Παρασκευή 18 Ιανουαρίου 2019

Γλώσσα και πολιτισμός
Γλώσσα= συμβατικός κανόνας επικοινωνίας. Αποτελείται από σύνολο σημείων στηριγμένων σε αρχές και κανόνες. Χρησιμοποιείται από τα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας με σκοπό την επικοινωνία
Πολιτισμός= σύνολο υλικών, πνευματικών, τεχνικών επιτευγμάτων και επιδόσεων καθώς και αξιών, απόρροια των δημιουργικών δυνάμεων και ικανοτήτων του ανθρώπου. Εκφράζεται ιστορικά στους τύπους και μορφές οργάνωσης και δράσης της κοινωνίας

Αλληλεπίδραση γλώσσας και πολιτισμού
Στον πνευματικό τομέα
Ο άνθρωπος σκέπτεται με τις λέξεις, οι σκέψεις εκφράζονται με τις λέξεις
Ο λεξιλογικός πλούτος συνεπάγεται σύνθετη σκέψη, ανοικτό πολιτισμικό πεδίο, φιλοσοφικό στοχασμό και το αντίστροφο
Στις τέχνες η σύλληψη μιας ιδέας, η έμπνευση προϋποθέτει έμπνευση και διαλογισμό του καλλιτέχνη,΄με εργαλείο τις λέξεις
Η γλώσσα και η ποιότητα της σκέψης αποτυπώνονται σε κάθε μορφή λαϊκού πολιτισμού, που εξελίσσεται και διαμορφώνει και διαμορφώνεται μέσα στον χρόνο

Στον πνευματικό τομέα
Στη γλώσσα με τη μίμηση αποτυπώνονται και οι ξένες επιρροές
Ο τεχνικός πολιτισμός επανατροφοδοτεί τη γλώσσα με επιστημονικούς και τεχνικούς όρους
«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς,
θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ρυάκι που μουρμουρίζει.
Κι αν τυχόν ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω ελληνικά,
επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες.
Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική»
Νικηφόρος Βρεττάκος, Έλληνας ποιητής και πεζογράφος
Το ποίημα αυτό του Νικηφόρου Βρεττάκου δεν θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα τη μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας. Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία, προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι τόνοι, οι δίφθογγοι, τα μακρά αποτελούν μουσικά σημεία τα οποία , όπως οι διέσεις και οι υφέσεις, προφυλάσσουν τη γλώσσα από την παραφωνία. Γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχει καταλληλότερη γλώσσα για να ταιριάξει με τη μουσική, όσο η ελληνική. Η ιστορία της ελληνικής γλώσσας στα τραγούδια ξεκινά από τη λυρική ποίηση, στην οποία συνοδεύονταν τα λογοτεχνικά έργα που δημιουργούσαν με λύρα, καθώς και από τα έπη τα οποία αφηγούνταν τραγουδιστά. Βλέπουμε όσο προχωράει η ιστορία ότι η μουσική αποτελεί ένα από τα κυριότερα μέσα έκφρασης των Ελλήνων. Αυτά μας δίνουν πληροφορίες για τη ζωή των αγροτών και για το πώς συνήθιζαν να διαδίδουν τα ήθη τους, τα έθιμά τους και τις αντιλήψεις τους (δημοτικά τραγούδια, μοιρολόγια) και τους επαναστατικούς αγώνες (κλέφτικα τραγούδια, τραγούδια για τους πολέμους του 1940).
Το θέατρο αποτελεί μία έκφανση πολιτισμού μέσα σε έναν λαό. Η δραστηριότητα αυτή αποτελεί κύριο συστατικό του συνολικού πολιτισμού ενός κράτους. Στην Ελλάδα από τα αρχαία χρόνια το θέατρο άνθισε και μάλιστα συνδέθηκε με την ελληνική γλώσσα πλέον διαχρονικά. Οι λέξεις δεν αποτελούν μόνο εργαλείο συνεννόησης, αλλά περιέχουν νοήματα. Αυτά μεταλαμπαδεύονται μέσω και του θεάτρου. Η γλώσσα βοηθά τον ηθοποιό και ο ηθοποιός την χειρίζεται έτσι ώστε να επικοινωνεί με το κοινό. Οι λέξεις είναι έννοιες, οι έννοιες νοήματα και εφόσον αποτελούν νοήματα βοηθούν στη λειτουργία της ανθρώπινης σκέψης και νόησης. Το θέατρο λοιπόν, ειδικά μέσω της ελληνικής γλώσσας που περιέχει άπειρες λέξεις, άρα άπειρα νοήματα, είναι μια προέκταση του πολιτισμού που δημιουργεί η γλώσσα. Αποτελεί το σταυροδρόμι ανάμεσα σε θεατή – ηθοποιό και συγγραφέα.
Ελληνική Γλώσσα και ιστορία

Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι πολλοί Έλληνες λόγιοι, στους μακραίωνους και επώδυνους αγώνες κατά της Τουρκοκρατίας, κατόρθωσαν μέσα από τα έργα τους να αφυπνίσουν τον υποδουλωμένο ελληνισμό. Η ελληνική γλώσσα συνέβαλε επομένως, στην πνευματική αναγέννηση, καθώς απετέλεσε έναν δίαυλο επικοινωνίας και όργανο έκφρασης του ελληνικού έθνους. Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί προϊόν πολιτισμικής διάχυσης, καθώς αφετηρία αυτής της ιδεολογίας ήταν ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, ο οποίος στηριζόταν στον αρχαιοελληνικό στοχασμό. Σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Ρήγας Φεραίος και ο Αδαμάντιος Κοραής αγωνίστηκαν για την πνευματική ελευθερία και την επικράτηση του ορθού λόγου, μέσα από τη συγγραφή βιβλίων και προκηρύξεων. Άρα λοιπόν η ελληνική γλώσσα ήταν το μέσο ανύψωσης της εθνικής συνείδησης και αγωγής του απαίδευτου μέχρι τότε ελληνισμού
Στον ηθικό τομέα
Οι ηθικές έννοιες και οι αξίες δίνουν το στίγμα του πολιτισμού και του ανθρωπισμού
Στον κοινωνικό τομέα
Η ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων διαμορφώνονται στο καθημερινό λεξιλόγιο
Οι πολυσύνθετες κοινωνικές δομές διατυπώνονται μ’ ένα πλούσιο κοινωνιολογικό λεκτικό κώδικα, ο οποίος καιμ παρουσιάζει την κοινωνική δράση
Η επικοινωνία ενός λαού με άλλους καταγράφονται στη γλώσσα μέσω των σχέσεων που διαμορφώνονται
Στον πολιτικό τομέα
Το είδος του πολιτεύματος διαμορφώνει το λεξιλόγιο: διαταγή, απαγόρευση, προσταγή, διάταγμα είναι λέξεις ενός αυταρχικού πολιτεύματος, νόμος, ευπείθεια, νομοταγής, πολίτης είναι λέξεις ενός δημοκρατικού και υπονοούν αντίστοιχες πολιτικές πρακτικές
Ιδεολογίες, πολιτικές αξίες, επιχειρήματα, πλούσια πολιτική δράση, ελεύθερη έκφραση πολιτών όλα αποτυπώνονται στη γλώσσα
Η πολύμορφη σκέψη γεννά και λεξιλογικό πλούτο
Στον ψυχολογικό τομέα
Ο εξωτερικός κόσμος επηρεάζει τον εσωτερικό, την ψυχολογία ενός ανθρώπου και αυτός ο ψυχισμός του εκφράζεται με τη γλώσσα
Η λακωνικότητα χαρακτήριζε τους λιτούς ολιγαρχικούς Σπαρτιάτες, η ρητορική αναπτύχθηκε σε δημοκρατικές κοινωνίες
Ισχυρές και ασθενείς γλώσσες
Ισχυρές γλώσσες θεωρούνται οι γλώσσες εργασίας των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε και είναι επισήμως τρει΅ς: αγγλική, γαλλική, γερμανική
Ασθενείς θεωρούνται οι γλώσσες με μικρό αριθμό ομιλητών ή με μικρή ζήτηση
Οι ισχυρές γλώσσες
Οι ισχυρές χώρες εξάγουν εκτός από προϊόντα και πολιτισμό, ο οποίος και εκφράζεται με τη γλώσσα
Έχουν στη διάθεσή του τα μέσα παραγωγής, ελέγχουν το παγκόσμιο εμπόριο, τα ΜΜΕ, είναι κάτοχοι εξελιγμένης τεχνολογίας
Η αποικιακή τους εξάπλωση επέβαλε τη γλώσσα τους
Η οικονομικοπολιτική τουςδύναμη επιβάλλει και τη γλώσσα τους ως κυρίαρχο όργανο της διεθνούς διπλωματίας
Οι ασθενείς γλώσσες
Ομιλούνται από περιορισμένο αριθμό ατόμων
Έχουν μικρή πολιτισμική παραγωγή
Εκφράζουν μικρά πολιτισμικά σύνολα, ακόμη κι αν ο πολιτισμός τους μπορεί να υπερέχει
Συρρίκνωση λόγω ξένόφερτων γλωσσικών μορφωμάτων
αντιμετώπιση
Ενίσχυση εθνικού πολιτισμού, διατήρηση εθνικής συνείδησης, πλούσια πολιτιστική, καλλιτεχνική δράση
Άρτια γλωσσική εκπαίδευση
Βαθιά γνώση της ιστορικής και γλωσσικής κληρονομιάς
Προστασία της γλώσσας από ξενικές επιρροές

Χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού
Στον οικονομικό τομέα
Ανάπτυξη και επικράτηση της τεχνολογίας, εκμηχάνιση της παραγωγής, μηχανοποίηση της εργασίας και του τρόπου ζωής
Αφθονία υλικών αγαθών, καλλιέργεια καταναλωτισμού, πνεύματος υλικού ευδαιμονισμού
Αύξηση ανεργίας
Άνιση κατανομή του πλούτου
Διεύρυνση κοινωνικών ανισοτήτων
Στον πνευματικό τομέα
Αλματώδης ανάπτυξη τεχνικού πολιτισμού, συρρίκνωση του πνευματικού πολιτισμού
Έλλειψη κριτικής σκέψης
Πολιτισμική αλλοτρίωση
Στον κοινωνικό τομέα
Αστυφιλία, απανθρωποποίηση, μετανάστευση και προσφυγιά
Μοναξιά και αποξένωση
Αλλοτρίωση
Αύξηση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας
Κοινωνική αναλγησία
Υποβάθμιση ποιότητας ζωής
Διεύρυνση χάσματος αναπτυγμένων και πανάπτυκτων χωρών
Στον ηθικό –ψυχικό τομέα
Χρεοκοπία ηθικών αξιών και ιδεολογιών
Έλλειψη ιδανικών, εμπορευματοποίηση του ανθρώπου
Εκμετάλλευση και χειραγώγηση
Άγχος, ανασφάλεια και έντονοι-εξουθενωτικοί ρυθμοί ζωής
Στον πολιτικό τομέα
Δημοκρατικό έλλειμμα
Αύξηση χωρών με ολοκληρωτικά και αυταρχικά καθεστώτα
Καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων

Δεν υπάρχουν σχόλια: