Βιοηθική

Η βιοηθική είναι ένας νέος επιστημονικός κλάδος που δημιουργήθηκε εξαιτίας της ραγδαίας βιοτεχνολογικής ανάπτυξης στους τομείς της ιατρικής, της βιολογίας και της βιοιατρικής. Η εν λόγω επιστήμη διερευνά ηθικά ζητήματα και ερωτήματα που αφορούν κατά βάση τα δικαιώματα ασθενών, τις σχέσεις ιατρού-ασθενή και νοσηλευτικού προσωπικού, την έκτρωση, την ανθρώπινη κλωνοποίηση, την ευθανασία, τις μεταμοσχεύσεις, την ευγονία και άλλα βιοτεχνολιγικά και γενετικά ζητήματα.

Η βιοηθική είναι μια ηθική δραστηριότητα που εξετάζει μέχρι το πού νομιμοποιείται ο άνθρωπος να παρεμβαίνει στο γονιδίωμα του συνανθρώπου του. Λειτουργεί συμβουλευτικά, επισημαίνει τα προβλήματα και προτείνει λύσεις συμβατές με την ηθική για τα σύγχρονα επιστημονικά προβλήματα.

Στη σύμβαση για την προστασία των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπινου όντος για τις εφαρμογές της βιολογίας και της ιατρικής που υπέγραψαν τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης απαγορεύεται οποιαδήποτε παρεμβολή με σκοπό τη δημιουργία ανθρώπινου όντος γενετικά όμοιου με άλλο ανθρώπινο ον, ζωντανό ή νεκρό. Επιπλέον απαγορεύεται κάθε είδους διάκριση εναντίον ατόμου με βάση τα κληρονομικά του χαρακτηριστικά.

Στην Ελλάδα το 1998 συστάθηκε Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής που είναι το επίσημο γνωμοδοτικό όργανο σε θέματα βιοηθικής με συμβουλευτικό ρόλο.

Η αναγκαιότητα είναι πασιφανής, διότι:

·        Η εκρηκτική πρόοδος των βιοϊατρικών επιστημών, δημιουργεί νέα δεδομένα, που ανατρέπουν τη μέχρι τώρα εικόνα που έχει σχηματίσει ο άνθρωπος για τον εαυτό του.

·        Μεταλλαγμένα βακτήρια, μολυσματικότητα σε στελέχη ιών και βακτηρίω, γενετικά τροποποιημένα προϊόντα στο περιβάλλον, η κλωνοποίηση και τα όριά της οδηγούν στην ανάγκη σαφούς προσδιορισμού των ορίων της επιστήμης, με στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος από την ανεξέλεγκτη εφαρμογή των επιστημονικών ανακαλύψεων

·        Η μέχρι τώρα νομοθεσία δεν καλύπτει τις ανάγκες νομιμότητας της επιστημονικής έρευνας, χρειάζονται νέες νομοθεσίες που να λειτουργούν ρυθμιστικά στη νέα κατάσταση που δημιούργησε ομολογουμένως η επιστημονική επανάσταση.

·        Υπάρχει κίνδυνος να εφαρμοστούν πρακτικές ευγονισμού, με απροσδιόριστα αποτελέσματα για το μέλλον της ανθρωπότητας.

·        Υπάρχει φόβος και καχυποψία για τα επιτεύγματα της βιοϊατρικής, φαινόμενα που ενδεχομένως θα υπερβεί ο άνθρωπος έχοντας ως σύμμαχο τη γνώση και τη νομική προστασία.

·        Υπάρχουν επιστήμονες που προβαίνουν σε πειραματικές στοχεύσεις αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας.

·        Υπάρχουν επιστήμονες που πέφτουν στην πλάνη της δυνατότητας και της αναγκαιότητας.

·        Μ’ αυτήν προστατεύεται η ανθρωπότητα από τη μνησικακία ορισμένων επιστημόνων, που θεωρούν την επιστήμη ως μέσο προβολής της αρρωστημένης τους προσωπικότητας. Η βιοηθική υπάρχει για να προστατεύσει την επιστήμη από λανθασμένες στοχεύσεις και όχι για να περιορίσει το εύρος της δράσης της, ούτε τη στοχοθεσία της, ούτε την ελευθερία του επιστήμονα. Πρόκειται για μια ηθική δραστηριότητα που σχετίζεται με την δράση επιστημόνων και καθορίζει τα πλαίσια της νομιμότητας μέσα στα οποία μπορούν να κινηθούν οι πρώτοι και μάλιστα τα πλαίσια αυτά είναι αποτελέσματα αυτοθέσμισης από επιτροπές επιστημόνων.  Είναι επόμενο ότι η βιοηθική δεν περιορίζει την επιστημονική ελευθερία ούτε αναστέλλει την επιστημονικής δράση, αντίθετα είναι μια αναγκαιότητα των ίδιων των επιστημόνων, προκειμένου το έργο τους να αποκτήσει ένα ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Διαφορετικά, χωρίς τη βιοηθική οι βιοϊατρικές επιστήμες και οι επιστήμονες θα συγχέουν την ελευθερία με την ασυδοσία.