Ξενοφών,
Ελληνικά, 4.&20-23
Θεματικό
Κέντρο:
·
Οι εκκλήσεις του κήρυκα Κλεόκριτου στους
ηττημένους ολιγαρχικούς
·
Οι περαιτέρω προτροπές του
·
Η αιτιολόγηση των θέσεών του
αναφορά στη στάση των δημοκρατικών
αναφορά στη στάση των δημοκρατικών
·
Η αντίδραση των ολιγαρχικών
·
Οι διαφωνίες στους κόλπους των Τρισχιλίων
·
Η τελική απόφαση
·
Διαλυτικά φαινόμενα στο ηττημένο
στρατόπεδο:αιτίες:
ü Ήττα
ü Διαφοροποίηση
οπαδών καθεστώτος
ü Συνειδητοποίηση
των λόγων του Κλεόκριτου
Λεξιλόγιο
εύφωνoς: που έχει καλή / δυνατή φωνή
κατασιωπώμαί τινα: επιβάλλω σε κάποιον σιωπ'ή
ἐξελαύνω τινά: εκδιώκω, εξορίζω κάποιον
μετέχω τινός τινι:συμμετέχω / παίρνω μέρος σε κάτι
μαζί με κάποιον
ιερά : τελετές, ιεροτελεστίες
σεμνός:σεβαστός, ιερός
κηδεστία:συγγένεια εξ αγχιστείας, από το γάμο, το
συμπεθεριό
κοινωνώ τινός τι: συμμετέχω σε κάτι μαζί με κάποιον,
έχω κάτι κοινό μαζί με κάποιον
αἰδοῦμαί τινα: σέβομαι, ντρέπομαι κάποιον
ὀλίγoυ δείν:απόλυτο απαέμφατο: σχεδόν
ἀποκτείνω τινά:σκοτώνω κάποιον
ἒξεστί μοι + τελ. απαρ. : μου είναι δυνατό, μπορώ να
πολιτεύομαι:ζω ως πολίτnς
πόλεμον παρέχω τινί: προκαλώ σε κάποιον πόλεμο
τό συνέδριον: η αίθουσα των συνεδριάσεων
διαφέρομαι πρός τινα: διαφωνώ με κάποιον
ποιῶ τι βιαιότερον: διαπράττω σοβαρό αδίκημα
έντόνως λέγω:υποστηρίζω έντονα, με επιμονή, πάθος και έμφαση
καθυφίεμαί τινι: υποχωρώ σε κάποιον
οἱ έν Πειραιεῖ (οἱ ἐκ Πειραιῶς):οι δημοκρατικοί
ἐπιτρέπω τινί + τελ. απαρ.: επιτρέπω σε κάποιον να
Σχόλια πραγματολογικά-ερμηνευτικά
1. μύσται: Έτσι αποκαλούνται οι μυrημένoι στα
Ελευσίνια κυρίως μυστήρια, οι οποίοι και διακρίνονται σε τάξεις/βαθμούς. Γνωστά
μυστήρια επιπλέον είναι τα ορφικά, των Καβείρων, του Διονύσου, του Δία στην
Kρήτη. Τα Ελευσίνια μυστήρια τελούνταν προς τιμήν της Δήμητρας και της
Περσεφόνrης από τέσσερα πρόσωπα: τον «ἱερoφάντη», το «δαδοῦχο», τον
«(ἱερo)κήρυκα» και τον «ἐπί τοῦ βωμοῦ» που προέρχονταν από τα δύο γνωστά
ιερατικά γένη των Ευμολπιδών και των Krιρύκων.
2. Tα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούσαν μία λατρεία που σχετιζόταν με τη θεά Δήμητρα και την κόρη της
Περσεφόνη. Επειδή, σύμφωνα με το μύθο, η θεά ξαναβρήκε στην Ελευσίνα την κόρη
της ύστερα από την αρπαγή της από τον Πλούτωνα, οι λατρευτικές τελετές
διαδραματίζονταν εκεί. Παρόλο που τελούνταν και παλαιότερα, απέκτησαν ξεχωριστή
θέση στη θρησκευτική ζωή της Aθήνας κατά την Κλασική περίοδο.
Mολονότι για τα Mυστήρια υπάρχουν πολλές αναφορές
στους αρχαίους συγγραφείς, στις επιγραφές, στις προσωπογραφίες των ιερέων αλλά
και στις αναπαραστάσεις της τέχνης, η ακριβής ανασύσταση της τελετής και του
φιλοσοφικού της υπόβαθρου είναι πολύ δύσκολη. Η βασική αιτία γι' αυτό είναι η
τήρηση μυστικότητας γύρω από τα όσα διαδραματίζονταν, αφού οι μυημένοι
δεσμεύονταν να μην τα κοινολογήσουν. Έμμεσες πληροφορίες για τα Μυστήρια
αντλούνται από τον Πλούταρχο, ο οποίος στη βιογραφία του Αλκιβιάδη αναφέρεται
στην ανάρμοστη και ασεβή πράξη του ιδίου και των φίλων του να μιμηθούν σε
ιδιωτικά σπίτια την τελετή των Ελευσίνιων Μυστηρίων και να τη διακωμωδήσουν. Τα
αρχαιολογικά δεδομένα προσφέρουν πληροφορίες για τον τόπο και το οικοδόμημα
τέλεσης των Μυστηρίων, το Τελεστήριο της Ελευσίνας.
Η γιορτή των Μυστηρίων τελούνταν κάθε χρόνο κατά το
μήνα Βοηδρομιώνα (τέλος Σεπτεμβρίου). Η διοργάνωσή της ανατίθετο σε δύο
ονομαστές οικογένειες, τους Ευμολπίδες και τους Κήρυκες. Από τους πρώτους
προερχόταν ο Ιεροφάντης, ο οποίος προΐστατο στις απόκρυφες τελετές. Από τους
δεύτερους ο Δαδούχος, που είχε σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της μύησης, και ο
Ιεροκήρυξ, ο οποίος κήρυσσε την έναρξη των Mυστηρίων. Mε τον Iεροφάντη
συνεργαζόταν η ιέρεια της Δήμητρας που διέμενε μόνιμα στο ιερό της Ελευσίνας.
Δικαίωμα συμμετοχής είχαν όχι μόνο οι πολίτες αλλά και
οι γυναίκες, οι δούλοι και οι ξένοι. Η συμμετοχή στη γιορτή δεν προϋπέθετε τη
μύηση, μία διαδικασία προσωπικής επιλογής, που γινόταν είτε στην Ελευσίνα είτε
στο Ελευσίνιο στην Αγορά των Αθηνών. Η μύηση αποσκοπούσε στη συμφιλίωση με το
θάνατο και την προσδοκία της μεταθανάτιας ζωής και γι' αυτό το λόγο είχε μεγάλη
απήχηση την εποχή εκείνη. Τα Ελευσίνια προσέλκυαν ανθρώπους από ολόκληρο τον
Ελληνικό κόσμο και τη Ρωμαϊκή περίοδο από όλη την αυτοκρατορία, καθώς ο
εορτασμός τους διατηρήθηκε μέχρι την εποχή του Θεοδοσίου.
3. .ἐν ὀκτώ μησίν : Ήταν rι περίοδος από το Σεπτέμβριο του 404 ως τον
Απρίλιο του 403.
4. πλείους Άθηναίων απεκτόνασι: Κατά τον Ισοκράτη (Αρεoπαγιτικός 67) οι
τριάκοντα στη διάρκεια της oκτάμηνης θητείας τους σκότωσαν 1500 πολίτες
[67] ἀλλὰ μὴν οὐδὲ τὴνπραότητα δικαίως ἄν τις
ἐπαινέσειεν τὴν ἐκείνων μᾶλλον ἢ τὴν τοῦ δήμου. οἱ μὲν γὰρ ψηφίσματι παραλαβόντες
τὴν πόλιν πεντακοσίους μὲν καὶ χιλίους τῶν πολιτῶν ἀκρίτους ἀπέκτειναν, εἰς δὲ
τὸν Πειραιᾶ φυγεῖν πλείους ἢ πεντακισχιλίους ἠνάγκασαν· οἱ δὲ κρατήσαντες καὶ
μεθ’ ὅπλων κατιόντες, αὐτοὺς τοὺς αἰτιωτάτους τῶν κακῶν ἀνελόντες, οὕτω τὰ πρὸς
τοὺς ἄλλους καλῶς καὶ νομίμως διῴκησαν ὥστε μηδὲν ἔλαττον ἔχειν τοὺς ἐκβαλόντας
τῶν κατελθόντων.
Μετάφραση
Αλλά βέβαια
ουδέ την πραότητα εκείνων (των τριάκοντα) δύναται τις να επαινέση δικαίως
περισσότερον από την πραότητα της δημοκρατίας. Διότι εκείνοι μεν (οι τριάκοντα)
παραλαβόντες διά ψηφίσματος την διοίκησιν της πόλεως χιλίους πεντακοσίους μεν
πολίτας άνευ δίκης εφόνευσαν, ηνάγκασαν δε περισσοτέρους των πεντακισχιλίων να
καταφύγουν εις τον Πειραιά. Ούτοι (οι καταφυγόντες εις τον Πειραιά
δημοκρατικοί) νικήσαντες (τους ολιγαρχικούς) και επανελθόντες ένοπλοι εις την
πατρίδα των, αφού μόνον τους αιτιωτάτους των συμφορών των εφόνευσαν, τόσον
καλώς και νομίμως εφέρθησαν προς τους άλλους ολιγαρχικούς, ώστε οι εκβαλόντες
(οι ολιγαρχικοί) ουδόλως είχον μικρότερα δοκαιώματα των επανελθόντων
δημοκρατικών.
Εταιρίες: G. Glotz, Eλληνική
πόλις, ΜΙΕΤ, «Η Ελλάδα περιλάμβανε ανέκαθεν μεγάλο αριθμό ιδιωτικών
ομάδων…υπήρχαν ελεύθεροι συνεταιρισμοί με χρησιμοθηρικό ή αισθηματικό
χαρακτήρα. Άλλοι είχαν αριστοκρατική σφραγίδα, άλλοι απευθύνονταν στους
ταπεινούς. Από τα ομηρικά χρόνια μερικοί πολεμιστές, που θεωρούνταν από τους
πιο ένδοξους, ήταν ενωμένοι με ιδιαίτερους δεσμούς, συνέτρωγαν και θεωρούσαν
υποχρέωσή τους να έχουν τους ίδιους φίλους και τους ίδιους εχθρούς: μεταξύ τους
αποκαλούνταν ἑταῖροι. Αργότερα οι
πλούσιοι ή οι καλής καταγωγής σχημάτιζαν εταιρείες, αληθινες λέσχες των οποίων
τα μέλη υποστηρίζονταν αμοιβαία στις
εκλογές και στις δίκες, ή συγκεντρώνονταν σε εύθυμα συμπόσια, για να
κοροϊδέψουν τις λαϊκές δοξασίες ή για να
συζητήσουν περί φιλοσοφίας και πολιτικής.
5. Χαρακτηριστικά της ομιλίας του
Κλεοκρίτου:
-σύντομη
-διακρίνεται
για τον πλούτο των λέξεων και όρων που σημαίνουν μέθεξη, συμμετοχή
-δείχνει ότι
στις καλές της στιγμές η αρχαία κοινωνία ήταν μια πραγματική κοινωνία των
πολιτών
-αποκαλύπτει
τους πολλαπλούς δεσμούς δημοκρατικών-ολιγαρχικών
-τονίζει ότι
μόνο οι Τριάκοντα ήταν υπεύθυνοι για τον εμφύλιο πόλεμο
-καλεί τους
οπαδούς των ολιγαρχικών να αποστατήσουν
-διαπνέεται
από ευσέβεια, θρησκευτικότητα
-εκφράζει τη
λύπη του για τα πολλά θύματα που παραλίγο να ξεπεράσουν αυτούς που σκοτώθηκαν
στη διάρκεια του δεκαετούς Δεκελεικού πολέμου
Η ομιλία
αυτή είναι δείγμα ρητορικής δεινότητας του κήρυκα.Διακρίνεται σε:
-προοίμιο ('Άνδρες πολῖται...
βούλεσθε;),
-κύριο μέρος:Ἡμεῖς γάρ…παρέχουσιν
α.πίστη:ἡμεῖς γάρ…ἐλευθερίας=διακήρυξη
του Κλεόκριτου για την αθωότητα των δημοκρατικών και για τη συμμετοχή τους σε
όλες τις δραστηριότητες(θρησκευτικές,κοινωνικές,στρατιωτικές)της πόλης και σε
όλους τους αγώνες για ελευθερία.
Β.επίκληση:πρὸς θεῶν…παρέχουσιν
=επίκλησης στους κοινούς δεσμούς
που τους ενώνουν ώστε να σταματήσουν να βλάπτουν την πατρίδα
=έκκληση για αποστασία από το αιμοχαρές καθεστώς των τριάκοντα και για
την κατάπαυση του ολέθριου εκείνου εμφύλιου
-επίλογος:ἀλλ΄εὖ
γε…κατεδακρύσαμεν
συγκινητικό τέλος του λόγου που έχει σκοπό να τονίσει τον παραλογισμό
της αιματοχυσίας, αφού όλοι θρηνούν τους νεκρούς τους και από τις δυο
παρατάξεις
Είναι διάχυτη η
συναισθηματική φόρτιση και ένταση του ρήτορα και η αφθονία των ψυχολογικών
κυρίως επιχειρημάτων, καθώς επιδιώκει την πειθώ με τη συναισθηματική διέγερση.
Κυριαρχεί η έννοια της συλλογικότητας και της ομαδικότητας, όπως
δηλώνονται με τις λέξεις: ημεις-μετέχω- κοινωνω αλλά και με τα σύνθετα (σύν...,
μεθ' ύμων). Χαρακτηριστικές είναι οι
αντιθέσεις (ύμεις - ημεις, οι τριάκοντα 'Αθηναιοι, εξόν ημιν),
που και αυτές ενισχύουν την προσπάθεια για συνδιαλλαγή και τονίζουν τα
ανοσιoυργήματα των τυράννων. Τέλος, η ποικιλία των χρόνων καλύπτει την
πολύμορφη παρελθοντική δράση, θετική και αρνητική, και προβάλλει την προσδοκία
της συμφιλίωσης.
Πρέπει να
επισημανθεί επίσης ότι ο Ξενοφών δεν εστιάζει την προσοχή του στην περιγραφή
και παρουσίαση της κρίσιμης εκείνης μάχης μεταξύ ολιγαρχικών και δημοκρατικών
και των συνεπειών της,αλλά αναλώνεται στην προβολή δυο προσώπων, του ανώνυμου μάντη και του κήρυκα των μυστών
Κλεόκριτου.Βλέπουμε μετατόπιση από τα γεγονότα στα πρόσωπα, πράγμα που θα
ενταθεί με το Θουκυδίδη, για να κορυφωθεί στις περίφημες βιογραφίες μεγάλων
ανδρών: βλ.Πλούταρχο
Για την
αποτύπωση των θυσιών στη τέχνη βλ. http://www.lessingimages.com/search.asp?kw=Ancient+Greek+Vases+Sacrifices&a=I&p=1&ipp=24&s=r
6.οί λοιποί αρχοντες : Ήταν όσοι επέζησαν από τους τριάκοντα
τυράννους αλλά και από τους δέκα άρχοντες του Πειραιά και τους λοιπούς
αξιωματούχους.
7. εκαστοι δέ τών τρισχιλίων :Πρόκειται για το γνωστό κατάλογο
των τρισχιλίων ολιγαρχικών, που ήταν έμπιστοι και αφοσιωμένοι στο καθεστώς των
τριάκοντα (βλ. §Β.ΙΙΙ,50-51, ΙΥ, 8-10 και IV, 10-11).
8. όπου εκαστοι τεταγμένοι ησαν : Εννοείται σε όποια υπηρεσία ο
καθένας τους είχε ορισθεί και ενεργούσε προς το συμφέρον της αρχής των
τριάκοντα.
9. πανταχού διεφέροντο (οί
τρισχίλιοι) πρός αλλήλους: Σε όλα τα μέρη της πόλης και σε κάθε υπηρεσία των τρισχιλίων αναφύονταν
διαφωνίες για τη χάραξη της περαιτέρω στάσης τους.
10.τοίς εν Πειραιεί : Ήταν οι δημοκρατικοί άντρες του
Θρασύβουλου, που κατείχαν τη Φυλή και τον Πειραιά ως ορμητήρια κατά των
ολιγαρχικών μετά τις αλλεπάλληλες νίκες τους.
11.εψηφίσαντο εκείνους καταπαῦσαι: Πολλοί από τους επιζήσαντες τριάκοντα
και άλλοι ολιγαρχικοί συνεργάτες τους κατέφυγαν για λόγους ασφαλείας στην
Ελευσίνα (βλ. Β. IV, 8-10).
12.και εϊλοντο δέκα: Μερικοί από αυτούς προέρχονταν από
τους τριάκοντα, όπως ο Φαίδων και ο Ερατοσθένnς, αλλά ήταν μετριοπαθείς
ολιγαρχικοί. Σ' αυτoύς ανατέθnκε με απόλυτn εξουσιοδότnσn n συμφιλίωσn των
αντιπάλων Όμως και αυτοί διέπραξαν φοβερά εγκλήματα, πήραν στρατιωτική ενίσχυση
από τη Σπάρτη και δάνειο εκατό ταλάντων (βλ. και Λυσίας, Κατά Έρατοσθέvoυς 54-61).
Γι' αυτό καθαιρέθnκαν και εκλέχτηκαν άλλοι δέκα, περισσότερο έντιμοι,
και στην εποχή τους επιτεύχθnκε n παλινόρθωσn της δnμοκρατίας.
13.ένα από φυλης: Ο Κλεισθένnς με τις μεταρρυθμίσεις
του (508 π.χ.) διαίρεσε την Αττική σε τρεις περιοχές: το άστυ, τn μεσογαία και
τnv παραλία. Tnv κάθε μία τnv υποδιαίρεσε σε δέκα τμήματα, που ονομάστnκαν
τριττύες. Έλαβε μία τριττύ από κάθε περιοχή και σχnμάτισε έτσι μία φυλή,
συνολικά δέκα. Αυτές πήραν το όνομά τους από αρχαίους ήρωες και είναι οι εξής:
Έρεχθηίς, Αίγηίς, Πανδιωνίς, Λεοντίς, Άκαμαντίς, Οίνηίς, Κεκροπίς,
Ίπποθ(ο)ωντίς, Αίαντίς και Άντιοχίς. Με τη νέα αυτή διαίρεση περιορίστηκε η
δύναμη που είχαν οι μεγάλες αριστοκρατικές οικογένειες της Αθήνας, γιατί
διασπάστηκαν. Έτσι ο Κλεισθένης επέφερε πλήγμα κατά του τοπικισμού και πέτυχε
τη συνοχή Της αθηναϊκής κοινωνίας.
Γενικά
Οι τριάκοντα τύραννοι της Αθήνας, οι δέκα άρχοντες του
Πειραιά και οι λοιποί αξιωματούχοι (όσοι βέβαια επέζnσαν) πανικoβλήθnκαν από
την ήττα που γνώρισαν στη Μουνιχία από τους δημοκρατικούς άντρες του
Θρασύβουλου και από τον εμπνευσμένο λόγο
του Κλεόκριτου. Γι' αυτό φοβισμένοι μήπως επιδεινωθεί η θέση τους απέσυραν
βιαστικά τους άντρες τους στην Αθήνα. Όμως ο αντίκτυπος της ήττας είναι
αισθητός και δεν μπορούν να ανακόψουν τις ραγδαίες εις βάρος τους εξελίξεις. Στην πρώτη κιόλας συνεδρίαση της
επόμενης μέρας παρουσιάζονται καταβεβλημένοι, ταπεινωμένοι και απομονωμένοι,
γεμάτοι ανησυχία και αγωνία για
το μέλλον τους. Την ψυχική τους αυτή ένταση επιτείνει το γεγονός ότι δεν
μπορούν πια να ελέγξουν τη συμπεριφορά των τρισχιλίων πολιτών, τους οποίους
επέλεξαν ως στήριγμα του καθεστώτος. Παρουσιάζονται διαφοροποιήσεις στις
απόψεις των τρισχιλίων, διαφωνίες και συγκρούσεις, που προδικάζουν την πτώση
της τυραννίας.
Όσοι ενέχονται σε εγκλήματα αναλογιζόμενοι τις
συνέπειες είναι ασυμβίβαστοι και ανυποχώρητοι σε κάθε σκέψη για συμβιβασμό. Οι
μετριοπαθείς όμως πιστεύουν ότι πρέπει να δοθεί τέλος στον
αλληλοσπαραγμό, ώστε η πόλη να απαλλαγεί από τα δεινά, και προτείνουν
μάλιστα την καθαίρεση των τριάκοντα, άποψη που τελικά επικρατεί. Έτσι, ό,τι δεν
τόλμησαν να κάνουν στη διάρκεια της τυραννίας και ιδίως στη δίκη του Θηραμένη
(βλ. Β.ΠΙ, 50-55) και των Ελευσινίων (Β. ιν, 8-11) το πράττουν τώρα που
αισθάνονται τους τριγμούς από την πτώση της τυραννίας. Γι' αυτό λοιπόν, μετά
την καθαίρεση των τριάκοντα, εξέλεξαν μια
νέα δεκαμελή ηγεσία, έναν άρχοντα από κάθε φυλή.
Ο ιστορικός –η τεχνική
-η επίκληση
του Κλεόκριτου για συμφιλίωση και αποκατάσταση της ειρήνης και δημιουργία
ειρηνικής και δημοκρατικής κοινωνίας διαρθρώνεται πάνω στο ψυχολογικό
επιχείρημα ότι μεταξύ των αντιπάλων υπάρχουν δεσμοί που τους ενώνουν
ουσιαστικά, γι’ αυτό πρέπει να απεμπολήσουν το μίσος
-Η
απαρίθμηση των δεσμών θέλει να τονίσει την αξία της συλλογικής ζωής με τη χρήση ρημάτων που σημαίνουν μετοχή:
μετεσχήκαμεν, και τη χρήση λέξεων με την πρόθεση –συν: συγχορευταί,
συμφοιτηταί, συστρατιῶται, τον εμπρόθετο: μεθ΄υμων, και τις λέξεις κοινωνουμεν,
αιδούμενοι
-προτρεπτικό
ύφος λόγου Κλεόκριτου προς επηρεασμό με:
Ρητορικές
ερωτήσεις: τι ημας εξελαύνετε;..βούλεσθε;
Προστακτικές:
παύσασθε, μη πείθεσθε, επίστασθε
Επίθετα
υπερθετικού βαθμού: σεμνοτάτων, ανοσιωτάτους, αίσχιστον, χαλεπώτατον,
ανοσιώτατον, έχθιστον
Πολυσύνδετο
σχήμα: και ιερων…εορτων
-αντιθέσεις:
Ημεις γαρ…μετεσχήκαμεν, εξόν δ’ ημιν…ουτοι τον πάντων…
Επίκληση: προς θεων…
Σύγκριση:
ολίγου δειν…πάντες Πελοποννήσιοι
-ο λόγος του Κλεόκριτου γεμάτος συγκίνηση και
ανθρωπιά, κρύβει αλήθειες και θα παίξει καταλυτικό ρόλο στα γεγονότα και τις
εξελίξεις
-με
χαρακτηριστική άνεση, σαφήνεια και αντικειμενικότητα αναφέρεται στις εξελίξεις
μετά τη μάχη της Μουνιχίας.
-Εκθέτει την
ψυχική κατάσταση των τριάκοντα (ταπεινοί καί ερημοι) αλλά και των
τρισχιλίων
-Ο
αναλογισμός των ευθυνών βαρύνει στη σκέψη και
στις επιλογές τους και προοικονομεί την παλινόρθωση της δημοκρατίας.
-Ο μερισμός
μάλιστα (όσοι μέν επεποιήκεσαν... όσοι δέ έπίστευον) εκφράζει τις εσωτερικές διαφωνίες και διαφοροποιήσεις
αυτών που υποστήριζαν ως τότε το καθεστώς της ανομίας. Η τελική στάση είναι
καρπός των μετριοπαθών ολιγαρχικών, που για πρώτη φορά διατυπώνουν ελεύθερα τη
θέλησή τους.
Ξενοφών,
Ελληνικά, 4.&20-23
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Ποιοι δεσμοί, σύμφωνα με τον Κλεόκριτο,
ενώνουν τους οπαδούς των ολιγαρχικών με τους δημοκρατικούς; Με ποιες λέξεις ή
φράσεις δηλώνονται και τονίζονται στο λόγο του Κλεόκριτου;
2. Γιατί ο Κλεόκριτος πήρε το λόγο τη
συγκεκριμένη στιγμή; Ποια σημασία είχε η λεπτομέρεια ότι ήταν μύστης;
3. Ποιος είναι ο στόχος της ομιλίας του
Κλεόκριτου και ποιο το περιεχόμενό της;
4. Ποια είναι η στάση της παράταξης του
κήρυκα απέναντι στην πατρίδα και ποια της αντίθετης παράταξης, σύμφωνα με το
λόγο του;
5. Ποιες ανόσιες πράξεις διέπραξαν οι
τριάκοντα, σύμφωνα με τον κήρυκα, και ποιες ήταν οι συνέπειες των πράξεών τους;
6.
Τι εννοεί ο
κήρυκας με τη φράση «ἐξὸν δ’ ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ πολιτεύεσθαι»;
7.
Στην ενότητα
20-22 ο Ξενοφών δε σχολιάζει τη μάχη. Πού εστιάζει ο ιστορικός την προσοχή του;
8.
Ποιο προσόν
του κήρυκα σημειώνει ο Ξενοφών στο κεφ.20 και ποια είναι η σημασία του τη
συγκεκριμένη στιγμή;
9.
Ποια
εκφραστικά μέσα χρησιμοποιεί ο κήρυκας στο λόγο του; Πώς κρίνετε το ύφος του;
10.
Ποιοι χρόνοι
ρημάτων εναλλάσσονται στο λόγο του Κλεόκριτου και τι θέλει ο κήρυκας να δείξει
σε κάθε περίπτωση;
11.
Ποιοι ήταν
οι κυριότεροι λόγοι για τη διάσπαση των ολιγαρχικών μετά την ήττα τους από τους
δημοκρατικούς;
12.
Γιατί οι
ολιγαρχικοί αισθάνονται ταπεινοί και έρημοι;
13.
Ποιες
αποφάσεις πήραν οι αρχηγοί των ολιγαρχικών και με ποιους συλλογισμούς;
14.
Ποιες
διαφωνίες υπήρξαν ανάμεσα στους τρισχιλίους στο συνέδριο μετά την ήττα τους
στον Πειραιά;
15.
Πιστεύετε
ότι ο λόγος του κήρυκα συνετέλεσε στις αποφάσεις που πήραν οι ολιγαρχικοί; Να
αιτιολογήσετε τη γνώμη σας.
16.
Να
σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό(απλό ή
σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας
δίνεται.
|
Ρηματικοί τύποι
|
κατάληξη
|
Ομόρριζα ουσιαστικά
|
|
ἔλεξεν
|
-ις
|
|
|
μετασχήκαμεν
|
-ὴ
|
|
|
ἐποιήσαμεν
|
-τὴς
|
|
|
κοινωνοῦμεν
|
-ία
|
|
|
πείθεσθε
|
-ὼ
|
|
|
ἐπίστασθε
|
-η
|
|
|
ἀνελογίζοντο
|
|
|
|
ἠδικηκέναι
|
|
|
|
ἐπίστευον
|
|
|
|
ἀπολλύναι
|
|
|
17.
κατασιωπησάμενος,
θυσιῶν, συγχορευταὶ, θάλατταν, πολεμοῦντες, πολῖται, ἐποιήσαμεν,
συστρατιῶται, κοινῆς,
παύσασθε:
να γράψετε μια ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής
γλώσσας, για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις
18.
ποιητὴς,
κινδύνευμα, σιωπὴ, βούλησις, ἁμάρτημα, ἐπιστήμων, ἀδικία, ἀπαγωγὴ, διδάσκαλος, ἀδίκημα,
πολίτευμα, πολίτης, ἀγωγεὺς, παιδαγωγὸς, διδασκαλεῖον: να βρείτε τις
λέξεις στο κείμενο που έχουν ετυμολογική συγγένεια με τις παραπάνω λέξεις και
στη συνέχεια να τις τοποθετήσετε στην κατάλληλη στήλη.
|
Ενέργεια ή κατάσταση
|
Πρόσωπο που ενεργεί
|
Αποτέλεσμα ενέργειας
|
Όργανο ή μέσο ενέργειας
|
Τόπος ενέργειας
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
19.
να
συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις λέξεις, απλές ή σύνθετες,
της νέας ελληνικής γλώσσας, ομόρριζες των ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση
Η………………………..στις
εκλογές με βάση το νόμο είναι υποχρεωτική(μετέχω)
Οι……………………….στο
χρηματιστήριο σημείωσαν πτώση(μετέχω)
Οι……………………….της
εταιρείας ενέκριναν την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου(μετέχω)
Οι
ιερείς προσφωνούνται…………………………..(αἰδοῦμαι)
Η
συμπεριφορά του ήταν…………………………..( αἰδοῦμαι)
20.
να
συνδέσετε κάθε λέξη της στήλης Α με τη συνώνυμή της στη στήλη Β(δυο λέξεις της
στήλης Β περισσεύουν)
|
Α στήλη
|
Β στήλη
|
|
1.
παύομαι
|
Α) φονεύω
|
|
2.
σεμνὸς
|
Β) σφάλλω
|
|
3.
αἰδοῦμαι
|
Γ) ἀναισχυντῶ
|
|
4.
ἀποκτείνω
|
Δ) ἄφωνος
|
|
5.
ἁμαρτάνω
|
Ε) σεπτὸς
|
|
|
Στ) αἰσχύνομαι
|
|
|
Ζ) λήγω
|
21.
να
συνδέσετε κάθε λέξη της στήλης Α με τη συνώνυμή της στη στήλη Β(δυο λέξεις της
στήλης Β περισσεύουν)
|
Α στήλη
|
Β στήλη
|
|
6.
αἰσχρὸς
|
Α) βέβηλος
|
|
7.
ἐπίσταμαεῖ
|
Β) πολέμιος
|
|
8.
χαλεπὸς
|
Γ) εὔκολος
|
|
9.
ἀνόσιος
|
Δ) οἶδα
|
|
10. ἐχθρὸς
|
Ε) ἵσταμαι
|
|
|
Στ) δύσκολος
|
|
|
Ζ) ἐπονείδιστος
|
22.
Ἄνδρες
πολῖται…σωτηρίας τε καὶ ἐλευθερίας: να γράψετε την παρακάτω περίοδο
μεταφέροντας όλους τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθμό
23.
Να
γραφούν οι πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού των ακόλουθων: κῆρυξ,
συστρατιῶται, θάλατταν, πατρίδα, μησὶν, συγγενείας,
θυσιῶν, πόλεμον, εὔφωνος, ἄρχοντες, ἄστυ,
Πειραιεῖ, πόλιν
24.
Να
γραφούν τα παραθετικά των: σεμνοτάτων, καλλίστων, ἀνοσιωτάτοις, αἴσχιστον, ἔχθιστον,
πλείους, μάλα, ὀλίγου
25.
Να
γίνει χρονική αντικατάσταση των : διεφέροντο, ἐπεποιήκεσαν, ἠδικηκέναι, πείθεσθαι,
ἀπολλύναι, ἐψηφίσαντο, ἑλέσθαι, τεταγμένοι ἦσαν
26.
Να
βρείτε το είδος των μετοχών και να τις συντάξετε: κατασιωπησάμενος, αἰδούμενοι,
ἁμαρτάνοντες, πολεμοῦντες, ἐξὸν, ἀποθανόντων
27.
Να
μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ:
-ἐντόνως
ἔλεγον…ἐν Πειραιεῖ
-οὐκ
ἔφασαν…τὴν πόλιν
28.
&
23: να βρείτε, να αναγνωρίσετε το είδος των απαρεμφάτων και τη συντακτική τους
θέση
29.
&22:
να βρείτε και να χαρακτηρίσετε το είδος των εμπρόθετων προσδιορισμών
30.
&20:
να βρείτε και να χαρακτηρίσετε όλες τις δευτερεύουσες προτάσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου