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11 ης Σεπτεμβρίου 2001 βρισκόμαστε μπροστά σε νέο είδος πολέμου, όπου δε γίνεται πόλεμος μεταξύ συγκεκριμένων κρατών, αλλά πόλεμος εναντίον ενός αόρατου εχθρού που δεν έχει καθορισμένα σύνορα ούτε καθορισμένη χώρα και εθνικότητα και ο οποίος δε στράφηκε συγκεκριμένα κατά μιας χώρας, αλλά εναντίον ενός πολιτισμού και ενός τρόπου ζωής που διαφέρει ριζικά από το δικό του». (Γ. Ν. Γαλάνης)
Ασύμμετρος θεωρείται ο πόλεμος που διενεργείται από οργανωμένες μη-συμβατικές ομάδες, βασίζεται στην αναίρεση των κανόνων του δικαίου και του δικαίου του πολέμου, ενώ χρησιμοποιεί κυρίως χαμηλού σχετικά κόστους όπλα και επιχειρησιακή δράση που προκαλεί όμως, δυσανάλογα, μεγάλου (ασύμμετρου) κόστους αποτελέσματα στον υπέρτερο αντίπαλο, τόσο σε ανθρώπινες ζωές και υλικό όσο και σε ψυχολογικό και κοινωνικό κόστος.
Κύριος σκοπός του είναι η εξασθένιση/κάμψη της αποφασιστικότητας και της αποτελεσματικής χρήσης των συντελεστών ισχύος του υπέρτερου αντιπάλου.
Στις ασύμμετρες απειλές/συγκρούσεις συγκαταλέγονται ακόμη και οι επιθέσεις ανταρτών, τρομοκρατικών ομάδων ή άλλων οργανωμένων ομάδων, που χρησιμοποιούν από συμβατικά ή αυτοσχέδια όπλα μέχρι όπλα μαζικής καταστροφής WMD ( Weapons of Mass Destruction ), π.χ. μικρά πυρηνικά (mini πυρηνικές βόμβες πλουτωνίου), ραδιολογικά (π.χ. dirty bombs ), χημικά και βιολογικά όπλα. Ιστορικά, τέτοιες μεθόδους ακολούθησαν ασθενέστερες δυνάμεις εναντίον πολύ ισχυρότερων αντιπάλων (κυβερνήσεων κρατών ή πολυεθνικών οντοτήτων, π.χ. συλλογικών οργανισμών άμυνας και ασφάλειας).
γ. Αίτια των πολέμων
• ο πόλεμος θεωρείται αποτέλεσμα της επιθετικής φύσης και των ενστίκτων του ανθρώπου, της ανάγκης του να επιβληθεί, να επικρατήσει στον αγώνα επιβίωσης και κυριαρχίας έναντι άλλων ομάδων (π.χ. φυλών, εθνών, κρατών). Η άποψη αυτή δεν έχει πολλούς οπαδούς μεταξύ των σύγχρονων κοινωνιολόγων.
• Για τη σύγχρονη κοινωνιολογία, οι ρίζες του πολέμου θα πρέπει να αναζητηθούν στον πολιτισμό, την κουλτούρα, τα σύμβολα, τις αξίες, τις στάσεις, που μαθαίνονται από τους ανθρώπους μέσω της πρωτογενούς και της δευτερογενούς κοινωνικοποίησης, καθώς και στα συμφέροντα των ανθρώπων και των διάφορων κοινωνικών ομάδων, τάξεων και κρατών.
Ειδικότερα, αίτια θεωρούνται:
4
• η υπεράσπιση ή η τάση επέκτασης των οικονομικών συμφερόντων (για παράδειγμα, ιδιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πηγών, άνοιγμα νέων αγορών για βιομηχανικά προϊόντα, οικονομική ύφεση στη «μητρόπολη»-χώρα)
• η διαπλοκή μεταξύ οικονομικής (βιομηχανίας όπλων), πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας των κρατών
• τα τεράστια συμφέροντα των πολεμικών βιομηχανιών
• η κρίση ηθικών αξιών, ο ατομικισμός
• οι εθνικιστικές τάσεις σε πολλές περιοχές του κόσμου (π.χ. Βοσνία, Κροατία)
• ο θρησκευτικός φανατισμός
• η συνεχιζόμενη εκμετάλλευση κρατών του Τρίτου Κόσμου (π.χ. Αφρική, Ασία) από αναπτυγμένες, που συσσωρεύει αθλιότητα, καταπίεση και τρομερές κοινωνικές ανισότητες
• η προσπάθεια κρατών να επιβάλλουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα
• οι πρωτοφανείς ανακατατάξεις στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και η επεκτατική πολιτική ορισμένων νεοεμφανιζόμενων κρατιδίων που επιζητούν τον αναγκαίο για την ανάπτυξή τους ζωτικό χώρο
• το χαμηλό πνευματικό επίπεδο, δεκτικότητα στη φιλοπολεμική προπαγάνδα
• ρατσισμός, θρησκευτικός φανατισμός, εθνικισμός
• αδικίες, ανισότητες, εμφύλιες διαμάχες
• τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
• ιστορικές αντιπαλότητες μεταξύ όμορων κρατών
δ. Συνέπειες των πολέμων
• η απώλεια της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων (νεκροί στο πεδίο μάχης, άμαχοι θύματα, πείνα, αρρώστιες και άλλα)
• ο θάνατος μικρών παιδιών και η χρησιμοποίηση ανηλίκων ως στρατιωτών σε πολλές χώρες στον κόσμο
• η εμφάνιση αστέγων και προσφύγων (για παράδειγμα, από τις εμφύλιες συρράξεις στην Αφρική)
• οι τραυματικές εμπειρίες των αμάχων και των στρατιωτών, που τους «σημαδεύουν» στο υπόλοιπο της ζωής τους
• ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές, η καταστροφή των περιουσιακών στοιχείων των ατόμων, αλλά και των πλουτοπαραγωγικών πηγών των κρατών
• η παρεμπόδιση της ομαλής λειτουργίας των πολιτειακών θεσμών (αναστέλλονται θεμελιακά για την ελευθερία άρθρα του Συντάγματος)
• η εξαγρίωση και εξαχρείωση του ανθρώπου
• Οικονομική εξαθλίωση, υποβιβασμός βιοτικού επιπέδου λαών
• Πληθυσμιακές ανακατατάξεις
• Κρίση και κατάρρευση ηθικών αξιών και αρχών
• Αμοιβαία καχυποψία και δυσπιστία, διαιώνιση έχθρας και αντιπαλότητας ανάμεσα σε άτομα και λαούς
• Κυριαρχεί η δυστυχία, ο πόνος, η ανασφάλεια, η απαισιοδοξία
• Πείνα, ανέχεια, ασθένειες, εξαθλίωση
• Κατάλυση κοινωνικών θεσμών
• Φανατισμός και αποπροσανατολισμός λαών
• Πνευματικός σκοταδισμός, αποτελμάτωση και στασιμότητα
• Επιστήμη και τεχνολογία στρατεύονται στην υπηρεσία του πολέμου
5
Ειρήνη
α. Με τον όρο ειρήνη περιγράφουμε, στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων, την απουσία εσωτερικών ταραχών ή εξωτερικών πολέμων, τη φιλική σχέση ανάμεσα σε κράτη.
β. Η σημασία της ειρήνης
• Ο άνθρωπος αισθάνεται ασφαλής, με αυτοπεποίθηση
• ζει σε περιβάλλον όπου ισχύουν νόμοι και αρχές που υπηρετούν τον άνθρωπο
• σκέφτεται και δρα δημιουργικά
• βιώνει μια καθημερινότητα μέσα στην οποία επιδιώκει την ευτυχία
• αντιμετωπίζει τους συνανθρώπους του ως αξίες, σεβόμενος το δικαίωμα της ύπαρξής τους και της ευτυχίας
• μαθαίνει να υποτάσσει την παρόρμηση στη λογική
• δυνατότητα ομόνοιας και συνεργασίας
• σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, διασφάλιση της δημοκρατίας
• επιστημονικά-τεχνολογικά επιτεύγματα
• κατοχύρωση δημοκρατίας, προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
• καλλιεργούνται οι ανθρώπινες σχέσεις και αναπτύσσονται κοινωνικές αρετές
• επικρατεί γαλήνη, ηρεμία, ευρυθμία
• αρμονική συνύπαρξη λαών
γ. Παράγοντες και συνθήκες που προωθούν το πνεύμα ειρήνης σήμερα
• Στην εποχή μας, υπάρχει η δυνατότητα επίλυσης, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, βασικών προβλημάτων - τουλάχιστον στη Δύση - που στο παρελθόν πυροδοτούσαν πολέμους
• Η παιδεία που καλλιεργεί το ορθολογικό πνεύμα, εξανθρωπίζει, απαλλάσσει από το δογματισμό, το φανατισμό και τη χειραγώγηση
• Η δημοκρατία, που εξασφαλίζει ισότητα, δικαιοσύνη και ελευθερία, αρχές απαραίτητες για το σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι σε αυθαιρεσίες ηγετών
• Το τέλος του «ψυχρού πολέμου» μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων που συσπείρωνε γύρω τους πλήθος κρατών τα οποία είχαν εχθρική διάθεση, έχει περιορίσει τον πολιτικό και στρατιωτικό ανταγωνισμό των κρατών αυτών, που επέφερε στο παρελθόν πολέμους (π.χ. Κορέα, Βιετνάμ, Αφγανιστάν)
• Το πνεύμα διεθνούς συνεργασίας, που φαίνεται να διαπνέει τις διακρατικές επαφές σε διάφορα επίπεδα.
Πιο συγκεκριμένα:
σε πολιτικό επίπεδο, λειτουργούν παγκόσμιοι και περιφερειακοί οργανισμοί, όπως ο Ο.Η.Ε. και η Ε.Ε., που καθιερώνουν διεθνείς κανόνες και επιδιώκουν την ειρηνική επίλυση διαφορών
σε οικονομικό επίπεδο, η οικονομική δραστηριότητα έχει αποκτήσει προφανή διεθνή χαρακτήρα και τα συμφέροντα έχουν παγκοσμιοποιηθεί. Οι σχέσεις και οι διασυνδέσεις που προκύπτουν από την οικονομική δραστηριότητα καλύπτουν πλέον όλο το διεθνή χώρο.Ο όρος «διακυβέρνηση» είναι κατάλληλος για να εκφράσει τον τρόπο, με τον οποίο ασκείται η εξουσία και η πολιτική. Με τον όρο «διακυβέρνηση»
6
εκφράζουμε κυρίως την ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού περισσότερων κρατών, με νομοθετικές ρυθμίσεις, ελέγχους, παρεμβάσεις και κυρώσεις, για θέματα που ξεπερνούν τα όρια ενός κράτους, όπως για παράδειγμα τη μόλυνση του περιβάλλοντος, τον έλεγχο της ραδιενέργειας, την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και άλλα
σε επίπεδο διεθνιστικών κινημάτων: ενισχύεται και διεθνοποιείται η δράση και η συνεργασία κινημάτων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων με πανανθρώπινα αιτήματα – οικολογικά και ειρηνικά
δ. Η ειρήνη μπορεί να διασφαλιστεί με:
• την επιβολή του Διεθνούς Δικαίου, το σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και την εφαρμογή των αποφάσεων των Διεθνών Οργανισμών
• την καταπολέμηση των αιτίων που αναπαράγουν τον πόλεμο, όπως είναι η άνιση κατανομή του πλούτου, της γνώσης και της ισχύος μεταξύ των λαών
• την εμπέδωση σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των κρατών
• την ενεργοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης σε περιπτώσεις επιθετικής συμπεριφοράς κάποιου κράτους
• τη γνωριμία και συνεργασία των λαών
• την καταπολέμηση του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας μέσω της εκπαίδευσης
• μείωση των επενδύσεων στον πολεμικό τομέα
• τον πυρηνικό αφοπλισμό
• την αποβολή ανταγωνιστικής νοοτροπίας
• την αυτονομία και αυθυπαρξία κρατών
• την ανάληψη ειρηνευτικών πρωτοβουλιών από κυβερνήσεις κρατών και διεθνείς οργανισμούς
7
ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ;
«Στο μάθημα της Φυσικής διεξάγεται μια συζήτηση στην τάξη σας με θέμα την Πυρηνική ενέργεια και κατά πόσο αυτή είναι ασφαλής. Να εκθέσετε τις απόψεις σας για τα θετικά αποτελέσματα της Πυρηνικής ενέργειας, καθώς και τις επιπτώσεις της από ένα πιθανό ατύχημα στο περιβάλλον και στον ίδιο τον άν- θρωπο».
Η Πυρηνική ενέργεια είναι ένα από τα επιτεύγματα της επιστήμης, τα οποία δημιουργούν αντιφατικά συναισθήματα στη ψυχή των ανθρώπων. Η χρησιμότητα της Πυρηνικής ενέργειας είναι αναμφίβολη και έχει επιβεβαιωθεί σε πολλούς τομείς. Από την άλλη οι αρνητικές επιπτώσεις από ένα ενδεχόμενο ατύχημα είναι υπερβολικά μεγάλες και επικίνδυνες.
Κύριο μέρος:
α΄ ερώτημα: Θετικά αποτελέσματα Πυρηνικής ενέργειας
• Παραγωγή μεγάλης ποσότητας ενέργειας με μικρού κόστους πρώτες ύλες
• Δυνατότητα χρήσης της σε επιστήμες υγείας
• Απασχόληση μεγάλου αριθμού εργαζομένων
• Βοηθάει στην εξέλιξη της τεχνολογίας
• Καλύτερη ποιότητα προϊόντων στη βιομηχανία
• Εφαρμογές στη γεωργία
β΄ ερώτημα: Επιπτώσεις από πιθανό ατύχημα
• Ανεξέλεγκτη μόλυνση του περιβάλλοντος (εδάφους, υδάτινου και αέρινου)
• Αύξηση της θερμοκρασίας
• Καρκινοπάθειες – δερματοπάθειες -καρκινογενέσεις – αναπνευστικά προβλήματα 4. Ολοκληρωτική καταστροφή κρατών και άμεση απώλεια πολλών ανθρώπων
• Εκβιαστική χρήση στη διεθνή πολιτική
Επίλογος
• Είναι καθοριστικό η χρήση της Πυρηνικής ενέργειας να γίνεται με μέτρο και λελογισμένα, ώστε από τη μια να συνεχίσει αν προσφέρει τις υπηρεσίες της στις επιστήμες, και από την άλλη να αποφευχθούν οι κίνδυνοι ενός ατυχήματος.
• Αυστηρός έλεγχος στις χώρες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας
• Ανθρωπιστική οπτική επιστήμης
8
Στερεο τυπα-προκαταλη ψείς
http://oxynoia.blogspot.gr/2012/03/blog-post_324.html
Στερεότυπα
συμβολικοί χαρακτηρισμοί που αποδίδονται στα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων και βασίζονται σε γενικεύσεις
αφορούν όλες τις εκφάνσεις του βίου: επάγγελμα, πολιτική, σχέσεις λαών, θρησκεία
αποτελούν υποκειμενικές και μεροληπτικές αντιλήψεις
γνωρίσματα
η αυθαιρεσία, η γενίκευση, υπερ-απλούστευση= οδηγούν σε διαστρέβλωση της πραγματικότητας
σταθερότητα= αποτελούν εδραιωμένες και παγιωμένες πεποιθήσεις
αυτόματη- μηχανική ανάκληση
προκαταλήψεις
εκ των προτέρων διαμορφωμένες γνώμες, δίχως προηγούμενη μελέτη και εξέταση
βασίζονται σε αυθαίρετες γενικεύσεις
Μορφές
Επαγγελματικές
Φυλετικές
Εθνικές
Πολιτικές
Θρησκευτικές
Αθλητικές
Επιστημονικές
Αιτίες
Αμάθεια, άγνοια και ημιμάθεια
Εγωισμός, δείγμα συμπλεγματικής προσωπικότητας που προσπαθεί να αυτό-επιβεβαιωθεί
Ιδιοτέλεια, καιροσκοπισμός και ατομικισμός
Ανασφάλεια και φόβος του διαφορετικού και άγνωστου
Έλλειψη διαλόγου
Έλλειμμα κοινωνικοποίησης
Αυταρχική εκπαίδευση
Εθνικισμός
Ωφελιμιστική μάθηση
Παραπληροφόρηση
Πολιτικός φανατισμός, πολιτική προπαγάνδα
Αδιαφορία πνευματικών ηγετών
Χρησιμοθηρική κοινωνία
Κρίση αξιών, έλλειψη ιδανικών
Κυρίαρχο υλιστικό πρότυπο
9
Επιπτώσεις
Μεροληψία, αδικίες και προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας
Υπονόμευση διεύρυνσης πνευματικών οριζόντων
Χειραγώγηση και μαζοποίηση
Συντηρητισμός και απομόνωση, εθνική εσωστρέφεια
Ρατσισμός και αλλοτριωτικές συνέπειες
Υπονόμευση πνεύματος συνεργασίας και αλληλεγγύης
Απώλεια συνεκτικότητας, κίνδυνος εμφυλίων πολέμων
Αποσταθεροποίηση διεθνών σχέσεων
Βανδαλισμοί, σκοταδισμός
Αντιμετώπιση
Ρυθμιστικός ρόλος φορέων κοινωνικοποίησης, καλλιέργεια φιλειρηνικού πνεύματος
Παροχή ανθρωπιστικής αγωγής
Αμερόληπτη και αντικειμενική πληροφόρηση
Ενίσχυση δημοκρατίας
Αφύπνιση κοινής γνώμης από πνευματικούς ανθρώπους
Καλλιέργεια αμφιβολίας, φιλειρηνικού πνεύματος
Αυτοκριτική, αυτογνωσία
10
Ρατσίσμο ς
Προσδιορισμός της έννοιας
• Με τον όρο «ράτσα» ορίζεται-στα λεξικά- το σύνολο ανθρώπων και ζώων της ίδιας φυλής και μεταφορικά το «εκλεκτό γένος».
• Ρατσισμός είναι η αντίληψη που θεωρεί ορισμένες ομάδες ή εθνότητες -εκ φύσεως- ανώτερες από τις άλλες, γεγονός που μεταφράζεται σε δικαιοδοσία και δικαιολόγηση της κυριαρχίας των μεν στις δε. Βασίζεται στην πλάνη ότι υπάρχουν βιολογικοί λόγοι που δικαιολογούν τις διακρίσεις μεταξύ φυλετικών ομάδων. Οι ρατσιστικές θεωρίες δε διαθέτουν επιστημονική θεμελίωση, αν και οι ρατσιστές πιστεύουν, δίχως αποδεικτικά στοιχεία, το αντίθετο.
Σύγχρονες μορφές ρατσισμού:
• Εθνικός ή φυλετικός: στηρίζεται στις διακρίσεις σε βάρος μεταναστών και μειονοτήτων καθώς και πολιτικών προσφύγων, που προέρχονται κυρίως από την ανατολική Ευρώπη και τις τριτοκοσμικές χώρες, ή αναπαράγει την προκατάληψη εναντίον Εβραίων, Τσιγγάνων, εγχρώμων.
• Κοινωνικός: μεροληπτική στάση που μπορεί να οδηγήσει σε διαχωρισμό, στιγματισμό, περιθωριοποίηση, κοινωνικό αποκλεισμό των ατόμων - ομάδων που υφίστανται τη ρατσιστική αντιμετώπιση. Κριτήρια κοινωνικού ρατσισμού αποτελούν: το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, η οικονομική κατάσταση, το επάγγελμα, η καταγωγή, οι θρησκευτικές - ιδεολογικές πεποιθήσεις, η εξωτερική εμφάνιση, οι αποκλίνουσες κοινωνικές κατηγορίες (ομοφυλόφιλοι, ιερόδουλες, χρήστες ναρκωτικών, πρώην κατάδικοι) και η φυσική κατάσταση (άτομα με ειδικές ανάγκες, φορείς ανίατων ασθενειών).
• Πολιτισμικός: η ανωτερότητα της Δύσης έναντι της κατωτερότητας των υπανάπτυκτων λαών
• Θρησκευτικός: μουσουλμάνοι έναντι χριστιανών
Αιτίες της ρατσιστικής (και εθνικιστικής) συμπεριφοράς
• Ο ρόλος της οικογένειας: Οι άνθρωποι υιοθετούν από μικρή ηλικία προκαταλήψεις και στερεότυπα μέσω της διαδικασίας της κοινωνικής τους ένταξης. Οι προκαταλήψεις διδάσκονται, μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά (είτε φραστικά είτε εμπράκτως) και αναπαράγονται. Τα παιδιά υιοθετούν και επαναλαμβάνουν τις διακρίσεις, τις οποίες κάνουν οι γονείς τους και ενεργούν συνειδητά ή ασυνείδητα.
• Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης: Παρουσιάζονται, συχνά, ορισμένα άτομα και ομάδες με τρόπο που ενισχύει τις υπάρχουσες προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Επιπλέον, μέσα από την παρουσίαση μιας μονόπλευρης, διαστρεβλωμένης (σε βάρος των “άλλων”) ή ωραιοποιημένης εικόνας (υπέρ των “δικών” μας) καλλιεργούν προκαταλήψεις -πιστεύοντας ότι εξυπηρετούν εθνικό συμφέρον- και εκμεταλλεύονται την ξενοφοβία του λαού.
• Οι κατηγοριοποιήσεις που είναι μέρος της ανθρώπινης σκέψης (κατηγορίες πραγμάτων, δέντρων, φυτών, ζώων και κατηγορίες ανθρώπων με κριτήρια το φύλο, ηλικία φυλή, το έθνος, το επάγγελμα και άλλες) απλοποιούν τον
11
πολύπλοκο κόσμο και διευκολύνουν στη διαχείριση των πληροφοριών. Έτσι, δημιουργούνται κατηγορίες ανθρώπων, στις οποίες αποδίδονται κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα (χρώμα, φυλή, ύψος και άλλα). Όμως, με βάση αυτά οι άνθρωποι συγκρίνουν και αξιολογούν τους διαφορετικούς από αυτούς με προκατασκευασμένα και ανορθολογικά κριτήρια.
• Ο ρατσισμός ως αποτέλεσμα οικονομικών παραγόντων: Ο ανταγωνισμός αναπτύσσεται μεταξύ ομάδων που διεκδικούν, για παράδειγμα, περιορισμένες θέσεις εργασίας, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη και αγαθά. Ορισμένες ομάδες, όπως οι νεοαφιχθέντες Έλληνες Πόντιοι και οι Αλβανοί στη χώρα μας, συγκρούονται με γηγενείς που θεωρούν ότι οι μετανάστες απειλούν τα οικονομικά τους συμφέροντα. Κατά συνέπεια, εμφανίζεται η τάση στους μόνιμους κατοίκους να υιοθετούν προκαταλήψεις και στερεότυπα σε βάρος των νεοεμφανιζόμενων ανταγωνιστών τους. Συχνά, οι προκαταλήψεις αυτές γίνονται αιτίες διακρίσεων και αδικιών, που, σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, μετασχηματίζονται συχνά σε επιθετικές συμπεριφορές (για παράδειγμα, οι επιθέσεις των νεοναζί σε βάρος Ελλήνων, Τούρκων και άλλων μεταναστών στη Γερμανία).
• Ο Θρησκευτικός φανατισμός που καλλιεργείται από θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες σε βάρος της διαφορετικής πίστης και στο όνομα της διαφύλαξης της κυρίαρχης θρησκευτικής παράδοσης, γεγονός που παραβιάζει την αρχή της ανεξιθρησκίας.
• Ο εγωισμός όποιας μορφής: εθνικά οδηγεί στον εθνοκεντρισμό, ατομικά στη φιλαυτία και τα συμπλέγματα
• Η έλλειψη ουσιώδους παιδείας
• Η κρίση του ανθρωπισμού: ο άνθρωπος αντί για σκοπός καθίσταται μέσο εξυπηρέτησης σκοπών οικονομικών από άτομα, ομάδες, κράτη
• Η δημαγωγία των πολιτικών και ο καλλιεργούμενος φανατισμός: Οι πολιτικοί, συχνά, εκμεταλλεύονται το κλίμα ξενοφοβίας και διακηρύσσουν την αρχή “έξω οι ξένοι”, για να αυξήσουν τα εκλογικά τους ποσοστά. Ιδίως σε περιόδους κοινωνικοοικονομικών κρίσεων επιδιώκεται η ενοχοποίηση ξένων, γίνεται προσπάθεια να αποσειστούν οι ευθύνες για τα μείζονα προβλήματα (οικονομική ύφεση, ανεργία, εγκληματικότητα και άλλα) και να επιρριφθούν σε συγκεκριμένες ομάδες, με τη γνωστή πρακτική της δημιουργίας “αποδιοπομπαίων τράγων”.
• Υλιστικό και καταναλωτικό πρότυπο
• Απάθεια και αδιαφορία του σύγχρονου ανθρώπου
Συνέπειες
• Υποτίμηση ανθρωπιστικών αξιών
• Πνευματική αδράνεια, αλλοτρίωση
• Καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων( εργασία, υγεία, περίθαλψη, εκπαίδευση)
• Ψυχολογική καταρράκωση των θυμάτων του ρατσισμού
• Έξαρση αντικοινωνικών φαινομένων, βία εγκληματικότητα
• Ανάσχεση πολιτικής και οικονομικής προόδου
• Υπονόμευση της δημοκρατίας
• Πολιτιστική υποβάθμιση
• Εθνικιστικές τάσεις
12
Τρόποι αντιμετώπισης:
• Η ευθύνη για την αντιμετώπιση αυτών των ρατσιστικών φαινομένων επιμερίζεται τόσο στην οργανωμένη πολιτεία όσο και στα άτομα μεμονωμένα.
• Παιδεία που καλλιεργεί την κριτική στάση απέναντι σε ρατσιστικές αντιλήψεις, ενισχύει τις ηθικοπνευματικές αντιστάσεις στην μισαλλοδοξία και το φανατισμό και ενθαρρύνει το σεβασμό και την ανοχή στην ετερότητα / διαφορετικότητα με τις ποικίλες μορφές της- κυρίως μέσω της διαπολιτισμικής αγωγής. Βασικοί φορείς της παιδείας αυτής είναι η εκπαίδευση, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, οι πνευματικοί άνθρωποι και οι ποικίλοι πολιτιστικοί οργανισμοί.
• Καταδίκη και στηλίτευση των κρουσμάτων του ρατσισμού που εκφράζεται έμπρακτα με εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών που εμμένουν σε ρατσιστικές αντιλήψεις.
• Έμπρακτη ευαισθητοποίηση σχετικά με την κατοχύρωση και περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
• δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής των ευπαθών κατηγοριών στο κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό αγαθό (δικαίωμα στην εργασία, ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση, μόρφωση, διατήρηση πολιτιστικής ιδιαιτερότητας σε αρμονική συνύπαρξη με την κυρίαρχη κουλτούρα).
• Ατομική ευθύνη : Το άτομο οφείλει να απορρίπτει το ρατσισμό, όχι μόνο θεωρητικά αλλά και έμπρακτα, μέσα από τη στάση και συμπεριφορά του απέναντι στις ομάδες εκείνες που είναι ευάλωτες στις οποιεσδήποτε ρατσιστικές αντιλήψεις.
• Διεθνής συνεργασία
• Συγκρότηση κράτους πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης
• Ευαισθητοποίηση αθλητών και καλλιτεχνών
• Κοινωνική συνείδηση, ανθρωπιά και ευαισθητοποίηση
• Ενεργός συμμετοχή νέων σε επίπεδο ομάδων
13
ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ
Αντιστάθμισμα στο ρατσισμό
Ανοχή και διαλλακτικότητα, περιθώρια για έκφραση αντίθετης
Κατανόηση και σεβασμός στο συνάνθρωπο
Είναι ηθικοπνευματική αρετή, αφορά πρόσωπα, απόψεις, συμπεριφορές
Συμβάλλει στην εδραίωση του ανθρωπισμού, στην πρόοδο, λειτουργεί ως ανασχετικός παράγοντας στη διαιώνιση νοσηρών κοινωνικών φαινομένων
Αξία της
Διεύρυνση πνευματικών οριζόντων, δεκτικότητα σε νέες ιδέες
Σεβασμός και κατίσχυση της δικαιοσύνης
Εμπέδωση αγάπης,
Καλλιέργεια συνεργασίας, αλληλεγγύης
Προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων
Ενδυνάμωση διεθνισμού, διασφάλιση ειρηνικής συνύπαρξης
Διαπολιτισμική επικοινωνία
Οικονομική συνεργασία και πρόοδος
Αντιστρατεύεται προκαταλήψεις και στερεότυπα
Αντιπαλεύει το ρατσισμό, τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, την ξενοφοβία
Αντιμετωπίζει τις αδικίες και την εκμετάλλευση
Άμυνα κατά του πολέμου και των πάσης φύσεως συρράξεων και αντιπαλοτήτων
14
ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ
Πολυμορφία
Ιδεολογικός φανατισμός
Δογματικά κινήματα
Τρομοκρατία/θεμελιωτισμός-φονταμενταλισμός
Θρησκευτικός φανατισμός
Εθνικισμός
Φυλετικός και κοινωνικός ρατσισμός
Πολιτική εμπάθεια-κομματοκρατία
Χουλιγκανισμός-βία στα γήπεδα
Προοδοπληξία-προγονολατρία
Υπερβολική προσήλωση στην επιστημονική έρευνα
Μαζική υστερία
Επιρρεπείς στο φανατισμό
Φτωχοί εγκλωβισμένοι στην οικονομική τους δυσπραγία
Ακοινώνητοι και παραμερισμένοι
Μειονότητες, που διέπονται από ανασφάλεια
Εμπαθείς
Υπερβολικά φίλαυτοι
Πληκτικοί
Ενοχικοί= με ένοχη συνείδηση
Αμαθείς, με χαμηλό πνευματικό επίπεδο
Αίτια
Ιδιοτέλεια
Κρίση ανθρωπισμού
Ιδεολογική σύγχυση και απομυθοποίηση αληθινών αξιών
Απουσία ορθού λόγου
Αμάθεια και αναλφαβητισμός
Μειωμένη αυτοεκτίμηση
Απογοήτευση, αποτυχία= διέξοδος σε μαζικά κινήματα
Κοινωνικά αδιέξοδα, φτώχεια, ανεργία, ανισότητες, αναξιοκρατία
Πρότυπα φανατισμού, καλλιέργεια εθνικού μίσους
Παραπληροφόρηση
Απουσία δημοκρατικής παιδείας, δημαγωγία
Κρίση πολιτικής
Ψυχογράφημα φανατισμού
Εμπαθής και μισαλλόδοξος
Προκατειλημμένος
Καχύποπτος
Ασεβής
Δογματικός και κοντόφθαλμος
Εχθρικός
Ιδεοληπτικός
Ανασφαλής
15
Ανταγωνιστικός
Συμπλεγματικός
Επιπτώσεις
κατάφωρη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων
Παραποίηση διαλόγου
Έξαρση βίας, έλλειψη συνεργασίας
Μυωπική αντίληψη
Μίσος και εμπάθεια
Εθνική και ψυχική διάβρωση
Αλλοτρίωση
Υλικές καταστροφές, οικονομική κρίση
Καταστροφή μνημείων τέχνης
Εθνικισμός
Προγονολατρία, προοδοπληξία
Υπονόμευση διεθνούς συνεργασίας
Προτάσεις
Ορθολογισμός
Ανθρωπιστική παιδεία
Επιδίωξη διαλόγου
Επιμελημένη αγωγή, ανάληψη προσωπικής ευθύνης
Αμφιβολία, κριτική προσέγγιση
Ενημέρωση και διασταύρωση πληροφοριών
Αυτογνωσία
Πολύπλευρα ενδιαφέροντα
Ανθρωπιστική παιδεία
Επιδίωξη διαλόγου, σεβασμός στη γνώμη του άλλου
Κοινωνική συνείδηση και συνεργασία
Ενίσχυση δημοκρατίας
Άσκηση κοινωνικής πολιτικής
Πολιτική στην υπηρεσία του λαού
Επιδίωξη συλλογικού συμφέροντος
Σεβασμός στον πολίτη
Δεοντολογία
Αφύπνιση συνείδησης από τους πνευματικούς ανθρώπους
Φιλελευθερισμός και μετριοπάθεια
Αντιδογματικό πρότυπο, δημοκρατία
Αμεροληψία, όξυνση κριτικής ικανότητας
16
Σχεδιάγραμμα έκθεσης-μεταναστεύσεις
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Διαχρονικό φαινόμενο με έξαρση στον αιώνα μας
Δωριείς, αποικίες, παροικίες Τουρκοκρατίας
Μικρασιάτες, Κύπριοι, Βορειοηπειρώτες, Πόντιοι, Αλβανοί, Αρμένιοι, Κόυρδοι, Ανατολικοευρωπαίοι, Άραβες κ.α.
ΑΙΤΙΑ
Πόλεμοι. .
Ολοκληρωτικά καθεστώτα,
καταπίεση, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικές διώξεις.
Κοινωνικές συγκρούσεις
Φτώχεια, χαμηλό βιοτικό επίπεδο
Εμφύλιες συγκρούσεις, ανεργία, ανέχεια…
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ
ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ - ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
Δυσκολία εγκατάστασης και εξασφάλισης διαμονής και μέσων επιβίωσης
ανεργία - εκμετάλλευση (αποτελούν φτηνότερο εργατικό δυναμικό και αμείβονται με πενιχρά ημερομίσθια, που όμως είναι καλύτερα απ' ό,τι στη χώρα τους)
Δυσκολίες προσαρμογής στο νέο περιβάλλον ζωής (εκμάθηση γλώσσας, νοο-τροπία, αξίες).
Εχθρική συχνά η αντιμετώπισή τους από τους αυτόχθονες και κακές οι συνθήκες διαβίωσης και περίθαλψής τους.
Ψυχολογικά προβλήματα και μνήμες της χαμένης πατρίδας,
Συμπλέγματα κατωτερότητας, αίσθημα μειονεξίας, ανασφάλεια, άγχος αποδοχής και προόδου.
Αδυναμία μόρφωσης - εύκολη λεία για χειραγώγηση και μαζοποίηση
κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης και πνευματικής υποβάθμισης (π.χ. κάποιοι που στην πατρίδα τους ήταν πολιτικοί μηχανικοί, εδώ είναι απλοί εργάτες κ.λπ.).
Εκμετάλλευση, περιθωριοποίηση, έλλειψη σεβασμού απέναντί τους (αναγ-κάζονται να οδηγηθούν ακόμη και στο έγκλημα για την επιβίωσή τους).
Δεν συμμετέχουν στα κοινά, δεν ελέγχουν την ηγεσία, αισθάνονται έξω από τις πολιτικές εξελίξεις, αποπολιτικοποιούνται και αδρανούν.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΤΟΥΣ
Δυσκολίες ένταξης και αφομοίωσης.
Κίνδυνος εθνολογικής αλλοίωσης του ντόπιου πληθυσμού.
Οικονομική επιβάρυνση αποκατάστασης- ανεργία ντόπιων λόγω προσφοράς φτηνών εργατικών χεριών
Προβλήματα κοινωνικής παθογένειας.
17
Συχνά δημιουργούνται «γκέτο» που λειτουργούν σαν μαφία, ενισχύονται οι κοινωνικές, πολιτικές, θρησκευτικές εντάσεις, τα φαινόμενα των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας,
προωθείται ο ρατσισμός, διασπάται η κοινωνική συνοχή, δεν υφίσταται αλληλεγγύη και απειλείται τελικά η ίδια η δημοκρατία.
ΤΡΟΠΟI ΑΝΤΙΜΕΤΩΠIΣΗΣ
Α. Από Διεθνείς Οργανισμούς (ΟΗΕ, UNICEF, UNESCO, Ερυθρός Σταυρός κ.λπ.)
Μέτρα πρόληψης των αιτιών της προσφυγιάς (μέριμνα για επικράτηση και διατήρηση της δημοκρατίας, για διασφάλιση της ειρήνης, για παροχή βοήθειας σε θύματα πολέμου).
Σωστός καταμερισμός προσφύγων ανά κράτος και περιοχή, μέτρα άμεσης περίθαλψης
Σεβασμός και εφαρμογή νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Ανθρωπιστική βοήθεια, οικονομική ενίσχυση.
Β. Από τα Κράτη
Oργάνωση - προετοιμασία δομών υποδοχής και χωροταξική κατανομή των προσφύγων.
Προγράμματα ένταξης και προσαρμογής των προσφύγων.
Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητάς τους.
Ενημέρωση και επιμόρφωση των ντόπιων και των προσφύγων.
Παραγωγική αξιοποίηση των προσφύγων ανάλογα με τις ικανότητές τους ή τις σπουδές τους στις χώρες προέλευσής τους,
Γ. Από τα ίδια τα Άτομα
Ήθος, σεβασμός, ευαισθησία, ανθρωπισμός, ηθική και υλική συμπαράσταση.
Φιλάνθρωπη αντιμετώπιση υλική και ηθική.
Σεβασμός της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας των προσφύγων.
Πρωτοβουλίες για την ανακούφισή τους (π. χ. έρανοι, εκδηλώσεις, προσφορά τροφίμων, ρουχισμού κ.λπ.).
18
Ξενοφοβία-μειονότητες
Ξενοφοβία: αίσθημα φόβου , αντιπάθειας, αποστροφής ή εχθρότητας απέναντι στον ξένο, αλλά και σε οτιδήποτε ξενόφερτο, πχ. πρότυπα, αξίες, κουλτούρα κ.αλ.
Μειονότητες: πρόκειται για ομάδες ανθρώπων που τις ενώνουν η κοινή καταγωγή, τα πιστεύω ή η συμπεριφορά, αλλά διαφοροποιούνται ως προς αυτά τα χαρακτηριστικά από το ευρύτερο σύνολο, όπου εντάσσονται, λ.χ. μειονότητες μουσουλμάνων Ελλάδος
Αίτια φόβου και εχθρότητας
Την εχθρότητα υποθάλπει η ανεπαρκής μεταναστευτική πολιτική, η απουσία αυστηρών ελέγχων και μέτρων, που θα θωρακίσουν τα δικαιώματα του εγχώριου πληθυσμού και θα περιορίσουν τη μαζική και ανεξέλεγκτη είσοδο αλλοδαπών
Προκαταλήψεις και στερεοτυπικές αντιλήψεις
Παραβατική δράση αλλοδαπών, πχ. διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεμπόριο, εμπόριο λευκής σαρκός, εμπόριο βρεφών κλπ.
Ανεργία ντόπιου πληθυσμού= χρεώνεται στους μετανάστες
Κίνδυνος αλλοίωσης του γηγενούς πληθυσμού
Παροχές κράτους στους μετανάστες και διευκολύνσεις οικονομικές
Επιπτώσεις
Ενίσχυση ρατσιστικής συμπεριφορά
Πνευματικός σκοταδισμός
Ψυχική ανισορροπία
Αυτοδικία, βία
Εθνικισμός
Προτάσεις
Διεθνής κοινότητα
Ο περιορισμός του φαινομένου με συμβολή των ισχυρών κρατών, της ΕΕ, των διεθνών οργανισμών
Εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας από τα κράτη και τη διεθνή κοινότητα
Πολιτικός σχεδιασμός στο θέμα της προσφυγιάς
Ενδοκρατικά
Εφαρμογή μεταναστευτικής πολιτικής
Χορήγηση πράσινων καρτών στους νόμιμους μετανάστες
Αντιμετώπιση της παράνομης δράσης των μεταναστών
Προάσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών
Οικονομική βοήθεια, υλοποίηση προγραμμάτων ένταξης
Πάταξη εκμετάλλευσης μειονοτήτων
Δίκαιη κατανομή κρατικών παροχών
Προσπάθεια ενσωμάτωσης και αποτροπή περιθωριοποίησης
Διασφάλιση πολιτικών τους δικαιωμάτων
19
Κοινωνία
Ανθρωπιστική παιδεία και καλλιέργεια σεβασμού στον άνθρωπο
Κοινωνική ενσωμάτωση μεταναστών, πνεύμα κατανόησης και ανεκτικότητας
Σεβασμός στα ήθη, τη θρησκεία, την κουλτούρα τους
Αγωγή με αρχές και αξίες, πίστη στο διάλογο και την ειρηνική επίλυση των διαφορών
Δημοκρατικές αρχές
Κατανόηση και στήριξη των μεταναστών
Προβολή της θετικής ώσμωσης με το διαφορετικό
Ανάληψη δράσης και πρωτοβουλιών από τους πνευματικούς ανθρώπους
Από τους μετανάστες
Σεβασμός και τήρηση των νόμων της χώρας
Αποφυγή πράξεων βίας και εγκληματικότητας
Δικαιώματα και υποχρεώσεις τους
Προσπάθεια εγκλιματισμού και ενσωμάτωσης
Προσέγγιση της νοοτροπίας των μόνιμων κατοίκων
Στη φύση, ο κανόνας είναι να επιβάλλεται το ισχυρό ζώο στο ανίσχυρο, πράγμα που εξασφαλίζει και την οικολογική ισορροπία. Βέβαια, ο φυσικός αυτός κανόνας δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει και κοινωνικός κανόνας. Ο άνθρωπος με τη βοήθεια της λογικής - που τον διαφοροποιεί από το ζωικό βασίλειο- εξελισσόμενος κοινωνικά και πολιτισμικά θέσπισε νόμους και δικαιώματα, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, που - σε ευνομούμενες κοινωνίες - εξισώνουν τον ισχυρό με τον αδύνατο. Δυστυχώς, όμως, παρατηρούμε πολλά ακόμη δείγματα επιβολής και υποστήριξης του «δικαίου του ισχυρού» σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Φαινόμενα επιβολής του «δικαίου του ισχυρού» σε διεθνές επίπεδο
• η οικονομική διείσδυση και εκμετάλλευση του «Τρίτου Κόσμου» από τα βιομηχανικά κράτη
• οι πολιτικές, διπλωματικές ή και στρατιωτικές επεμβάσεις των ισχυρών (στρατιωτικά και πολιτικά) στον «Τρίτο Κόσμο», με στόχο τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα
• η στήριξη από τη Δύση ολοκληρωτικών καθεστώτων στον «Τρίτο Κόσμο», που αποτελούν πιόνια τους στην άσκηση της διεθνούς πολιτικής τους
• η αυθαιρεσία των υπερδυνάμεων της εποχής μας στην άσκηση της εξωτερικής τους πολιτικής και η παράκαμψη των διεθνών συμβάσεων και οργανισμών
• η αδιαφορία των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών της Δύσης για τις διεθνείς συμβάσεις σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος
Φαινόμενα επιβολής του «δικαίου του ισχυρού» σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο
• πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί κάνουν κατάχρηση της θέσης και της δύναμής τους –πολιτική διαφθορά
• η διαπλοκή πολιτικής, οικονομικής και επικοινωνιακής ηγεσίας, που διαμορφώνει παρασκηνιακά το πολιτικό σκηνικό και το οικονομικό τοπίο με στόχο το κέρδος και την κυριαρχία στον ανταγωνισμό
• οι εργοδότες καταφέρνουν, εκμεταλλευόμενοι τη «δαμόκλειο σπάθη» της ανεργίας, να επιβάλουν εργασιακές συνθήκες εκμετάλλευσης των εργαζομένων
• στις ανεπτυγμένες χώρες πολλοί ντόπιοι εκμεταλλεύονται οικονομικούς πρόσφυγες από υπανάπτυκτες χώρες ως φτηνό και ανασφάλιστο εργατικό δυναμικό, που συνήθως απασχολείται σε ευκαιριακή ή εποχική εργασία, σε ανθυγιεινά επαγγέλματα σε άσχημες και επικίνδυνες συνθήκες, με χαμηλές αμοιβές
2
ΠΟΛΕΜΟΣ-ΕΙΡΗΝΗ
Πόλεμος Η οργανωμένη, ένοπλη σύρραξη μεταξύ κρατών ή κοινωνικών ομάδων (εντός των κρατών) με στόχο την κατάκτηση εδάφους και πλουτοπαραγωγικών πηγών ή την πολιτική επικράτηση. Αποτελεί μια ακραία μορφή βίας, στο πλαίσιο της οποίας κάθε πλευρά επιδιώκει να επιβάλει τη θέλησή της στην άλλη.
Ψυχρός Πόλεμος Έτσι ονομάστηκε ο γεωπολιτικός, ιδεολογικός και οικονομικός αγώνας μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ. μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κράτησε από το 1947, μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου στις 11 Νοεμβρίου 1989 και λίγο αργότερα την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στα άλλα κράτη επιρροής της Ε.Σ.Σ.Δ. Ονομαζόταν Ψυχρός Πόλεμος γιατί δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επρόκειτο για επικράτησης σε διάφορους τομείς όπως τα συμβατικά και τα πυρηνικά όπλα, τα δίκτυα συμμαχιών, την οικονομία, με οικονομικούς αποκλεισμούς, προπαγάνδα, κατασκοπεία, πολέμους σε περιφερειακά κράτη, και ανταγωνισμό για την κατάκτηση του διαστήματος.
β. Μορφές πολέμου
οι πόλεμοι μπορούν να διακριθούν, ως προς τους σκοπούς και τα κίνητρα αυτών που τους προκαλούν, σε:
επιθετικούς - κατακτητικούς
αμυντικούς
εθνικοαπελευθερωτικούς
κοινωνικο-επαναστατικούς
θρησκευτικούς
ανάλογα με τα μέσα:
• πυρηνικός
• χημικός-βιολογικός
• συμβατικός
• Ο κατακτητικός πόλεμος αποσκοπεί στην κατάκτηση εδαφών και των πλουτοπαραγωγικών πηγών τους (π.χ. Α' και Β' Παγκόσμιος Πόλεμος).
• Ο εθνικοαπελευθερωτικός πόλεμος έχει ως σκοπό την ανεξαρτησία του έθνους-κράτους που βρίσκεται υπό ξένη κατοχή. Αφετηρία του είναι η εθνική αφύπνιση του λαού, ο οποίος οδηγείται σε βίαιη αντιπαράθεση με τον κατακτητή για την ανεξαρτητοποίησή του [π.χ. Ελλάδα (1821), Ινδία (1949), Βιετνάμ (1954), Αλγερία (1962), Παλαιστίνη - αγώνας που διαρκεί από το 1920 μέχρι σήμερα].
• Ο θρησκευτικός πόλεμος στηρίζεται στο φανατισμό των ομάδων με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις, πίσω όμως από τις οποίες υποκρύπτονται συχνά οικονομικά και πολιτικά κίνητρα. [π.χ.οι σταυροφορίες το Μεσαίωνα, ο Τριακονταετής πόλεμος (1618-1648) μεταξύ των προτεσταντικών πριγκιπάτων και των καθολικών ηγετών/εκπροσώπων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας].
• εμφύλιος πόλεμος διεξάγεται μεταξύ ομοεθνών, με στόχο την κατάκτηση της
3
πολιτικής εξουσίας [π.χ. Ελλάδα (1946-1949), , Ισπανία (1936-1939) Ελ Σαλβαδόρ (1991), Βοσνία-Ερζεγοβίνη (1995)].
Δίκαιος πόλεμος ή ατιμωτική ειρήνη;
Το πρώτο προτάσσεται, όταν διαπνέεται από πνεύμα ελευθεροφροσύνης, σεβασμό στο παρελθόν, την παράδοση, τις εθνικές αξίες, πατριωτισμό, τόλμη, ανδρεία, αυταπάρνηση. Η ατιμωτική ειρήνη συνεπάγεται στέρηση ελευθερίας, ασέβεια, εθνική προδοσία, ανανδρία. ( 1821, 1940)
Ασύμμετρες μορφές πολέμου «Από την ιστορία ξέρουμε πως μέχρι σήμερα όλοι οι πόλεμοι διεξάγονταν μεταξύ δυο καλά καθορισμένων και οργανωμένων εχθρών που είχαν ξεκάθαρους σκοπούς και στόχους. Όμως, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11 ης Σεπτεμβρίου 2001 βρισκόμαστε μπροστά σε νέο είδος πολέμου, όπου δε γίνεται πόλεμος μεταξύ συγκεκριμένων κρατών, αλλά πόλεμος εναντίον ενός αόρατου εχθρού που δεν έχει καθορισμένα σύνορα ούτε καθορισμένη χώρα και εθνικότητα και ο οποίος δε στράφηκε συγκεκριμένα κατά μιας χώρας, αλλά εναντίον ενός πολιτισμού και ενός τρόπου ζωής που διαφέρει ριζικά από το δικό του». (Γ. Ν. Γαλάνης)
Ασύμμετρος θεωρείται ο πόλεμος που διενεργείται από οργανωμένες μη-συμβατικές ομάδες, βασίζεται στην αναίρεση των κανόνων του δικαίου και του δικαίου του πολέμου, ενώ χρησιμοποιεί κυρίως χαμηλού σχετικά κόστους όπλα και επιχειρησιακή δράση που προκαλεί όμως, δυσανάλογα, μεγάλου (ασύμμετρου) κόστους αποτελέσματα στον υπέρτερο αντίπαλο, τόσο σε ανθρώπινες ζωές και υλικό όσο και σε ψυχολογικό και κοινωνικό κόστος.
Κύριος σκοπός του είναι η εξασθένιση/κάμψη της αποφασιστικότητας και της αποτελεσματικής χρήσης των συντελεστών ισχύος του υπέρτερου αντιπάλου.
Στις ασύμμετρες απειλές/συγκρούσεις συγκαταλέγονται ακόμη και οι επιθέσεις ανταρτών, τρομοκρατικών ομάδων ή άλλων οργανωμένων ομάδων, που χρησιμοποιούν από συμβατικά ή αυτοσχέδια όπλα μέχρι όπλα μαζικής καταστροφής WMD ( Weapons of Mass Destruction ), π.χ. μικρά πυρηνικά (mini πυρηνικές βόμβες πλουτωνίου), ραδιολογικά (π.χ. dirty bombs ), χημικά και βιολογικά όπλα. Ιστορικά, τέτοιες μεθόδους ακολούθησαν ασθενέστερες δυνάμεις εναντίον πολύ ισχυρότερων αντιπάλων (κυβερνήσεων κρατών ή πολυεθνικών οντοτήτων, π.χ. συλλογικών οργανισμών άμυνας και ασφάλειας).
γ. Αίτια των πολέμων
• ο πόλεμος θεωρείται αποτέλεσμα της επιθετικής φύσης και των ενστίκτων του ανθρώπου, της ανάγκης του να επιβληθεί, να επικρατήσει στον αγώνα επιβίωσης και κυριαρχίας έναντι άλλων ομάδων (π.χ. φυλών, εθνών, κρατών). Η άποψη αυτή δεν έχει πολλούς οπαδούς μεταξύ των σύγχρονων κοινωνιολόγων.
• Για τη σύγχρονη κοινωνιολογία, οι ρίζες του πολέμου θα πρέπει να αναζητηθούν στον πολιτισμό, την κουλτούρα, τα σύμβολα, τις αξίες, τις στάσεις, που μαθαίνονται από τους ανθρώπους μέσω της πρωτογενούς και της δευτερογενούς κοινωνικοποίησης, καθώς και στα συμφέροντα των ανθρώπων και των διάφορων κοινωνικών ομάδων, τάξεων και κρατών.
Ειδικότερα, αίτια θεωρούνται:
4
• η υπεράσπιση ή η τάση επέκτασης των οικονομικών συμφερόντων (για παράδειγμα, ιδιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πηγών, άνοιγμα νέων αγορών για βιομηχανικά προϊόντα, οικονομική ύφεση στη «μητρόπολη»-χώρα)
• η διαπλοκή μεταξύ οικονομικής (βιομηχανίας όπλων), πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας των κρατών
• τα τεράστια συμφέροντα των πολεμικών βιομηχανιών
• η κρίση ηθικών αξιών, ο ατομικισμός
• οι εθνικιστικές τάσεις σε πολλές περιοχές του κόσμου (π.χ. Βοσνία, Κροατία)
• ο θρησκευτικός φανατισμός
• η συνεχιζόμενη εκμετάλλευση κρατών του Τρίτου Κόσμου (π.χ. Αφρική, Ασία) από αναπτυγμένες, που συσσωρεύει αθλιότητα, καταπίεση και τρομερές κοινωνικές ανισότητες
• η προσπάθεια κρατών να επιβάλλουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα
• οι πρωτοφανείς ανακατατάξεις στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και η επεκτατική πολιτική ορισμένων νεοεμφανιζόμενων κρατιδίων που επιζητούν τον αναγκαίο για την ανάπτυξή τους ζωτικό χώρο
• το χαμηλό πνευματικό επίπεδο, δεκτικότητα στη φιλοπολεμική προπαγάνδα
• ρατσισμός, θρησκευτικός φανατισμός, εθνικισμός
• αδικίες, ανισότητες, εμφύλιες διαμάχες
• τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
• ιστορικές αντιπαλότητες μεταξύ όμορων κρατών
δ. Συνέπειες των πολέμων
• η απώλεια της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων (νεκροί στο πεδίο μάχης, άμαχοι θύματα, πείνα, αρρώστιες και άλλα)
• ο θάνατος μικρών παιδιών και η χρησιμοποίηση ανηλίκων ως στρατιωτών σε πολλές χώρες στον κόσμο
• η εμφάνιση αστέγων και προσφύγων (για παράδειγμα, από τις εμφύλιες συρράξεις στην Αφρική)
• οι τραυματικές εμπειρίες των αμάχων και των στρατιωτών, που τους «σημαδεύουν» στο υπόλοιπο της ζωής τους
• ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές, η καταστροφή των περιουσιακών στοιχείων των ατόμων, αλλά και των πλουτοπαραγωγικών πηγών των κρατών
• η παρεμπόδιση της ομαλής λειτουργίας των πολιτειακών θεσμών (αναστέλλονται θεμελιακά για την ελευθερία άρθρα του Συντάγματος)
• η εξαγρίωση και εξαχρείωση του ανθρώπου
• Οικονομική εξαθλίωση, υποβιβασμός βιοτικού επιπέδου λαών
• Πληθυσμιακές ανακατατάξεις
• Κρίση και κατάρρευση ηθικών αξιών και αρχών
• Αμοιβαία καχυποψία και δυσπιστία, διαιώνιση έχθρας και αντιπαλότητας ανάμεσα σε άτομα και λαούς
• Κυριαρχεί η δυστυχία, ο πόνος, η ανασφάλεια, η απαισιοδοξία
• Πείνα, ανέχεια, ασθένειες, εξαθλίωση
• Κατάλυση κοινωνικών θεσμών
• Φανατισμός και αποπροσανατολισμός λαών
• Πνευματικός σκοταδισμός, αποτελμάτωση και στασιμότητα
• Επιστήμη και τεχνολογία στρατεύονται στην υπηρεσία του πολέμου
5
Ειρήνη
α. Με τον όρο ειρήνη περιγράφουμε, στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων, την απουσία εσωτερικών ταραχών ή εξωτερικών πολέμων, τη φιλική σχέση ανάμεσα σε κράτη.
β. Η σημασία της ειρήνης
• Ο άνθρωπος αισθάνεται ασφαλής, με αυτοπεποίθηση
• ζει σε περιβάλλον όπου ισχύουν νόμοι και αρχές που υπηρετούν τον άνθρωπο
• σκέφτεται και δρα δημιουργικά
• βιώνει μια καθημερινότητα μέσα στην οποία επιδιώκει την ευτυχία
• αντιμετωπίζει τους συνανθρώπους του ως αξίες, σεβόμενος το δικαίωμα της ύπαρξής τους και της ευτυχίας
• μαθαίνει να υποτάσσει την παρόρμηση στη λογική
• δυνατότητα ομόνοιας και συνεργασίας
• σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, διασφάλιση της δημοκρατίας
• επιστημονικά-τεχνολογικά επιτεύγματα
• κατοχύρωση δημοκρατίας, προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
• καλλιεργούνται οι ανθρώπινες σχέσεις και αναπτύσσονται κοινωνικές αρετές
• επικρατεί γαλήνη, ηρεμία, ευρυθμία
• αρμονική συνύπαρξη λαών
γ. Παράγοντες και συνθήκες που προωθούν το πνεύμα ειρήνης σήμερα
• Στην εποχή μας, υπάρχει η δυνατότητα επίλυσης, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, βασικών προβλημάτων - τουλάχιστον στη Δύση - που στο παρελθόν πυροδοτούσαν πολέμους
• Η παιδεία που καλλιεργεί το ορθολογικό πνεύμα, εξανθρωπίζει, απαλλάσσει από το δογματισμό, το φανατισμό και τη χειραγώγηση
• Η δημοκρατία, που εξασφαλίζει ισότητα, δικαιοσύνη και ελευθερία, αρχές απαραίτητες για το σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι σε αυθαιρεσίες ηγετών
• Το τέλος του «ψυχρού πολέμου» μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων που συσπείρωνε γύρω τους πλήθος κρατών τα οποία είχαν εχθρική διάθεση, έχει περιορίσει τον πολιτικό και στρατιωτικό ανταγωνισμό των κρατών αυτών, που επέφερε στο παρελθόν πολέμους (π.χ. Κορέα, Βιετνάμ, Αφγανιστάν)
• Το πνεύμα διεθνούς συνεργασίας, που φαίνεται να διαπνέει τις διακρατικές επαφές σε διάφορα επίπεδα.
Πιο συγκεκριμένα:
σε πολιτικό επίπεδο, λειτουργούν παγκόσμιοι και περιφερειακοί οργανισμοί, όπως ο Ο.Η.Ε. και η Ε.Ε., που καθιερώνουν διεθνείς κανόνες και επιδιώκουν την ειρηνική επίλυση διαφορών
σε οικονομικό επίπεδο, η οικονομική δραστηριότητα έχει αποκτήσει προφανή διεθνή χαρακτήρα και τα συμφέροντα έχουν παγκοσμιοποιηθεί. Οι σχέσεις και οι διασυνδέσεις που προκύπτουν από την οικονομική δραστηριότητα καλύπτουν πλέον όλο το διεθνή χώρο.Ο όρος «διακυβέρνηση» είναι κατάλληλος για να εκφράσει τον τρόπο, με τον οποίο ασκείται η εξουσία και η πολιτική. Με τον όρο «διακυβέρνηση»
6
εκφράζουμε κυρίως την ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού περισσότερων κρατών, με νομοθετικές ρυθμίσεις, ελέγχους, παρεμβάσεις και κυρώσεις, για θέματα που ξεπερνούν τα όρια ενός κράτους, όπως για παράδειγμα τη μόλυνση του περιβάλλοντος, τον έλεγχο της ραδιενέργειας, την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και άλλα
σε επίπεδο διεθνιστικών κινημάτων: ενισχύεται και διεθνοποιείται η δράση και η συνεργασία κινημάτων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων με πανανθρώπινα αιτήματα – οικολογικά και ειρηνικά
δ. Η ειρήνη μπορεί να διασφαλιστεί με:
• την επιβολή του Διεθνούς Δικαίου, το σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και την εφαρμογή των αποφάσεων των Διεθνών Οργανισμών
• την καταπολέμηση των αιτίων που αναπαράγουν τον πόλεμο, όπως είναι η άνιση κατανομή του πλούτου, της γνώσης και της ισχύος μεταξύ των λαών
• την εμπέδωση σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των κρατών
• την ενεργοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης σε περιπτώσεις επιθετικής συμπεριφοράς κάποιου κράτους
• τη γνωριμία και συνεργασία των λαών
• την καταπολέμηση του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας μέσω της εκπαίδευσης
• μείωση των επενδύσεων στον πολεμικό τομέα
• τον πυρηνικό αφοπλισμό
• την αποβολή ανταγωνιστικής νοοτροπίας
• την αυτονομία και αυθυπαρξία κρατών
• την ανάληψη ειρηνευτικών πρωτοβουλιών από κυβερνήσεις κρατών και διεθνείς οργανισμούς
7
ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ;
«Στο μάθημα της Φυσικής διεξάγεται μια συζήτηση στην τάξη σας με θέμα την Πυρηνική ενέργεια και κατά πόσο αυτή είναι ασφαλής. Να εκθέσετε τις απόψεις σας για τα θετικά αποτελέσματα της Πυρηνικής ενέργειας, καθώς και τις επιπτώσεις της από ένα πιθανό ατύχημα στο περιβάλλον και στον ίδιο τον άν- θρωπο».
Η Πυρηνική ενέργεια είναι ένα από τα επιτεύγματα της επιστήμης, τα οποία δημιουργούν αντιφατικά συναισθήματα στη ψυχή των ανθρώπων. Η χρησιμότητα της Πυρηνικής ενέργειας είναι αναμφίβολη και έχει επιβεβαιωθεί σε πολλούς τομείς. Από την άλλη οι αρνητικές επιπτώσεις από ένα ενδεχόμενο ατύχημα είναι υπερβολικά μεγάλες και επικίνδυνες.
Κύριο μέρος:
α΄ ερώτημα: Θετικά αποτελέσματα Πυρηνικής ενέργειας
• Παραγωγή μεγάλης ποσότητας ενέργειας με μικρού κόστους πρώτες ύλες
• Δυνατότητα χρήσης της σε επιστήμες υγείας
• Απασχόληση μεγάλου αριθμού εργαζομένων
• Βοηθάει στην εξέλιξη της τεχνολογίας
• Καλύτερη ποιότητα προϊόντων στη βιομηχανία
• Εφαρμογές στη γεωργία
β΄ ερώτημα: Επιπτώσεις από πιθανό ατύχημα
• Ανεξέλεγκτη μόλυνση του περιβάλλοντος (εδάφους, υδάτινου και αέρινου)
• Αύξηση της θερμοκρασίας
• Καρκινοπάθειες – δερματοπάθειες -καρκινογενέσεις – αναπνευστικά προβλήματα 4. Ολοκληρωτική καταστροφή κρατών και άμεση απώλεια πολλών ανθρώπων
• Εκβιαστική χρήση στη διεθνή πολιτική
Επίλογος
• Είναι καθοριστικό η χρήση της Πυρηνικής ενέργειας να γίνεται με μέτρο και λελογισμένα, ώστε από τη μια να συνεχίσει αν προσφέρει τις υπηρεσίες της στις επιστήμες, και από την άλλη να αποφευχθούν οι κίνδυνοι ενός ατυχήματος.
• Αυστηρός έλεγχος στις χώρες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας
• Ανθρωπιστική οπτική επιστήμης
8
Στερεο τυπα-προκαταλη ψείς
http://oxynoia.blogspot.gr/2012/03/blog-post_324.html
Στερεότυπα
συμβολικοί χαρακτηρισμοί που αποδίδονται στα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων και βασίζονται σε γενικεύσεις
αφορούν όλες τις εκφάνσεις του βίου: επάγγελμα, πολιτική, σχέσεις λαών, θρησκεία
αποτελούν υποκειμενικές και μεροληπτικές αντιλήψεις
γνωρίσματα
η αυθαιρεσία, η γενίκευση, υπερ-απλούστευση= οδηγούν σε διαστρέβλωση της πραγματικότητας
σταθερότητα= αποτελούν εδραιωμένες και παγιωμένες πεποιθήσεις
αυτόματη- μηχανική ανάκληση
προκαταλήψεις
εκ των προτέρων διαμορφωμένες γνώμες, δίχως προηγούμενη μελέτη και εξέταση
βασίζονται σε αυθαίρετες γενικεύσεις
Μορφές
Επαγγελματικές
Φυλετικές
Εθνικές
Πολιτικές
Θρησκευτικές
Αθλητικές
Επιστημονικές
Αιτίες
Αμάθεια, άγνοια και ημιμάθεια
Εγωισμός, δείγμα συμπλεγματικής προσωπικότητας που προσπαθεί να αυτό-επιβεβαιωθεί
Ιδιοτέλεια, καιροσκοπισμός και ατομικισμός
Ανασφάλεια και φόβος του διαφορετικού και άγνωστου
Έλλειψη διαλόγου
Έλλειμμα κοινωνικοποίησης
Αυταρχική εκπαίδευση
Εθνικισμός
Ωφελιμιστική μάθηση
Παραπληροφόρηση
Πολιτικός φανατισμός, πολιτική προπαγάνδα
Αδιαφορία πνευματικών ηγετών
Χρησιμοθηρική κοινωνία
Κρίση αξιών, έλλειψη ιδανικών
Κυρίαρχο υλιστικό πρότυπο
9
Επιπτώσεις
Μεροληψία, αδικίες και προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας
Υπονόμευση διεύρυνσης πνευματικών οριζόντων
Χειραγώγηση και μαζοποίηση
Συντηρητισμός και απομόνωση, εθνική εσωστρέφεια
Ρατσισμός και αλλοτριωτικές συνέπειες
Υπονόμευση πνεύματος συνεργασίας και αλληλεγγύης
Απώλεια συνεκτικότητας, κίνδυνος εμφυλίων πολέμων
Αποσταθεροποίηση διεθνών σχέσεων
Βανδαλισμοί, σκοταδισμός
Αντιμετώπιση
Ρυθμιστικός ρόλος φορέων κοινωνικοποίησης, καλλιέργεια φιλειρηνικού πνεύματος
Παροχή ανθρωπιστικής αγωγής
Αμερόληπτη και αντικειμενική πληροφόρηση
Ενίσχυση δημοκρατίας
Αφύπνιση κοινής γνώμης από πνευματικούς ανθρώπους
Καλλιέργεια αμφιβολίας, φιλειρηνικού πνεύματος
Αυτοκριτική, αυτογνωσία
10
Ρατσίσμο ς
Προσδιορισμός της έννοιας
• Με τον όρο «ράτσα» ορίζεται-στα λεξικά- το σύνολο ανθρώπων και ζώων της ίδιας φυλής και μεταφορικά το «εκλεκτό γένος».
• Ρατσισμός είναι η αντίληψη που θεωρεί ορισμένες ομάδες ή εθνότητες -εκ φύσεως- ανώτερες από τις άλλες, γεγονός που μεταφράζεται σε δικαιοδοσία και δικαιολόγηση της κυριαρχίας των μεν στις δε. Βασίζεται στην πλάνη ότι υπάρχουν βιολογικοί λόγοι που δικαιολογούν τις διακρίσεις μεταξύ φυλετικών ομάδων. Οι ρατσιστικές θεωρίες δε διαθέτουν επιστημονική θεμελίωση, αν και οι ρατσιστές πιστεύουν, δίχως αποδεικτικά στοιχεία, το αντίθετο.
Σύγχρονες μορφές ρατσισμού:
• Εθνικός ή φυλετικός: στηρίζεται στις διακρίσεις σε βάρος μεταναστών και μειονοτήτων καθώς και πολιτικών προσφύγων, που προέρχονται κυρίως από την ανατολική Ευρώπη και τις τριτοκοσμικές χώρες, ή αναπαράγει την προκατάληψη εναντίον Εβραίων, Τσιγγάνων, εγχρώμων.
• Κοινωνικός: μεροληπτική στάση που μπορεί να οδηγήσει σε διαχωρισμό, στιγματισμό, περιθωριοποίηση, κοινωνικό αποκλεισμό των ατόμων - ομάδων που υφίστανται τη ρατσιστική αντιμετώπιση. Κριτήρια κοινωνικού ρατσισμού αποτελούν: το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, η οικονομική κατάσταση, το επάγγελμα, η καταγωγή, οι θρησκευτικές - ιδεολογικές πεποιθήσεις, η εξωτερική εμφάνιση, οι αποκλίνουσες κοινωνικές κατηγορίες (ομοφυλόφιλοι, ιερόδουλες, χρήστες ναρκωτικών, πρώην κατάδικοι) και η φυσική κατάσταση (άτομα με ειδικές ανάγκες, φορείς ανίατων ασθενειών).
• Πολιτισμικός: η ανωτερότητα της Δύσης έναντι της κατωτερότητας των υπανάπτυκτων λαών
• Θρησκευτικός: μουσουλμάνοι έναντι χριστιανών
Αιτίες της ρατσιστικής (και εθνικιστικής) συμπεριφοράς
• Ο ρόλος της οικογένειας: Οι άνθρωποι υιοθετούν από μικρή ηλικία προκαταλήψεις και στερεότυπα μέσω της διαδικασίας της κοινωνικής τους ένταξης. Οι προκαταλήψεις διδάσκονται, μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά (είτε φραστικά είτε εμπράκτως) και αναπαράγονται. Τα παιδιά υιοθετούν και επαναλαμβάνουν τις διακρίσεις, τις οποίες κάνουν οι γονείς τους και ενεργούν συνειδητά ή ασυνείδητα.
• Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης: Παρουσιάζονται, συχνά, ορισμένα άτομα και ομάδες με τρόπο που ενισχύει τις υπάρχουσες προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Επιπλέον, μέσα από την παρουσίαση μιας μονόπλευρης, διαστρεβλωμένης (σε βάρος των “άλλων”) ή ωραιοποιημένης εικόνας (υπέρ των “δικών” μας) καλλιεργούν προκαταλήψεις -πιστεύοντας ότι εξυπηρετούν εθνικό συμφέρον- και εκμεταλλεύονται την ξενοφοβία του λαού.
• Οι κατηγοριοποιήσεις που είναι μέρος της ανθρώπινης σκέψης (κατηγορίες πραγμάτων, δέντρων, φυτών, ζώων και κατηγορίες ανθρώπων με κριτήρια το φύλο, ηλικία φυλή, το έθνος, το επάγγελμα και άλλες) απλοποιούν τον
11
πολύπλοκο κόσμο και διευκολύνουν στη διαχείριση των πληροφοριών. Έτσι, δημιουργούνται κατηγορίες ανθρώπων, στις οποίες αποδίδονται κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα (χρώμα, φυλή, ύψος και άλλα). Όμως, με βάση αυτά οι άνθρωποι συγκρίνουν και αξιολογούν τους διαφορετικούς από αυτούς με προκατασκευασμένα και ανορθολογικά κριτήρια.
• Ο ρατσισμός ως αποτέλεσμα οικονομικών παραγόντων: Ο ανταγωνισμός αναπτύσσεται μεταξύ ομάδων που διεκδικούν, για παράδειγμα, περιορισμένες θέσεις εργασίας, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη και αγαθά. Ορισμένες ομάδες, όπως οι νεοαφιχθέντες Έλληνες Πόντιοι και οι Αλβανοί στη χώρα μας, συγκρούονται με γηγενείς που θεωρούν ότι οι μετανάστες απειλούν τα οικονομικά τους συμφέροντα. Κατά συνέπεια, εμφανίζεται η τάση στους μόνιμους κατοίκους να υιοθετούν προκαταλήψεις και στερεότυπα σε βάρος των νεοεμφανιζόμενων ανταγωνιστών τους. Συχνά, οι προκαταλήψεις αυτές γίνονται αιτίες διακρίσεων και αδικιών, που, σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, μετασχηματίζονται συχνά σε επιθετικές συμπεριφορές (για παράδειγμα, οι επιθέσεις των νεοναζί σε βάρος Ελλήνων, Τούρκων και άλλων μεταναστών στη Γερμανία).
• Ο Θρησκευτικός φανατισμός που καλλιεργείται από θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες σε βάρος της διαφορετικής πίστης και στο όνομα της διαφύλαξης της κυρίαρχης θρησκευτικής παράδοσης, γεγονός που παραβιάζει την αρχή της ανεξιθρησκίας.
• Ο εγωισμός όποιας μορφής: εθνικά οδηγεί στον εθνοκεντρισμό, ατομικά στη φιλαυτία και τα συμπλέγματα
• Η έλλειψη ουσιώδους παιδείας
• Η κρίση του ανθρωπισμού: ο άνθρωπος αντί για σκοπός καθίσταται μέσο εξυπηρέτησης σκοπών οικονομικών από άτομα, ομάδες, κράτη
• Η δημαγωγία των πολιτικών και ο καλλιεργούμενος φανατισμός: Οι πολιτικοί, συχνά, εκμεταλλεύονται το κλίμα ξενοφοβίας και διακηρύσσουν την αρχή “έξω οι ξένοι”, για να αυξήσουν τα εκλογικά τους ποσοστά. Ιδίως σε περιόδους κοινωνικοοικονομικών κρίσεων επιδιώκεται η ενοχοποίηση ξένων, γίνεται προσπάθεια να αποσειστούν οι ευθύνες για τα μείζονα προβλήματα (οικονομική ύφεση, ανεργία, εγκληματικότητα και άλλα) και να επιρριφθούν σε συγκεκριμένες ομάδες, με τη γνωστή πρακτική της δημιουργίας “αποδιοπομπαίων τράγων”.
• Υλιστικό και καταναλωτικό πρότυπο
• Απάθεια και αδιαφορία του σύγχρονου ανθρώπου
Συνέπειες
• Υποτίμηση ανθρωπιστικών αξιών
• Πνευματική αδράνεια, αλλοτρίωση
• Καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων( εργασία, υγεία, περίθαλψη, εκπαίδευση)
• Ψυχολογική καταρράκωση των θυμάτων του ρατσισμού
• Έξαρση αντικοινωνικών φαινομένων, βία εγκληματικότητα
• Ανάσχεση πολιτικής και οικονομικής προόδου
• Υπονόμευση της δημοκρατίας
• Πολιτιστική υποβάθμιση
• Εθνικιστικές τάσεις
12
Τρόποι αντιμετώπισης:
• Η ευθύνη για την αντιμετώπιση αυτών των ρατσιστικών φαινομένων επιμερίζεται τόσο στην οργανωμένη πολιτεία όσο και στα άτομα μεμονωμένα.
• Παιδεία που καλλιεργεί την κριτική στάση απέναντι σε ρατσιστικές αντιλήψεις, ενισχύει τις ηθικοπνευματικές αντιστάσεις στην μισαλλοδοξία και το φανατισμό και ενθαρρύνει το σεβασμό και την ανοχή στην ετερότητα / διαφορετικότητα με τις ποικίλες μορφές της- κυρίως μέσω της διαπολιτισμικής αγωγής. Βασικοί φορείς της παιδείας αυτής είναι η εκπαίδευση, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, οι πνευματικοί άνθρωποι και οι ποικίλοι πολιτιστικοί οργανισμοί.
• Καταδίκη και στηλίτευση των κρουσμάτων του ρατσισμού που εκφράζεται έμπρακτα με εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών που εμμένουν σε ρατσιστικές αντιλήψεις.
• Έμπρακτη ευαισθητοποίηση σχετικά με την κατοχύρωση και περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
• δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής των ευπαθών κατηγοριών στο κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό αγαθό (δικαίωμα στην εργασία, ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση, μόρφωση, διατήρηση πολιτιστικής ιδιαιτερότητας σε αρμονική συνύπαρξη με την κυρίαρχη κουλτούρα).
• Ατομική ευθύνη : Το άτομο οφείλει να απορρίπτει το ρατσισμό, όχι μόνο θεωρητικά αλλά και έμπρακτα, μέσα από τη στάση και συμπεριφορά του απέναντι στις ομάδες εκείνες που είναι ευάλωτες στις οποιεσδήποτε ρατσιστικές αντιλήψεις.
• Διεθνής συνεργασία
• Συγκρότηση κράτους πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης
• Ευαισθητοποίηση αθλητών και καλλιτεχνών
• Κοινωνική συνείδηση, ανθρωπιά και ευαισθητοποίηση
• Ενεργός συμμετοχή νέων σε επίπεδο ομάδων
13
ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ
Αντιστάθμισμα στο ρατσισμό
Ανοχή και διαλλακτικότητα, περιθώρια για έκφραση αντίθετης
Κατανόηση και σεβασμός στο συνάνθρωπο
Είναι ηθικοπνευματική αρετή, αφορά πρόσωπα, απόψεις, συμπεριφορές
Συμβάλλει στην εδραίωση του ανθρωπισμού, στην πρόοδο, λειτουργεί ως ανασχετικός παράγοντας στη διαιώνιση νοσηρών κοινωνικών φαινομένων
Αξία της
Διεύρυνση πνευματικών οριζόντων, δεκτικότητα σε νέες ιδέες
Σεβασμός και κατίσχυση της δικαιοσύνης
Εμπέδωση αγάπης,
Καλλιέργεια συνεργασίας, αλληλεγγύης
Προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων
Ενδυνάμωση διεθνισμού, διασφάλιση ειρηνικής συνύπαρξης
Διαπολιτισμική επικοινωνία
Οικονομική συνεργασία και πρόοδος
Αντιστρατεύεται προκαταλήψεις και στερεότυπα
Αντιπαλεύει το ρατσισμό, τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, την ξενοφοβία
Αντιμετωπίζει τις αδικίες και την εκμετάλλευση
Άμυνα κατά του πολέμου και των πάσης φύσεως συρράξεων και αντιπαλοτήτων
14
ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ
Πολυμορφία
Ιδεολογικός φανατισμός
Δογματικά κινήματα
Τρομοκρατία/θεμελιωτισμός-φονταμενταλισμός
Θρησκευτικός φανατισμός
Εθνικισμός
Φυλετικός και κοινωνικός ρατσισμός
Πολιτική εμπάθεια-κομματοκρατία
Χουλιγκανισμός-βία στα γήπεδα
Προοδοπληξία-προγονολατρία
Υπερβολική προσήλωση στην επιστημονική έρευνα
Μαζική υστερία
Επιρρεπείς στο φανατισμό
Φτωχοί εγκλωβισμένοι στην οικονομική τους δυσπραγία
Ακοινώνητοι και παραμερισμένοι
Μειονότητες, που διέπονται από ανασφάλεια
Εμπαθείς
Υπερβολικά φίλαυτοι
Πληκτικοί
Ενοχικοί= με ένοχη συνείδηση
Αμαθείς, με χαμηλό πνευματικό επίπεδο
Αίτια
Ιδιοτέλεια
Κρίση ανθρωπισμού
Ιδεολογική σύγχυση και απομυθοποίηση αληθινών αξιών
Απουσία ορθού λόγου
Αμάθεια και αναλφαβητισμός
Μειωμένη αυτοεκτίμηση
Απογοήτευση, αποτυχία= διέξοδος σε μαζικά κινήματα
Κοινωνικά αδιέξοδα, φτώχεια, ανεργία, ανισότητες, αναξιοκρατία
Πρότυπα φανατισμού, καλλιέργεια εθνικού μίσους
Παραπληροφόρηση
Απουσία δημοκρατικής παιδείας, δημαγωγία
Κρίση πολιτικής
Ψυχογράφημα φανατισμού
Εμπαθής και μισαλλόδοξος
Προκατειλημμένος
Καχύποπτος
Ασεβής
Δογματικός και κοντόφθαλμος
Εχθρικός
Ιδεοληπτικός
Ανασφαλής
15
Ανταγωνιστικός
Συμπλεγματικός
Επιπτώσεις
κατάφωρη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων
Παραποίηση διαλόγου
Έξαρση βίας, έλλειψη συνεργασίας
Μυωπική αντίληψη
Μίσος και εμπάθεια
Εθνική και ψυχική διάβρωση
Αλλοτρίωση
Υλικές καταστροφές, οικονομική κρίση
Καταστροφή μνημείων τέχνης
Εθνικισμός
Προγονολατρία, προοδοπληξία
Υπονόμευση διεθνούς συνεργασίας
Προτάσεις
Ορθολογισμός
Ανθρωπιστική παιδεία
Επιδίωξη διαλόγου
Επιμελημένη αγωγή, ανάληψη προσωπικής ευθύνης
Αμφιβολία, κριτική προσέγγιση
Ενημέρωση και διασταύρωση πληροφοριών
Αυτογνωσία
Πολύπλευρα ενδιαφέροντα
Ανθρωπιστική παιδεία
Επιδίωξη διαλόγου, σεβασμός στη γνώμη του άλλου
Κοινωνική συνείδηση και συνεργασία
Ενίσχυση δημοκρατίας
Άσκηση κοινωνικής πολιτικής
Πολιτική στην υπηρεσία του λαού
Επιδίωξη συλλογικού συμφέροντος
Σεβασμός στον πολίτη
Δεοντολογία
Αφύπνιση συνείδησης από τους πνευματικούς ανθρώπους
Φιλελευθερισμός και μετριοπάθεια
Αντιδογματικό πρότυπο, δημοκρατία
Αμεροληψία, όξυνση κριτικής ικανότητας
16
Σχεδιάγραμμα έκθεσης-μεταναστεύσεις
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Διαχρονικό φαινόμενο με έξαρση στον αιώνα μας
Δωριείς, αποικίες, παροικίες Τουρκοκρατίας
Μικρασιάτες, Κύπριοι, Βορειοηπειρώτες, Πόντιοι, Αλβανοί, Αρμένιοι, Κόυρδοι, Ανατολικοευρωπαίοι, Άραβες κ.α.
ΑΙΤΙΑ
Πόλεμοι. .
Ολοκληρωτικά καθεστώτα,
καταπίεση, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικές διώξεις.
Κοινωνικές συγκρούσεις
Φτώχεια, χαμηλό βιοτικό επίπεδο
Εμφύλιες συγκρούσεις, ανεργία, ανέχεια…
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ
ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ - ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
Δυσκολία εγκατάστασης και εξασφάλισης διαμονής και μέσων επιβίωσης
ανεργία - εκμετάλλευση (αποτελούν φτηνότερο εργατικό δυναμικό και αμείβονται με πενιχρά ημερομίσθια, που όμως είναι καλύτερα απ' ό,τι στη χώρα τους)
Δυσκολίες προσαρμογής στο νέο περιβάλλον ζωής (εκμάθηση γλώσσας, νοο-τροπία, αξίες).
Εχθρική συχνά η αντιμετώπισή τους από τους αυτόχθονες και κακές οι συνθήκες διαβίωσης και περίθαλψής τους.
Ψυχολογικά προβλήματα και μνήμες της χαμένης πατρίδας,
Συμπλέγματα κατωτερότητας, αίσθημα μειονεξίας, ανασφάλεια, άγχος αποδοχής και προόδου.
Αδυναμία μόρφωσης - εύκολη λεία για χειραγώγηση και μαζοποίηση
κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης και πνευματικής υποβάθμισης (π.χ. κάποιοι που στην πατρίδα τους ήταν πολιτικοί μηχανικοί, εδώ είναι απλοί εργάτες κ.λπ.).
Εκμετάλλευση, περιθωριοποίηση, έλλειψη σεβασμού απέναντί τους (αναγ-κάζονται να οδηγηθούν ακόμη και στο έγκλημα για την επιβίωσή τους).
Δεν συμμετέχουν στα κοινά, δεν ελέγχουν την ηγεσία, αισθάνονται έξω από τις πολιτικές εξελίξεις, αποπολιτικοποιούνται και αδρανούν.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΤΟΥΣ
Δυσκολίες ένταξης και αφομοίωσης.
Κίνδυνος εθνολογικής αλλοίωσης του ντόπιου πληθυσμού.
Οικονομική επιβάρυνση αποκατάστασης- ανεργία ντόπιων λόγω προσφοράς φτηνών εργατικών χεριών
Προβλήματα κοινωνικής παθογένειας.
17
Συχνά δημιουργούνται «γκέτο» που λειτουργούν σαν μαφία, ενισχύονται οι κοινωνικές, πολιτικές, θρησκευτικές εντάσεις, τα φαινόμενα των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας,
προωθείται ο ρατσισμός, διασπάται η κοινωνική συνοχή, δεν υφίσταται αλληλεγγύη και απειλείται τελικά η ίδια η δημοκρατία.
ΤΡΟΠΟI ΑΝΤΙΜΕΤΩΠIΣΗΣ
Α. Από Διεθνείς Οργανισμούς (ΟΗΕ, UNICEF, UNESCO, Ερυθρός Σταυρός κ.λπ.)
Μέτρα πρόληψης των αιτιών της προσφυγιάς (μέριμνα για επικράτηση και διατήρηση της δημοκρατίας, για διασφάλιση της ειρήνης, για παροχή βοήθειας σε θύματα πολέμου).
Σωστός καταμερισμός προσφύγων ανά κράτος και περιοχή, μέτρα άμεσης περίθαλψης
Σεβασμός και εφαρμογή νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Ανθρωπιστική βοήθεια, οικονομική ενίσχυση.
Β. Από τα Κράτη
Oργάνωση - προετοιμασία δομών υποδοχής και χωροταξική κατανομή των προσφύγων.
Προγράμματα ένταξης και προσαρμογής των προσφύγων.
Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητάς τους.
Ενημέρωση και επιμόρφωση των ντόπιων και των προσφύγων.
Παραγωγική αξιοποίηση των προσφύγων ανάλογα με τις ικανότητές τους ή τις σπουδές τους στις χώρες προέλευσής τους,
Γ. Από τα ίδια τα Άτομα
Ήθος, σεβασμός, ευαισθησία, ανθρωπισμός, ηθική και υλική συμπαράσταση.
Φιλάνθρωπη αντιμετώπιση υλική και ηθική.
Σεβασμός της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας των προσφύγων.
Πρωτοβουλίες για την ανακούφισή τους (π. χ. έρανοι, εκδηλώσεις, προσφορά τροφίμων, ρουχισμού κ.λπ.).
18
Ξενοφοβία-μειονότητες
Ξενοφοβία: αίσθημα φόβου , αντιπάθειας, αποστροφής ή εχθρότητας απέναντι στον ξένο, αλλά και σε οτιδήποτε ξενόφερτο, πχ. πρότυπα, αξίες, κουλτούρα κ.αλ.
Μειονότητες: πρόκειται για ομάδες ανθρώπων που τις ενώνουν η κοινή καταγωγή, τα πιστεύω ή η συμπεριφορά, αλλά διαφοροποιούνται ως προς αυτά τα χαρακτηριστικά από το ευρύτερο σύνολο, όπου εντάσσονται, λ.χ. μειονότητες μουσουλμάνων Ελλάδος
Αίτια φόβου και εχθρότητας
Την εχθρότητα υποθάλπει η ανεπαρκής μεταναστευτική πολιτική, η απουσία αυστηρών ελέγχων και μέτρων, που θα θωρακίσουν τα δικαιώματα του εγχώριου πληθυσμού και θα περιορίσουν τη μαζική και ανεξέλεγκτη είσοδο αλλοδαπών
Προκαταλήψεις και στερεοτυπικές αντιλήψεις
Παραβατική δράση αλλοδαπών, πχ. διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεμπόριο, εμπόριο λευκής σαρκός, εμπόριο βρεφών κλπ.
Ανεργία ντόπιου πληθυσμού= χρεώνεται στους μετανάστες
Κίνδυνος αλλοίωσης του γηγενούς πληθυσμού
Παροχές κράτους στους μετανάστες και διευκολύνσεις οικονομικές
Επιπτώσεις
Ενίσχυση ρατσιστικής συμπεριφορά
Πνευματικός σκοταδισμός
Ψυχική ανισορροπία
Αυτοδικία, βία
Εθνικισμός
Προτάσεις
Διεθνής κοινότητα
Ο περιορισμός του φαινομένου με συμβολή των ισχυρών κρατών, της ΕΕ, των διεθνών οργανισμών
Εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας από τα κράτη και τη διεθνή κοινότητα
Πολιτικός σχεδιασμός στο θέμα της προσφυγιάς
Ενδοκρατικά
Εφαρμογή μεταναστευτικής πολιτικής
Χορήγηση πράσινων καρτών στους νόμιμους μετανάστες
Αντιμετώπιση της παράνομης δράσης των μεταναστών
Προάσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών
Οικονομική βοήθεια, υλοποίηση προγραμμάτων ένταξης
Πάταξη εκμετάλλευσης μειονοτήτων
Δίκαιη κατανομή κρατικών παροχών
Προσπάθεια ενσωμάτωσης και αποτροπή περιθωριοποίησης
Διασφάλιση πολιτικών τους δικαιωμάτων
19
Κοινωνία
Ανθρωπιστική παιδεία και καλλιέργεια σεβασμού στον άνθρωπο
Κοινωνική ενσωμάτωση μεταναστών, πνεύμα κατανόησης και ανεκτικότητας
Σεβασμός στα ήθη, τη θρησκεία, την κουλτούρα τους
Αγωγή με αρχές και αξίες, πίστη στο διάλογο και την ειρηνική επίλυση των διαφορών
Δημοκρατικές αρχές
Κατανόηση και στήριξη των μεταναστών
Προβολή της θετικής ώσμωσης με το διαφορετικό
Ανάληψη δράσης και πρωτοβουλιών από τους πνευματικούς ανθρώπους
Από τους μετανάστες
Σεβασμός και τήρηση των νόμων της χώρας
Αποφυγή πράξεων βίας και εγκληματικότητας
Δικαιώματα και υποχρεώσεις τους
Προσπάθεια εγκλιματισμού και ενσωμάτωσης
Προσέγγιση της νοοτροπίας των μόνιμων κατοίκων
