ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

«Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το  κοινό ιδανικό, στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη, επειδή η παραγνώριση και η περιφρόνηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρότητας, που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και η προοπτική ενός κόσμου όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι από τον τρόμο και την αθλιότητα, έχει  διακηρυχθεί ως η πιο υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου» (Γεν. Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, 10-12-1948).

Ανθρωπισμός (ορισμός)

·         Ανθρωπισμός είναι το ιδεώδες σύμφωνα με το οποίο ο άνθρωπος είναι υπέρτατη αξία και γι' αυτό οφείλουμε να του δείχνουμε με κάθε τρόπο το σεβασμό που του πρέπει.

·         Γράφει σχετικά ο Ε.Π. Παπανούτσος: «Ανθρωπος είναι το μοναδικό μέσα στο γνωστό μας σύμπαν ον που έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να λογαριάζεται πάντοτε ως σκοπός και ποτέ ως μέσον. Αυτή —θα παραδεχτούμε— είναι η γλώσσα του γνήσιου ουμανισμού».

·         Ανθρωπισμός είναι η αντίληψη της αναγέννησης ότι η σωματική, πνευματική και ψυχική αγωγή του ανθρώπου πρέπει να στηρίζονται στη μελέτη της ελληνικής και λατινικής αρχαιότητας. Σκοπό του έχει να μελετήσει τον αρχαίο κλασικό κόσμο στην ορθολογική και κριτική του διάσταση και να υψώσει το ανθρώπινο πνεύμα με τις αξίες που εκείνος καλλιέργησε.

·         Τα ανθρωπιστικά ιδεώδη του κλασικού ανθρωπισμού καταξιώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Περικλείουν αιώνιες ηθικές αξίες, όπως ελευθερία, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, δημοκρατία.Στοχεύουν στη σύμμετρη ανάπτυξη σώματος και πνεύματος,στην ηθική τελείωση του ανθρώπου ως ατόμου και πολίτη,στηναρετή,στηνεγκράτεια,σωφροσύνη,μετριοπάθεια,δικαιοσύνη.

·         Ο κλασικός ανθρωπισμός θεμελίωσε τη ζωή του ατόμου και της κοινωνίας πάνω σε ηθικές αρχές και είδε τον άνθρωπο ως αξία πνευματική και όχι υλική.

Διαίρεση

Κλασικός ανθρωπισμός: Η ανθρωποκεντρική αντίληψη των αρχαίων Ελ­λήνων κατέληξε στο κλασικό ανθρωπιστικό ιδεώδες. Το περιεχόμενο του κλασικού ανθρωπισμού είναι ο ορθολογισμός, η αισθητική καλλιέργεια του ανθρώπου, η πολιτική συνειδητοποίηση του και το σωματικό κάλλος. Πρότυπο του κλασικού ανθρωπισμού είναι ο «καλός κάγαθός πολίτης»,

Χριστιανικός ανθρωπισμός: Η ίδια η ενσάρκωση και η θυσία του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου αποτελεί  και την κορυφαία έκφραση του χριστιανικού ανθρωπισμού. Κορυφαίες ανθρωπιστικές αξίες του χρι­στιανισμού είναι η αγάπη, η ειρήνη, η ισότητα, η ελπίδα, η     ταπεινοφρο­σύνη και η δικαιοσύνη.

Αναγεννησιακός ανθρωπισμός: Είναι η βάση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Συνθέτει το κλασικό με το χριστιανικό ιδεώδες και έχει ως περιεχόμενο την ολοκληρωμένη και αρμονική πνευματική, ηθική και κοινωνική διαμόρφωση του ανθρώπου.

Σύγχρονος ανθρωπισμός: Εμπεριέχει, ασφαλώς, πολλά από τα παραδο­σιακά στοιχεία του ανθρωπισμού, τα οποία άλλωστε είναι διαχρονικά. Όμως, οι νέες συνθήκες ζωής  που δημιουργήθηκαν, τα νέα προβλήματα  και οι ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου επιβάλλουν τη διεύρυνση του
περιεχομένου του.

         Σήμερα μπορούμε να μιλάμε για ένα νέο ανθρωπισμό.
Περιεχόμενο του είναι:

·        η προστασία της υγείας και της ζωής του ανθρώ­που,

·        η αγάπη, η ειρήνη, η ελευθερία, η δικαιοσύνη,

·        η αξιοκρατία, η απόκτηση γνώσεων και η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας του ανθρώ­που,

·        η ισότητα, ο σεβασμός των δικαιωμάτων του άλλου, η ανεκτικότη­τα,

·        ο σεβασμός της φύσης και της ανθρώπινης πολιτισμικής δημιουρ­γίας,

·        η υπευθυνότητα, η αλληλεγγύη, η προτεραιότητα στο κοινό καλό και η ικανοποίηση των υλικών αναγκών του ανθρώπου.

·        Η κοινωνική δικαιοσύνη,το δικαίωμα στην ευτυχία,ο αυτοσεβασμός

·        Η αυτοδιάθεση των λαών,η επικράτηση της ισότητας

Αλλά:ο ανθρωπισμός είναι επιτακτικό αίτημα της εποχής, διότι:

·        Η βία, η εγκληματικότητα και η διαφθορά, που είναι διάχυτα στην ε­ποχή μας, καταρρακώνουν την αξιοπρέπεια και πλήττουν τη ζωή του ανθρώπου.

·         Αλαζονική ασέβεια προς το θείο, τις θρησκευτικές και ηθικές αξίες.

·        Η επιστημονική γνώση και η τεχνολογία όχι μόνο δεν υπηρετούν, όπως θα έπρεπε, τον άνθρωπο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και εναντίον του.

·        Οι εστίες πολέμου σε διάφορα μέρη της γης παραβιάζουν τα δικαιώματα στη ζωή

·        Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος προκαλεί κινδύνους για τη σωματική υγεία και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής

·        Η τεχνολογία και επιστήμη έχουν χάσει τον ανθρωποκεντρικό τους προσανατολισμό.

·        Αλλοτριωμένη σύγχρονη εργασία

·        Συμβατικές και χρησιμοθηρικές ανθρώπινες σχέσεις, οικονομικός προσανατολισμός, αλλοτρίωση

·        Το Πνεύμα υλικού ευδαιμονισμού συντελεί στη δημιουργία μονοδιάστατων προσωπικοτήτων, χωρίς ανθρωπιστικές αξίες

ΤΡΟΠΟΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ

      1. Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσει κάθε άνθρωπος την αξία του ανθρωπισμού στην εποχή μας. Έτσι, θα αντιμετωπίζει με υπευθυνότητα τη ζωή και τις πράξεις του, έχοντας επίγνωση της σημασίας που έχει η ατομική και κοινωνική ελευθερία.

       2. Απαραίτητη είναι η προσπάθεια εφαρμογής του μέτρου. Μ' αυτό τον τρόπο το άτομο θα οπλιστεί με ειλικρίνεια στις σχέσεις του, θα πιστέψει στον άν­θρωπο και θα χαλιναγωγήσει τα βίαια ένστικτα και τα καταναλωτικά πάθη του.

    3. Χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια και διαρκής αγώνας για την εναρμόνιση με τις αρχές του ανθρωπισμού.

    4. Η συνειδητοποίηση των ανθρωπιστικών ιδανικών αποτελεί έργο της παιδείας, που χρειάζεται να αποκτήσει ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό.

    5. Επιτακτική προβάλλει η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και η αντικειμενική πληροφόρηση του μέσου πολίτη.

    6. Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί μέριμνα όλων, κυβερνή­σεων, επιστημόνων, του απλού πολίτη.

     7. Επιβάλλεται η σύσφιγξη των ανθρώπινων σχέσεων μέσα από συλλογικούς θεσμούς που προωθούν τη συνεργατικότητα.

    8. Η ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, καλλιτεχνών και επιστημόνων αποτελεί αδήριτη ανάγκη.

    9. Έμπρακτη και ουσιαστική  προστασία των ανθρωπιστικών ιδεωδών χρειάζεται να γίνει από τους διεθνείς ανθρωπιστικούς οργανισμούς.

    10. Ευεργετική θα ήταν η δραστηριοποίηση των λαών και η άσκηση πίεσης στις κυβερνήσεις για περιορισμό των εξοπλισμών και μελλοντικό αφοπλισμό.Επίσης, απαραίτητη θεωρείται η παροχή ουσιαστικής βοήθειας για την ανά­πτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών.

       11. Σημαντικό παράγοντα αντιμετώπισης αποτελεί ο σεβασμός της ιστορικής παράδοσης και της εθνικής ταυτότητας κάθε λαού στα πλαίσια των υπερε­θνικών συνασπισμών.

       12. Λαοί και κυβερνήσεις χρειάζεται να είναι αλληλέγγυοι στους λαούς που καταπιέζονται από ολοκληρωτικά καθεστώτα ή στερούνται την εθνική τους ανεξαρτησία.

          Χρειάζεται να γίνει σε όλους συνείδηση η άποψη του Καντ που εκφράζει την ουσία του ανθρωπισμού: "Ο άνθρωπος μπορεί να γίνει για τον άλλο άνθρωπο μόνο σκοπός, όχι μέσο"

για τον Ανθρωπισμό…

Ερώτημα 1^ο: Είναι εφικτή η εμπέδωση ενός ανθρωπιστικού πνεύματος, εφόσον υπάρξουν οι εξής προϋποθέσεις

• Ανθρωπιστική-διεθνική παιδεία, υλοποίηση του διεθνιστικού-ανθρωπιστικού οράματος
• Συνεχείς προσπάθειες των ανθρώπων απεμπόλησης ρατσιστικών ιδεών, εθνικισμού, στερεοτύπων και προκαταλήψεων
• Ανάληψη ευθύνης, αλληλεγγύη, προτεραιότητα κοινωνικού καλού
• Αυτοδιάθεση λαών, επικράτηση ισότητας
• Επικράτηση διεθνιστικού πνεύματος συνεργασίας
• Αλλαγή κοινωνικο-οικονομικών δομών
• Εγκαθίδρυση δημοκρατικών πολιτευμάτων
• Σεβασμός στις παραδόσεις και ιδιαιτερότητες των λαών
• Επικράτηση ουμανιστικού πνεύματος
• Ενεργοποίηση πνευματικών ανθρώπων
• Αλληλεγγύη λαών και κυβερνήσεων και βοήθεια, υλική, ανθρωπιστική, πολιτιστική, στους αναξιοπαθούντες

• Όχι αδιαφορία και υπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων
• Αποφυγή επιδίωξης οικονομικής κυριαρχίας
• Αντίθεση στους μηχανισμούς συμβιβασμού και κερδοσκοπίας
• Αποφυγή προπαγάνδας και αρνητικού παγκόσμιου επηρεασμού από τα ΜΜΕ

Ερώτημα 2^ο: Οι αναγκαίοι παράγοντες:

• Δρομολόγηση κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων που στο επίκεντρό τους θα έχουν τον  άνθρωπο, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, την ειρήνη, την εσωτερική και εξωτερική ελευθερία
• Οικογένεια, εκκλησία, εκπαίδευση, ΜΜΕ και η ευρύτερη κοινωνία οφείλουν να δραστηριοποιηθούν με στόχο ένα ευοίωνο μέλλον με ανθρωπιστικό πρόσωπο
• Συνειδητοποίηση της δύναμης των λαών και ευαισθητοποίηση, καθημερινός αγώνας τους για αλλαγή
• Αντιρατσιστικές, φιλειρηνικές οργανώσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις σε δράση
• Κυβερνήσεις που θα προάγουν το διεθνιστικό ανθρωπιστικό όραμα με τα κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα και ανάλογες πολιτικές
• Δράση διεθνών οργανώσεων προς την υλοποίηση ενός νέου ανθρωπιστικού οράματος

Ερώτημα 3^ο: Ανάγκη δραστηριοποίησης της νέας γενιάς, λόγω χαρακτηριστικών ηλικίας, όπως το ασυμβίβαστο, ενθουσιασμός, όραμα, αγωνιστικότητα, ωριμότητα αγνότητα…

• Ανάπτυξη αντιστάσεων με συλλογική δράση
• Επικοινωνία και συνεργασία μαθητικών κοινοτήτων, σχολείων , φοιτητών
• Συντονισμός ενεργειών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο για προώθηση πανανθρώπινων ιδεών
• Οι νέοι επιστήμονες και οι πολιτικοί υποχρεώνονται να αγωνιστούν για την εγκαθίδρυση του ανθρωπισμού
• Συμμετοχή των νέων σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, ώστε να αποκτήσουν υπευθυνότητα και να αναλάβουν πρωτοβουλίες
• Αέναος αγώνας της νεολαίας για τον εκδημοκρατισμό των κοινωνιών και το σεβασμό στα πανανθρώπινα ανθρώπινα δικαιώματα

Ανθρώπινα δικαιώματα (ορισμός)

          Η δυνατότητα του ανθρώπου να ζει, να εκφράζεται ελεύθερα, να δημιουργεί, να αναπτύσσεται, να μορφώνεται, να δραστηριοποιείται ανεμπόδιστα, σύμφωνα με τους νόμους και τον αλληλοσεβασμό.

          Τυπικά η λέξη δικαίωμα σημαίνει την αξίωση που στηρίζεται σε γραπτό ή άγραφο Δίκαιο. Το νόημα, όμως, των ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν περιορίζεται μόνο σ' αυτά που κατά σύμβαση δέχεται και αναγνωρίζει μια κοινωνία. Προχωρεί πιο πέρα· και συνδέεται με την ανθρώπινη φύση. Είναι, για το λόγο αυτό, δικαιώματα φυσικά για κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από το χρώμα, εθνικότητα, καταγωγή, θρήσκευμα ή φύλο. Συνδέεται, επίσης, και με τον ανθρωπισμό, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ανθρωπισμός είναι η έμπρακτη αναγνώριση, η εκτίμηση και ο σεβασμός στην αξία και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Απ' αυτή δε την άποψη, τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι μόνο πολιτικό, αλλά και ηθικό αίτημα.

Διαίρεση

Πνευματικά: ελευθερίας σκέψης, γνώμης και έκφρασης, πληροφόρησης, δωρεάν εκπαίδευσης.

Πολιτικά: ζωής, ελευθερίας, προσωπικής ασφάλειας, ισονομίας, ισοπο­λιτείας, του «εκλέγειν και, εκλέγεσθαι», ασύλου.

Κοινωνικά: αξιοπρέπειας, ιδιωτικής ζωής, ελεύθερης κυκλοφορίας, γά­μου και δημιουργίας οικογένειας.

Εθνικά: ιθαγένειας.

Οικονομικά: ιδιοκτησίας, εργασίας και δίκαιης αμοιβής, του «συνέρχεσθαι και συνετάιρίζεσθαι», ασφάλισης, περίθαλψης και κοινωνικής προστασίας, ελεύθερου χρόνου.

θρησκευτικά:ανεξιθρησκίας.

Αίτια παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην εποχή μας

-   Οικονομικά συμφέροντα.

-   Πολιτικές σκοπιμότητες και αυταρχισμός.

-   Αλαζονεία και ασυδοσία των ισχυρών.

-   Ανηθικότητα και υποκρισία.

-   Έλλειψη ανεκτικότητας, μισαλλοδοξία και φανατισμός.

-   Eλλιπής και ακατάλληλη διαπαιδαγώγιση.

Γιατί είναι αναγκαίο ένα νέο ανθρωπιστικό κίνημα στην εποχή μας

• Τα Ανθρώπινα δικαιώματα, ακόμα και σε φιλελεύθερες και ευνομούμενες κοινωνίες, παραβιάζονται: διακρίσεις, εκμετάλλευση, ρατσισμός, μι­σαλλοδοξία, περιορισμοί της ελεύθερης σκέψης και έκφρασης, ανα­ξιοκρατία, ελλιπής κοινωνική προστασία, δηλαδή ασφάλιση και περί­θαλψη όλων των ανθρώπων, ανεργία, προσφυγιά.
• Η ειρήνη απειλείται και ταυτόχρονα απειλείται και η ζωή και ο πολι­τισμός του ανθρώπου.
• Η καταστροφή του περιβάλλοντος και οι σύγχρονες συνθήκες διαβίω­σης πλήττουν άμεσα την υγεία και τη ζωή του ανθρώπου.
• Σύμφωνα με τα νέα «αξιολογικά» κριτήρια τα πράγματα θεωρούνται συχνά πολυτιμότερα από τον άνθρωπο.
• Οι σύγχρονοι μηχανισμοί εξανδραποδισμού στερούν από τον άνθρωπο τα ουσιωδέστερα γνωρίσματα του_} την κρίση και τη βούληση του (αλ­λοτρίωση).
• Αποξένωση, μοναξιά, ιδιοτέλεια και κυνισμός αλλοιώνουν την κοινω­νική του φύση. Χωρίς επικοινωνία, αγάπη, αλληλεγγύη, υπευθυνότητα είναι αδιανόητη η ανθρώπινη ζωή.
• Παρ' όλη την αφθονία αγαθών, η πενία και η εξαθλίωση εξαπλώνονται σε όλο και περισσότερους ανθρώπους.
• Η βία, η εγκληματικότητα και η διαφθορά, που είναι διάχυτα στην ε­ποχή μας, καταρρακώνουν την αξιοπρέπεια και πλήττουν τη ζωή του ανθρώπου.
• Αλαζονική ασέβεια προς το θείο, τις θρησκευτικές και ηθικές αξίες.
• Η επιστημονική γνώση και η τεχνολογία όχι μόνο δεν υπηρετούν, όπως   θα έπρεπε, τον άνθρωπο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και εναντίον

Aνθρώπινα Δικαιώματα

Μορφές Παραβίασης

·         ρατσισμός (φυλετικός και κοινωνικός).

·         παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων του εκλέγειν και εκλέγεσθαι,της ελευθερίας διακίνησης ιδεών,της έκφρασης πολιτικών πεποιθήσεων,της θρησκευτικής συνείδησης.

·         παρακολούθηση επικοινωνιών (κυρίως ηλεκτρονική).

·         λογοκρισία, φίμωση τύπου, έλεγχος ΜΜΕ για διοχέτευση κυρίαρχης ιδεολογίας.

·         παράνομες, χωρίς ένταλμα, συλλήψεις, κρατήσεις, φυλακίσεις πολιτών.

·         βία (σωματική, ψυχολογική), τρομοκρατία έως και πόλεμος.

·         απουσία:ισοπολιτείας//ισότιμης μόρφωσης//κοινωνικής ασφάλισης//περίθαλψης//κατοικίας//ισονομίας//ίσων ευκαιριών//αξιοκρατίας.

·         ανεργία.

·         πείνα, στερήσεις, εξαθλίωση κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

·         παραβίαση δικαιωμάτων των μειονοτικών πληθυσμών (παραβίαση δικαιώματος ανεξιθρησκίας, στέρηση δικαιώματος μόρφωσης).

·         παραπληροφόρηση.

Αιτίες παραβίασης

·         επεκτατική πολιτική ισχυρών κρατών (πόλεμοι, πυρηνική απειλή, παραβίαση δικαιώματος αυτοδιάθεση ς λαών).

·         ρατσιστικά κινήματα και ιδεολογίες που κατευθύνονται από πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους.

·         αυταρχικές δομές πολιτικών συστημάτων, όπως είναι κυρίως οι δικτατορίες.

·         οι προκλητικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες.

·         χαμηλό μορφωτικό επίπεδο

·         άγνοια δικαιωμάτων από τον πολίτη.

·         το άτομο γίνεται εύκολα θύμα χειραγώγησης.

·         έλεγχος από οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα.

Προτάσεις

·         συνειδητοποίηση σημασίας ανθρώπινων δικαιωμάτων για τη διασφάλιση της προσωπικής αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης

·         δράση ατόμου σε περιπτώσεις παραβίασης και όχι μόνιμη εναπόθεση ευθυνών σε πολιτεία,πράγμα που διαιωνίζει την καταστρατήγησή τους.

·         Συμμετοχή σε συλλογικές δραστηριότητες,όπως κινήματα ή οργανώσεις,με στόχο:

-έλεγχο αυθαιρεσιών οποιασδήποτε εξουσίας//προστασία δικαιωμάτων για ειρήνη//προστασία περιβάλλοντος//πυρηνικό αφοπλισμό//`κατοχύρωση πολιτικών δικαιωμάτων

·         Αντιμετώπιση ανισοτήτων και κάθε είδους εκμετάλλευσης

·         Δραστηριοποίηση διεθνών οργανισμών, όπως ΟΗΕ,Διεθνής Αμνηστία

·         Ρόλος Παιδείας:καλλιέργεια ανθρωπιστικών αξιών υγιούς ανθρωπισμού,ευρύτατη πνευματική καλλιέργεια,διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων

·         Ρόλος πνευματικών ανθρώπων:να φροντίζουν να ευαισθητοποιούν με το λόγο και το παράδειγμά τους τούς πολίτες για την περιφρούρησή τους.

·         Ρόλος Πολιτείας:

-συνταγματική κατοχύρωση ανθρώπινων δικαιωμάτων//εγκαθίδρυση δημοκρατίας και εφαρμογή δημοκρατικών θεσμών//ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός θεσμών//επικράτηση πνεύματος ισοπολιτείας//φροντίδα για τις ασθενέστερες τάξεις και άτομα με ειδικές ανάγκες.

Σχ.Β.σελ.40

1.Παραβιάσειςτων ανθρώπινων δικαιωμάτων…Δύσης:

·         Τα α.δ. παραβιάζονται σε πολλά σημεία του πλανήτη, παρά την κατοχύρωσή τους από την οικουμενική διακήρυξη

·         Καταπατούνται τόσο τα φυσικά και αναφαίρετα(1^ηςγενιάς),όσο τα κοινωνικοπολιτιστικά (2^ης γενιάς),όσο και τα δικαιώματα για το ανθρώπινο περιβάλλον(3^ης γενιάς)

·         Χώρες Ανατολής, Τρίτου κόσμου= πρωτεργάτες παραβίασης

·         Απαράδεκτες πολιτικές διώξεις

·         Αυθαίρετες κρατήσεις, χωρίς κατηγορία ή προσαγωγή σε δίκη

·         Στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων

·         Βασανιστήρια, κακομεταχείριση στις φυλακές

·         Αστυνόμευση και άρση του απορρήτου της προσωπικής ζωής με αύξηση της ψυχολογικής βίας

·         Ανεργία, εργασιακή εκμετάλλευση, ελλιπής υγειονομική περίθαλψη και συνταξιοδοτική ασφάλιση

·         Μιζέρια και εξαθλίωση, πείνα στον Τρίτο κόσμο. Παράνομη παιδική εργασία, αναλφαβητισμός, πνευματικός σκοταδισμός, βάναυση κακοποίηση των γυναικών

·         Κοινωνικός και φυλετικός ρατσισμός, αναξιοκρατία, απροστάτευτοι οικονομικά και πολιτικά πρόσφυγες

·         Καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος, γενοκτονίες, ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις

2.Οικουμενική Διακήρυξη…αναπτυσσόμενες χώρες

1.   Ο πανανθρώπινος χαρακτήρας της οικουμενικής διακήρυξης δεν επισφραγίστηκε εξαρχής με έγκριση όλων των χωρών

2.   Γενική συνέλευση του ΟΗΕ συντάσσει το χάρτη των δικαιωμάτων(1948)επηρεασμένη από τον ευρωπαϊκό στοχασμό και ενώ έχει προηγηθεί η Αμερικανική(1776),Γαλλική(1789)και Ρωσική επανάσταση(1917)

3.   Κυρίαρχα ιδεολογικά ρεύματα:κλασική αρχαιότητα, χριστιανισμός, διαφωτισμός

4.   Ο υλιστικός ευδαιμονισμός παίρνει τη θέση πανανθρώπινων και διαχρονικών ηθικών αξιών και αρετών

5.   Νομιμοποιούνται ανισότητες, απόρροια ανταγωνισμού της ελεύθερης οικονομίας

6.   Ανοχή δυτικού κόσμου(οικονομικο-πολιτικάσυμφέροντα)στη διαιώνιση των προβλημάτων του τρίτου κόσμου.

7.   Ο πολιτιστικός επεκτατισμός δεν μπορεί να αλώσει πλήρως την ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Σεβαστή πρέπει να είναι η ατομική ιδιαιτερότητα και πολιτιστική ιδιαιτερότητα

3.Ο Ο.Η.Ε…δικαιωμάτων;

·         Ανάγκη τήρησης από τα κράτη των αρχών του Ο.Η.Ε, διαφορετικά κίνδυνος τιμωρίας

·         Δεσμευτικές συμβάσεις του για την προστασία των α. δικαιωμάτων

·         Μόνιμη ασχολία του η εξάλειψη κοινωνικών προβλημάτων της διεθνούς κοινωνίας, μέριμνα για τις αδύναμες κοινωνικά τάξεις

·         Δυστυχώς αξιοσημείωτη είναι η αναποτελεσματικότητά του:δεν τηρούνται αρκετές αποφάσεις του, δεν έχει κύρος στις κατά τόπους κυβερνήσεις

·         Ανεφάρμοστες μένουν οι κυρώσεις του ή δε θίγουν ζωτικά συμφέροντα των παρανομούντων

·         Δεν μπορεί να εξαλείψει τα στερεότυπα, να διαμορφώσει συνειδήσεις, να προστατεύσει από πλάνες δογματισμού και προκατάληψης

·         Οικονομική του εξάρτηση. Ακολουθεί τις επιλογές των πολιτικά δυνατών, οδηγείται σε τραγική διάσταση με το ρόλο του:φερέφωνο και διεκπεραιωτής των ισχυρών κρατών

·         Τα δικτατορικά και απολυταρχικά καθεστώτα καθεστώτα είναι απροσπέλαστα κέντρα αποφάσεων

4.Ο ρόλος των μη κυβερνητικών…Greenpeace κ.α.

·         Παρουσιάζουν ιδιαίτερα αυξητικό ρυθμό δημιουργίας και αποτελούν τεράστιο ανθρωπιστικό κεφάλαιο:Ερυθρός Σταυρός, ιατροί Χωρίς Σύνορα,Greenpeace,WWF,Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή

·         Σημαντικός ρόλος τους, προέκυψε ως ανάγκη από τους μακραίωνους αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα

·         Αμεσότητα έκφρασης και αντίδρασης των ίδιων των πολιτών, παγκόσμια σφυγμομέτρηση της υγιούς κοινωνικής συνείδησης

·         Προώθηση πηγαίας έκφρασης εθελοντισμού, έντονη πολιτικοποίηση, εθελοντική προσφορά εργασίας

·         Φροντίδα τους για την ενημέρωση των λαών, συμβάλλουν στη συνειδητοποίηση χρέους για άμεση επέμβαση

·         Παρέχουν θεωρητικό και εποπτικό υλικό, όπως επιστημονικές έρευνες,στατιστικά στοιχεία, ντοκιμαντέρ. Έτσι προωθούν και ενισχύουν την ενεργοποίηση και σφυρηλατούν την αγωνιστική διάθεση των πολιτών,συγκινούν την παγκόσμια κοινή γνώμη

·         Αποτελούν άγρυπνο φρουρό των α. δικαιωμάτων, η αφιλοκερδής προσφορά τους εμπνέει υψηλά ιδανικά

·         Προβολή προτύπων ηθικής ποιότητας και κοινωνικής ευαισθησία

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ  

Τα ανθρώπινα δικαιώματα 

• πηγάζουν από τη φυσική υπόσταση του ανθρώπου

• συνιστούν το ουσιωδέστερο συστατικό των αρχών του ανθρωπισμού

• οριοθετούν τις υποχρεώσεις των ισχυρών έναντι των ασθενέστερων σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο νομιμότητας 

• αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου πολιτισμού.  

Με άλλα λόγια, είναι τα καταγεγραμμένα και κοινώς αποδεκτά φυσικά δίκαια του ανθρώπου, οι κατακτηθείσες στην πορεία του ανθρωπίνου γένους ατομικές, πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες. 

Είναι προϊόν των κοινωνικών αγώνων του ανθρώπου για μια αξιοπρεπή ζωή χωρίς φόβο και στέρηση και έχουν ως στόχο την επιβολή των αντίστοιχων υποχρεώσεων στους ισχυρούς. Υπήρξαν και είναι αποτέλεσμα των διαρκών διεκδικήσεων του ανθρώπου μέσα από τις μεγάλες εξεγέρσεις και τις ειρηνικές επαναστάσεις για μια ανθρώπινη ζωή.    

 Διάκριση Δικαιωμάτων   

1η γενιά: ατομικά και πολιτικά Είναι απόρροια του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, καθορίζουν την προστασία του ατόμου-πολίτη και περιορίζουν την εξουσία των ισχυρών και του κράτους (π.χ. το δικαίωμα στη ζωή, ελευθερία, ισότητα, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι). 

2η γενιά: οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά Είναι αποτέλεσμα των μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων του εικοστού αιώνα και αντίβαρο στην ανθρώπινη εκμετάλλευση που συντελέστηκε με τη βιομηχανική επανάσταση, προστατεύουν τον άνθρωπο από τη στέρηση και καθορίζουν ένα κράτος πρόνοιας και δικαίου απέναντι σε κάθε κοινωνική ομάδα (π.χ. το δικαίωμα στην παιδεία, την εργασία, η εξασφάλιση ενός επαρκούς βιοτικού επιπέδου). 

3η γενιά: τα δικαιώματα στο ανθρώπινο περιβάλλον Ρυθμίζουν τα δικαιώματα του ανθρώπου μέσα από την προσφάτως διαμορφωθείσα πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης, της τεχνολογικής εξέλιξης, της βιοϊατρικής και των νέων θεσμών και αναγκών για περαιτέρω προστασία του ανθρώπου μπροστά στις νέες εξελίξεις. 

Όλα αυτά τα δικαιώματα αποτελούν τον πυρήνα της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (10 Δεκεμβρίου 1948), τον καταστατικό χάρτη του Ο.Η.Ε., και προστατεύονται από τους διεθνείς οργανισμούς και τις ανάλογες νομοθεσίες.   

 Η σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 

• Θεωρούνται ζωτικά για την ευημερία και την ευτυχία κάθε ανθρώπου και διασφαλίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

• Είναι παγκόσμια και αδιαίρετα. Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να απολαμβάνουν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιαδήποτε γωνιά της γης και κανένα δικαίωμα δε θεωρείται σημαντικότερο από κάποιο άλλο. Με αυτόν τον τρόπο, διαμορφώνεται ένα διεθνές πλαίσιο προστασίας και σεβασμού του ανθρώπου με μοναδικό κριτήριο την ανθρώπινη ιδιότητά του.

• Μέσω του Ο.Η.Ε. τα ανθρώπινα δικαιώματα κατοχυρώνονται ως παγκόσμια αξία, η προστασία τους ανατίθεται στη διεθνή κοινότητα, στην οποία λογοδοτούν όλα τα κράτη, και παύουν να αποτελούν εσωτερική υπόθεση κάθε κράτους και κάθε κυβέρνησης. Παράλληλα, ο Ο.Η.Ε. αναγορεύεται  παγκόσμιος θεσμικός προστάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η Οικουμενική Διακήρυξη καθίσταται  «μήτρα» για την κυοφορία του διεθνούς νομοθετικού πλέγματος, από όπου πηγάζουν όλα τα συντάγματα και οι νομοθεσίες.

• Θεμελιώνουν την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα και την ειρήνη σε παγκόσμιο επίπεδο και, γενικότερα, προάγουν τον πολιτισμό.

• Διασφαλίζουν την έννομη τάξη, προασπίζουν την κοινωνική ευρυθμία και προσφέρουν αίσθημα ασφάλειας και υγιές κίνητρο στους πολίτες του κόσμου για πρόοδο και πολιτισμό.

• Κατοχυρώνουν το σεβασμό για κάθε ανθρώπινο πλάσμα και καταπολεμούν τις διακρίσεις, την ανισότητα, την αναξιοκρατία, το φόβο και τη στέρηση.

• Λυτρώνουν τον κόσμο από τον τρόμο, την αθλιότητα και τη βαρβαρότητα και δημιουργούν ένα διεθνές καθεστώς δικαίου.     

 Καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων   

α. Φαινόμενα καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  

• Η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής (θύματα από εμφύλιες συρράξεις και πολέμους, η θανατική ποινή, οι εξωδικαστικές εκτελέσεις, οι γενοκτονίες και οι εθνοκαθάρσεις, η παιδική θνησιμότητα, οι θάνατοι από πείνα, η έλλειψη πόσιμου νερού ή ασθένειες στον Τρίτο Κόσμο ).

• Η στέρηση βασικών δικαιωμάτων από ομάδες πληθυσμού και ο κοινωνικός αποκλεισμός τους. Εξαιτίας της άνισης κατανομής του χρήματος, της ελλιπούς μόρφωσης και της απουσίας κρατικών δικτύων υποστήριξης,  υπάρχει μερίδα του πληθυσμού που είναι κοινωνικά αποκλεισμένη, αφού στερείται τα βασικά αγαθά - ανάπηροι, αποφυλακισμένοι, τοξικομανείς, φυλετικές ή θρησκευτικές μειονότητες, μακροχρόνια άνεργοι. 

• Οι διακρίσεις εις βάρος ατόμων για τις πεποιθήσεις τους, την εθνική τους προέλευση, τη γλώσσα, τη θρησκεία τους, το χρώμα τους ή το φύλο τους (κοινωνικός ρατσισμός, υποβαθμισμένη θέση της γυναίκας,  περιθωριοποί- ηση μειονοτήτων). 

• Οι πρόσφυγες, οι οικονομικοί μετανάστες και η άθλια περιπλάνησή τους σε όλο τον πλανήτη. Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη, υφίστανται οικονομική εκμετάλλευση, βιώνουν την καχυποψία και την περιθωριοποίηση από τους ντόπιους, ζουν σε άσχημες συνθήκες, υφίστανται θρησκευτική καταπίεση, έχουν ελάχιστες εκπαιδευτικές ευκαιρίες.

• Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, που διογκώνει τη φτώχεια και την πείνα (κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, τις οποίες οι οικονομικά ισχυρές χώρες εκμεταλλεύονται προωθώντας με κάθε μέσο τα προϊόντα τους στις αγορές τους και από την άλλη αγοράζοντας σε πολύ χαμηλές τιμές τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες που αυτές παράγουν). Οι χώρες αυτές συχνά κυβερνιούνται από δικτατορικά καθεστώτα, πολλά από τα οποία είναι διεφθαρμένα. Και εκεί, όμως, όπου υπάρχουν δημοκρατικά καθεστώτα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες η διαφθορά και τα σκάνδαλα των πολιτικών και η κακή διαχείριση των εθνικών πόρων -αλλά και των πόρων που έρχονται από το εξωτερικό- διαιωνίζουν τις πληγές τους.

• Τα βασανιστήρια, η κακομεταχείριση, οι κρατήσεις και η φυλάκιση χωρίς δίκη ή με ανέντιμες δίκες, οι διώξεις αντιφρονούντων.

• Η καταπάτηση και αφαίρεση πολιτικών και κοινωνικών ελευθεριών με διάφορα προσχήματα. Για παράδειγμα, η διογκούμενη βία και εγκληματικότητα προκαλεί  φόβο και ανασφάλεια στους πολίτες που ανέχονται την περιστολή των δικαιωμάτων τους και αποδέχονται την αστυνόμευση, τις υπερεξουσίες των διωκτικών μηχανισμών, τις κάμερες παρακολούθησης ή ακόμη και νόμους που περιστέλλουν τα δικαιώματα.

• Η εργασιακή εκμετάλλευση, που οδηγεί σε σύγχρονες μορφές δουλείας.

• Η σεξουαλική εκμετάλλευση και η πορνεία.

• Η απάνθρωπη εκμετάλλευση των παιδιών (παιδική εργασία, παιδική πορνεία λόγω φτώχειας και απουσίας νομοθετικού πλαισίου προστασίας, στρατολό- γηση παιδιών σε πολέμους).

• Η στέρηση του βασικού δικαιώματος του ανθρώπου να ζει σε ένα καθαρό φυσικό περιβάλλον (ως συνέπεια του οικολογικού αδιεξόδου από την κατασπατάληση των φυσικών πόρων, τις μεταλλαγμένες τροφές, εξαιτίας ποικίλων οικονομικών συμφερόντων). 

• Η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, γίνονται προσβάσιμα σε τρίτους στοιχεία προσωπικά, όπως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι συναλλαγές, οι μετακινήσεις, η κατάσταση της υγείας και αποθηκεύονται σε βάσεις δεδομένων επιχειρήσεων, τραπεζών, αεροπορικών εταιρειών.

• Η προσβολή της προσωπικότητας τόσο των απλών ανθρώπων (εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου πόνου, εκμετάλλευση μιας ανάγκης, του χαμηλού πνευματικού επιπέδου, της συμπλεγματικής συμπεριφοράς, της επιθυμίας για εφήμερη δημοσιότητα και αναγνωρισιμότητα- κυρίως μέσα από εκπομπές τύπου ριάλιτι) όσο και των δημοσίων ή «επώνυμων» προσώπων (διαπόμπευση υπολήψεων με σκοπό την τηλεθέαση).

• Η υπονόμευση της πνευματικής ελευθερίας από ελεγχόμενα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (κατευθυνόμενη και μονομερής ενημέρωση, που συντελεί στον αποπροσανατολισμό και χειραγώγηση της κοινής γνώμης). 

* Είναι ευνόητο πως οι παραβιάσεις αυτές αφορούν τόσο τον «πολιτισμένο» δυτικό κόσμο όσο και – σε μεγαλύτερο, βέβαια, βαθμό - τον αναπτυσσόμενο Τρίτο Κόσμο. 

β. Αίτια παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 

• Η υποκριτική πολιτική των κρατών – ιδίως των ισχυρών - που «κόπτονται» για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάποιες περιοχές και την ίδια στιγμή αδιαφορούν για άλλα εγκλήματα, επειδή έτσι επιτάσσουν τα πολιτικά τους συμφέροντα.

• Οι συγκρούσεις μεταξύ κρατών για πολιτικούς, οικονομικούς, φυλετικούς και θρησκευτικούς λόγους.

• Η επικράτηση ολοκληρωτικών καθεστώτων και αυταρχικών πολιτικών, που δε διστάζουν να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο για να διατηρηθούν στην εξουσία.

• Τα συμφέροντα των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών που επιβάλλουν συγκεκριμένες πολιτικές ή ακόμη και καθεστώτα, προκειμένου να ικανοποιήσουν τα οικονομικά σχέδιά τους.

• Η προτεραιότητα που δίνουν πολλές κυβερνήσεις σε άλλες ιδεολογίες, όπως το κυρίαρχο θρησκευτικό «πιστεύω» ενός έθνους, το «εθνικό συμφέρον», οι τοπικές και πολιτιστικές παραδόσεις, απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν είναι, μάλιστα, λίγες οι φωνές διανοουμένων  που θεωρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα έννοια ξενόφερτη, ισοπεδωτική και κατώτερη μπροστά στα υπέρτερα «ιερά και όσια της φυλής».

• Η πρακτική των αναπτυσσόμενων κρατών, που - στο όνομα μιας αβέβαιης οικονομικής ανάπτυξης – καταλύουν ατομικές και πολιτικές ελευθερίες, θεωρώντας πολυτέλεια τα δικαιώματα αυτά μπροστά στο φάσμα της φτώχειας και νομιμοποιούν με αυτόν τον τρόπο τα εγκλήματά τους.

• Το σκληρό πνεύμα ανταγωνισμού, που έχει επικρατήσει και επιφέρει κοινωνικές ανισότητες και αδικίες, οι οποίες θεωρούνται φυσιολογικές στο πλαίσιο του νέου «νόμου της ζούγκλας», αυτόν  της ασύδοτης ελεύθερης οικονομίας.

• Η καταλήστευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του Τρίτου Κόσμου και η εκμετάλλευση του ανθρώπινου δυναμικού τους για  φτηνά εργατικά χέρια.

• Ο αναλφαβητισμός, η ελλιπής παιδεία και η καλλιέργεια κλίματος ξενοφοβίας, εθνικισμού, προκαταλήψεων και ρατσισμού απέναντι στο διαφορετικό.

• Ο προπαγανδιστικός ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που αναπαράγουν με κάθε τρόπο τα καθιερωμένα στερεότυπα και δε διαφωτίζουν ούτε ενεργοποιούν τους πολίτες, αφυπνίζοντας συνειδήσεις ή εγκαλώντας τους υπευθύνους.

• Η έξαρση του πνεύματος διακρίσεων κατά συγκεκριμένων ομάδων ή φυλών.

• Η αδιαφορία και η παθητική στάση πολλών πολιτών, που κλείνονται στο περίβλημα του ατομικού ευδαιμονισμού και δεν αντιδρούν αλλά σωπαίνουν.

• Η δυσλειτουργία των κοινωνικών θεσμών και των φορέων κοινωνικοποίησης. 

γ. Προτάσεις αντιμετώπισης  

• Αναβάθμιση και σεβασμός του ρόλου των διεθνών οργανισμών και, κυρίως, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

• Πάταξη του «δικαίου του ισχυρού» και αυστηρή διασφάλιση της κοινωνικής και διεθνούς νομιμότητας, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας. 

• Καταδίκη των πολεμικών και τρομοκρατικών ενεργειών, από όπου και αν προέρχονται. 

• Γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους, τόσο σε εθνικό όσο και σε  παγκόσμιο επίπεδο.

• Διαγραφή των χρεών του Τρίτου Κόσμου και διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής πρόνοιας, δικαίου και σεβασμού στο περιβάλλον από τις πλούσιες χώρες του πλανήτη. 

• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα.

• Άρθρωση δημόσιου ανθρωπιστικού λόγου από τους διανοουμένους.

• Ανθρωπιστική, ηθικοπλαστική παιδεία. 

• Αφύπνιση των πολιτών από τα ΜΜΕ.

• Ατομική και πολιτική συνειδητοποίηση και δραστηριοποίηση, ενεργοποίηση της «κοινωνίας των πολιτών». 

• Σχηματισμός ομάδων πίεσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, εθελοντισμός.  

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών 

α. Ίδρυση - σκοπός       

Στις 26 Ιουνίου 1945, 52 κράτη υπέγραψαν τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, που άρχισε να ισχύει στις 24 Οκτωβρίου του 1945.  Ο Ο.Η.Ε.  είναι διεθνής οργανισμός, παγκόσμιος και γενικός, διότι καλύπτει όλα σχεδόν τα κράτη του σύγχρονου κόσμου, και με πλαίσιο τις ειρηνικές σχέσεις μεταξύ των κρατών επιδιώκει: 

• τη διαχείριση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, 

• την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στα έθνη, 

• τη διεθνή συνεργασία, με τις εξειδικευμένες οργανώσεις του (π.χ., U.N.E.S.C.O. U.N.I.C.E.F., Επιτροπή του Ο.Η.Ε. για τα Ναρκωτικά κ.τ.λ.), για τη λύση προβλημάτων που απασχολούν  ολόκληρο το σύγχρονο κόσμο, π.χ. οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά κ.ά. θέματα. 

• Την εποχή πριν τη σύσταση του Ο.Η.Ε. πρακτικά ίσχυε το δίκαιο του ισχυρότερου όταν ανώτατη αρχή ήταν το κυρίαρχο κράτος, το οποίο μόνο του αποφάσιζε αν κάποιο άλλο κράτος παραβίαζε το διεθνές δίκαιο και μόνο του επέβαλε κυρώσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις πόλεμο.  

• Με τη διακήρυξη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις 10 Δεκεμβρίου 1948 δημιουργείται μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα, αφού για πρώτη φορά η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων ανατίθεται σε εξωκρατική οντότητα στην οποία εκχωρούνται εθνικά δικαιώματα. Για πρώτη φορά, επίσης, καθιερώνεται θεσμικά ένας εξωκρατικός εγγυητής των πανανθρώπινων δικαιωμάτων (βλ. και σχολικό βιβλίο ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ σελ. 39)  

• Η Οικουμενική Διακήρυξη Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει 30 άρθρα που κατοχυρώνουν βασικά δικαιώματα (ζωής, ελευθερίας και προσωπικής ασφάλειας, μόρφωσης, ελευθερίας σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, ελευθερίας γνώμης και έκφρασης, εργασίας, αίτησης ασύλου σε περίπτωση δίωξής του, όχι ποινικής).

β. Ο ρόλος του Ο.Η.Ε. 

Προσφορά

• Συντείνει στην ειρήνη και τη συναδέλφωση των λαών.

• Αναπτύσσει δραστηριότητα για την επίλυση των οικουμενικών προβλημάτων.

• Κατοχυρώνει τα δικαιώματα και ασκεί πιέσεις για την προστασία τους.

• Συναποφασίζει και επεμβαίνει δυναμικά σε περιπτώσεις παραβιάσεων.

• Προνοεί για το μέλλον του πλανήτη.

• Συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη των κοινωνιών, ενδιαφέρεται για το βιοτικό επίπεδο των υποβαθμισμένων περιοχών, την εξάλειψη της φτώχειας, της πείνας και του αναλφαβητισμού.

• Διασφαλίζει τα δικαιώματα των μειονοτήτων και λαμβάνει μέτρα προστασίας για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

• Δικάζει περιπτώσεις εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.          

Αδυναμίες

• Εξαρτάται πολιτικά και οικονομικά και δεν μπορεί να ασκήσει αδέσμευτος το έργο του.

• Έχει γενικό εποπτικό ρόλο και όχι άμεσα ενεργητικό.

• Αδυνατεί να καταπολεμήσει εσωτερικές αντιπαραθέσεις στους κόλπους του και δεν μπορεί να άρει προλήψεις, δεισιδαιμονίες και μακροχρόνια διαμορφωμένες ηθικές και ιδεολογικές θέσεις των μελών του.

• Πολιτικολογεί και διαμορφώνει δυτικοκεντρικές πολιτικές, ασκώντας συχνά έναν πολιτιστικό και πολιτικό ηγεμονισμό.

• Δεν έχει ουσιαστική δύναμη μέσα στις κοινωνίες και δεν μπορεί να υπερβεί την πολιτική αδιαλλαξία των κυβερνήσεων.  

γ. «Ο Ο.Η.Ε. εκφράζει μόνο τις δυτικές κοινωνίες, προωθεί τον πολιτιστικό επεκτατισμό της Δύσης και απειλεί την πολιτιστική ιδιαιτερότητα της Ανατολής ή διασφαλίζει την πολυπολιτισμική ποικιλία;». 

Είναι βέβαιο πως οι κοινωνίες που πρωτοστάτησαν στην Οικουμενική Διακήρυξη στηρίχθηκαν σε μια δυτικοευρωπαϊκή αντίληψη, επηρεασμένες από τα κλασικά ιδεώδη, τη χριστιανική ιδεολογία  και τις αρχές του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Επομένως, θέσπισαν ελευθερίες που αντιστοιχούν σε αυτόν τον τρόπο θέασης του ανθρώπου και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

 Αντίθετα, άλλες κοινωνίες και κουλτούρες ίσως βιώνουν, μέσω αυτού του ηθικού τρόπου σκέψης, έναν πολιτιστικό επεκτατισμό, αφού τα δυτικά ιδανικά αναγορεύονται σε οικουμενικά ιδεώδη, παραγκωνίζοντας συχνά τις δικές τους εγχώριες αξίες. Έτσι, θεωρούν ότι βιώνουν μια νέα μορφή αποικιοκρατίας υπό το μανδύα μιας πανανθρώπινης ηθικής. Πιο συγκεκριμένα, πολλές ανατολικές κοινωνίες και αφρικανικά κράτη νιώθουν ότι υφίστανται ένα βιασμό της πολιτιστικής ιδιαιτερότητάς τους.

Αυτό συμβαίνει, γιατί πολλά δικαιώματα που θεωρούνται αυτονόητα στις «πολιτισμένες» δυτικές κοινωνίες, σε άλλες χώρες του πλανήτη εκλαμβάνονται ως παρέκκλιση από κάποιον άγραφο ηθικό νόμο που επικρατούσε ως τότε. Για παράδειγμα, η γυναίκα έχει άλλη θέση στις μουσουλμανικές κοινωνίες και για αυτό η ισότητα των δύο φύλων σε αυτές τις κοινωνίες είναι αδιανόητη και απρεπής.

Όμως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως ο άνθρωπος ζει, βέβαια, και αναπτύσσεται ως είδος με ποικίλα κοινωνικά ή πολιτισμικά δεδομένα, αλλά έχει απαράλλαχτα και αναφαίρετα φυσικά δίκαια. Ως εκ τούτου, ο καταστατικός χάρτης του Ο.Η.Ε., που προασπίζεται κάθε ανθρώπινο ον, καταρτίστηκε με βάση μια κοσμοαντίληψη που θεμελιώνει τα δικαιώματα ως πανανθρώπινα ιδανικά και, παράλληλα, λαμβάνει υπόψη του τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες μέσα στην κοινή τράπεζα του ηθικού πολυπολιτισμού.

Η παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού     

α. Τι ορίζει η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού 

-Άρθρο 19 : Κάθε παιδί πρέπει να προστατεύεται από τη βία και την κακοποίηση. 

-Άρθρο 32 : Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να προστατεύεται από οικονομική εκμετάλλευση και εργασία σε μέρη ή συνθήκες που καταστρέφει την υγεία του ή παρενοχλεί την εκπαίδευσή του. 

-Άρθρο 34 : Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να προστατεύεται από σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση. 

-Άρθρο 38 : Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα στην προστασία κατά τη διάρκεια πολέμου και παιδιά κάτω των 15 ετών δεν πρέπει να λαμβάνουν μέρος σε ένοπλες συρράξεις.    

β. Τι συμβαίνει στην εποχή μας- η παιδική εκμετάλλευση   

• Παιδιά θύματα του λεγόμενου «trafficking»: Με τον όρο αυτό νοείται η μετακίνηση ενός παιδιού με σκοπό την εκμετάλλευση διά της βίας και της πλάνης. Επηρεάζει κυρίως τα φτωχότερα παιδιά και οικογένειες. Η χρήση παιδιών ως εμπορικού αντικειμένου για εργασία ή σεξ είναι μια κερδοφόρα διεθνής επιχείρηση. Σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι 1,2 εκατομμύρια παιδιά είναι θύματα διακίνησης κάθε χρόνο. Σε μερικές περιπτώσεις τα παιδιά απάγονται ή κλέβονται, πιο συχνά όμως η ιστορία ξεκινά με ψεύτικες υποσχέσεις. Οι έμποροι υπόσχονται στα νεαρά θύματά τους, κορίτσια των 12 χρόνων, μια καλύτερη ζωή σε άλλη χώρα. Οι γονείς, που επιθυμούν κάτι καλύτερο για τα παιδιά τους, εξαπατώνται με την ελπίδα μιας αξιοπρεπούς εργασίας και καλύτερης εκπαίδευσης.  

• Παιδιά θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης: Σχεδόν 1 εκατομμύριο παιδιά (κυρίως κορίτσια, αλλά και σημαντικός αριθμός αγοριών) πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης κάθε χρόνο από την -πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων- σεξουαλική βιομηχανία. Η εμπορική σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών τροφοδοτείται από την τοπική ζήτηση, με το σεξουαλικό τουρισμό να αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος του προβλήματος. Όμως, το διαδίκτυο έχει τη δυνατότητα να προωθεί το σεξουαλικό τουρισμό και την παιδική πορνογραφία σε όλο τον κόσμο και αυτό συνιστά αιτία ανησυχίας.  

• Παιδιά σε εξαναγκαστική εργασία ή δουλεία: Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO), 246 εκατομμύρια παιδιά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης σε διάφορες μορφές παιδικής εργασίας. Τα 180 περίπου εκατομμύρια από αυτά εργάζονται σε επιβλαβείς ή επικίνδυνες εργασίες, όπως ορυχεία και εργοστάσια, ή εκτίθενται σε επικίνδυνες ουσίες, όπως χημικά και γεωργικά εντομοκτόνα. Σχεδόν τα 5,7 εκατομμύρια από αυτά τα παιδιά εργάζονται σε ιδιαίτερα αποτρόπαιες συνθήκες, όπως η δουλεία και η εξαναγκαστική εργασία.

• Παιδιά-στρατιώτες: Στην Ανατολή, 300 χιλιάδες παιδιά εμπλέκονται άμεσα σε ένοπλες συρράξεις. Ακόμη πιο τραγική είναι η κατάσταση στις χώρες της Αφρικής.  Τα παιδιά στρατεύονται από φονταμενταλιστικές οργανώσεις ή στρατολογούνται με τη βία από τοπικές αντάρτικες παραστρατιωτικές ομάδες, εκπαιδεύονται, εξοπλίζονται και μετατρέπονται, παρά τη μικρή τους ηλικία, σε μαχητές, που αναλαμβάνουν και αποστολές θανάτου.  

• Παιδιά και ενδοοικογενειακή βία: Πλήττει ιδίως τις δυτικές κοινωνίες, όπου γονείς ξεσπούν στα παιδιά τους κακοποιώντας τα. Τα παιδικά τραύματα αποτελούν αφετηρία για την εμφάνιση αποκλίνουσας συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσής τους.                

γ. Αιτίες της εκμετάλλευσης των παιδιών 

• Το ίδιο το οικογενειακό περιβάλλον: Άνεργοι εξαθλιωμένοι γονείς, απαξιωμένοι κοινωνικά και επαγγελματικά εξωθούν τα παιδιά τους σε εργασία ή τα κακοποιούν.

• Το οργανωμένο έγκλημα: Εγκληματικές συμμορίες –τοπικές ή διεθνείς- ακολουθώντας τη λογική του κέρδους δε διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά, που άλλωστε συγκινούν, για να αποκτήσουν "εύκολο χρήμα".

• Η έλλειψη κρατικής κοινωνικής πρόνοιας για το παιδί, κυρίως σε αναπτυσσόμενα κράτη.

• Οι παραδοσιακές αντιλήψεις – σε κάποιες κοινωνίες- και το έντονο βιοποριστικό πρόβλημα που καθιστούν αποδεκτή και αναγκαία την παιδική εργασία.

• Το φτηνό εργατικό κόστος των παιδιών , που άλλωστε δε διαμαρτύρονται και δε διεκδικούν.  

δ. Τι απαιτείται για την αντιμετώπιση του προβλήματος 

• Εκπαίδευση των παιδιών και των γονέων για τους κινδύνους και τα κυκλώματα της  εμπορίας παιδιών. 

• Εξασφάλιση μόρφωσης και εκπαιδευτικών ευκαιριών για όλα τα παιδιά, κυρίως για όσα ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

• Καταπολέμηση της φτώχειας μέσω εισοδηματικών προγραμμάτων για φτωχές οικογένειες, ώστε να καταστούν λιγότερο ευάλωτες. 

• Πρόσβαση σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για παιδιά που έχουν ξεφύγει από την εκμετάλλευση. 

• Επανένωση των παιδιών με τις οικογένειές τους. 

• Συμβουλευτική και υποστήριξη στα παιδιά - θύματα. 

• Λήψη  νομικών και πρακτικών μέτρων για να εξαλειφθεί η διακίνηση παιδιών, η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, η εξαναγκαστική εργασία ή δουλεία παιδιών και η χρήση παιδιών ως στρατιωτών.

• Επανένταξη και αποκατάσταση των παιδιών–θυμάτων: τέτοια παιδιά- θύματα χρειάζονται κατάλληλες υπηρεσίες, για να ξεφύγουν και να επανέλθουν σε ασφαλές περιβάλλον.

Βλ.http://www.alfavita.gr/arthron/%CE%B5%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CF%83%CE%BF%CE%BA-%CF%84%CE%B7%CF%82-unicef-%CE%B5%CE%BD%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%AF-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%81%CF%8C-%CE%BA%CE%AC%CE%B8%CE%B5-%CF%80%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5-%CE%BB%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%AC-%CE%B5%CE%BE%CE%B1%CE%B9%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B2%CE%AF%CE%B1%CF%82