ΟΡΙΣΜΟΣ:
Πολιτισμός είναι το σύνολο των επιτευγμάτων του ανθρώπου στον υλικό, πνευματικό και ηθικό τομέα. Είναι ο συνεχής αγώνας του ανθρώπου να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής του και να καλλιεργήσει το πνεύμα του.
ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:
α) ο τεχνικός πολιτισμός (τεχνολογική πρόοδος – οικονομία).
β) ο πνευματικός πολιτισμός (θρησκεία, ηθική, δίκαιο, επιστήμη, τέχνη)
Ο σύγχρονος πολιτισμός έχει να επιδείξει θαυμαστά επιτεύγματα.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Η επιστήμη και η πρακτική εφαρμογή της, η τεχνολογία, αναπτύχθηκαν σε τέτοιο βαθμό που επέλυσαν πολυποίκιλα προβλήματα. Ο άνθρωπος κατόρθωσε να ερμηνεύσει τα φυσικά φαινόμενα, να τα θέσει υπό τον έλεγχό του και να απελευθερώσει, μερικώς, από τη φυσική εξάρτηση.
2. Η εφεύρεση της μηχανής άνοιξε νέους ορίζοντες στις ανθρώπινες δυνατότητες, αφού πλέον ο άνθρωπος ελαχιστοποίησε το μόχθο του, ξέφυγε από την επίπονη εργασία, αύξησε τον ελεύθερο χρόνο του.
3. Η βιομηχανία γνωρίζει εκπληκτική ανάπτυξη. Η παραγωγή έχει αυξηθεί με αποτέλεσμα τη δημιουργία προϊόντων με χαμηλό κόστος, έτσι που να μπορούν να τα αποκτήσουν όλοι.
4. Η πρόοδος της ιατρικής τόσο όσον αφορά τις γνώσεις αλλά και τις τεχνικές μεθόδους, περιόρισε τη θνησιμότητα, καταπολέμησε ασθένειες και αύξησε το μέσο όρο ζωής.
5. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, η κάλυψη σε ικανοποιητικό βαθμό των υλικών αναγκών.
6. Ταυτόχρονα ο άνθρωπος προήγαγε τη σκέψη του, όξυνε την κρίση του, και διεύρυνε τους πνευματικούς του ορίζοντες. Η γνώση έγινε πλέον δύναμη στα χέρια του ανθρώπου, έπαψε να είναι κτήμα μόνο μιας αριθμητικά περιορισμένης μερίδας.
7. Η κοινωνική συμβίωση επίσης εξελίχτηκε. Σημαντική κατάκτηση αποτελεί η κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η θεμελίωση της ισότητας.
8. Ο άνθρωπος, τέλος, ξέφυγε από τα όρια του πλανήτη του, εξερευνά το σύμπαν αναζητώντας διαφορετικές μορφές ζωής και επεκτείνοντας εκεί την κυριαρχία του.
ΑΙΤΙΑ ΚΡΙΣΗΣ
Παρά τις εκθαμβωτικές κατακτήσεις του, ο σύγχρονος πολιτισμός παρουσιάζει κρίση γιατί:
1. Ο άνθρωπος στράφηκε μονομερώς προς την τεχνολογική ανάπτυξη παραγκωνίζοντας και αδιαφορώντας για το πνεύμα του. Ενδιαφέρθηκε για την άνοδο του βιοτικού του επιπέδου, αλλά δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει την ποιότητα ζωής.
2. Η υπέρβαση του μέτρου τον οδήγησε στον καταναλωτισμό, στον υλικό ευδαιμονισμό. Σκοπός της ζωής αποτελεί η προσπάθεια για το «έχειν» και όχι για το «είναι».
3. Η αλόγιστη και κερδοσκοπική επέμβασή του στη φύση προκάλεσε οικολογική καταστροφή, γεγονός που πιστοποιείται από την εξάντληση των φυσικών πόρων, αλλά και από τη ρύπανση της φύσης.
4. Ο μονοδιάστατος χαρακτήρας της γνώσης, η εξειδίκευση, επέφερε την πνευματική μονομέρεια, περιόρισε τον ανθρώπινου νου, σύνθλιψε τη φαντασία.
5. Οι επιστήμονες μην έχοντας στο ελάχιστο κοινωνική συνείδηση, εφαρμόζουν αρνητικά τις ανακαλύψεις και εφευρέσεις τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ανθρωπότητα από ολοσχερή καταστροφή (πυρηνικά όπλα).
6. Η μηχανοποίηση της εργασίας οδήγησε σε νέα μορφή δουλείας, καθώς αυξήθηκε η ανεργία και, το χειρότερο, ο άνθρωπος μετατράπηκε σε χειριστή μηχανών που δεν απολαμβάνει πλέον τη χαρά της δημιουργίας, αλλά ούτε και τον ελεύθερο χρόνο του.
7. Η παθητική συσσώρευση πληθυσμού στα αστικά κέντρα προκάλεσε αλλοτριωτικά φαινόμενα. Ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από το φυσικό περιβάλλον, εγκλωβίστηκε σε ακατάλληλες κατοικίες, στερήθηκε την ανθρώπινη επικοινωνία.
8. Τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, η βία και η εγκληματικότητα, αντί να περιοριστούν διογκώνονται αλλάζοντας μορφές εκδήλωσης.
9. Ο άνθρωπος «απογυμνωμένος» από αξίες και ιδανικά, έχοντας ως μοναδικό στόχο τη χρηματοθηρία αναζητά διέξοδο μέσα από υποκατάστατα ευτυχίας: ναρκωτικά, αλκοόλ.
10. τα ψυχολογικά προβλήματα, οι νευρώσεις, το άγχος, τα υπαρξιακά αδιέξοδα ήταν το τίμημα της προόδου.
11. ο σεβασμός στην ανθρώπινη οντότητα ολοένα εξασθενεί. Η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από «πολιτισμένα» κράτη, οι καταστρεπτικοί πόλεμοι, η αδυναμία των κρατών να συνυπάρξουν ειρηνικά αμαυρώνουν το σύγχρονο πολιτισμό και καθιστούν το μέλλον ζοφερό.
12. Τέλος, ο άνθρωπος, αποπροσανατολισμένος από τις πραγματικές του ανάγκες, ενταγμένος στο καταναλωτικό σύστημα μετατρέπεται σε απρόσωπη μονάδα, αδυνατεί νε συμμετέχει ενεργά στις αποφάσεις που τον αφορούν, ετεροκαθορίζεται και χειραγωγείται.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Κρίνοντας τις δυο παραπάνω απόψεις καταλήγουμε στα εξής:
Ο σύγχρονος πολιτισμός σίγουρα έχει να παρουσιάσει εκπληκτικά επιτεύγματα. Οι εξελίξεις στον επιστημονικό και τεχνολογικό τομέα σημειώνονται με ραγδαίο ρυθμό. Το βιοτικό επίπεδο διαρκώς βελτιώνεται, με αποτέλεσμα να διασφαλίζεται μία άνετη ζωή. Αυτό όμως, δε σημαίνει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος εξασφάλισε και την ποιότητα στη ζωή του.
Πλήθος προβλήματα κατατρύχουν την ανθρωπότητα, προβλήματα για τα οποία την αποκλειστική ευθύνη φέρει ο άνθρωπος, που έχασε την αίσθηση του μέτρου και της αρμονίας. Παρασύρθηκε στην ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού παραμελώντας ταυτόχρονα τον πνευματικό. Αυτό είναι, άλλωστε το βασικό αίτιο που συνιστά την κρίση.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:
Ο ίδιος ο άνθρωπος πρέπει να δραστηριοποιηθεί. Ειδικότερα απαιτείται:
1. Σεβασμός στην ανθρώπινη οντότητα.
2. Προσπάθεια για εξασφάλιση ποιότητας στη ζωή μας.
3. Το παραπάνω είναι δυνατό να επιτευχθεί με την ανθρωπιστική παιδεία, την παροχή δυνατοτήτων για την ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας.
4. Προστασία της φύσης και των ισορροπιών της.
5. Απόκτηση κοινωνικής συνείδησης, συλλογικότητα και συνεργασία.
Πηγή: Κουβουτσάκη Κατερίνα
Πολιτισμός είναι το σύνολο των επιτευγμάτων του ανθρώπου στον υλικό, πνευματικό και ηθικό τομέα. Είναι ο συνεχής αγώνας του ανθρώπου να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής του και να καλλιεργήσει το πνεύμα του.
ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:
α) ο τεχνικός πολιτισμός (τεχνολογική πρόοδος – οικονομία).
β) ο πνευματικός πολιτισμός (θρησκεία, ηθική, δίκαιο, επιστήμη, τέχνη)
Ο σύγχρονος πολιτισμός έχει να επιδείξει θαυμαστά επιτεύγματα.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Η επιστήμη και η πρακτική εφαρμογή της, η τεχνολογία, αναπτύχθηκαν σε τέτοιο βαθμό που επέλυσαν πολυποίκιλα προβλήματα. Ο άνθρωπος κατόρθωσε να ερμηνεύσει τα φυσικά φαινόμενα, να τα θέσει υπό τον έλεγχό του και να απελευθερώσει, μερικώς, από τη φυσική εξάρτηση.
2. Η εφεύρεση της μηχανής άνοιξε νέους ορίζοντες στις ανθρώπινες δυνατότητες, αφού πλέον ο άνθρωπος ελαχιστοποίησε το μόχθο του, ξέφυγε από την επίπονη εργασία, αύξησε τον ελεύθερο χρόνο του.
3. Η βιομηχανία γνωρίζει εκπληκτική ανάπτυξη. Η παραγωγή έχει αυξηθεί με αποτέλεσμα τη δημιουργία προϊόντων με χαμηλό κόστος, έτσι που να μπορούν να τα αποκτήσουν όλοι.
4. Η πρόοδος της ιατρικής τόσο όσον αφορά τις γνώσεις αλλά και τις τεχνικές μεθόδους, περιόρισε τη θνησιμότητα, καταπολέμησε ασθένειες και αύξησε το μέσο όρο ζωής.
5. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, η κάλυψη σε ικανοποιητικό βαθμό των υλικών αναγκών.
6. Ταυτόχρονα ο άνθρωπος προήγαγε τη σκέψη του, όξυνε την κρίση του, και διεύρυνε τους πνευματικούς του ορίζοντες. Η γνώση έγινε πλέον δύναμη στα χέρια του ανθρώπου, έπαψε να είναι κτήμα μόνο μιας αριθμητικά περιορισμένης μερίδας.
7. Η κοινωνική συμβίωση επίσης εξελίχτηκε. Σημαντική κατάκτηση αποτελεί η κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η θεμελίωση της ισότητας.
8. Ο άνθρωπος, τέλος, ξέφυγε από τα όρια του πλανήτη του, εξερευνά το σύμπαν αναζητώντας διαφορετικές μορφές ζωής και επεκτείνοντας εκεί την κυριαρχία του.
ΑΙΤΙΑ ΚΡΙΣΗΣ
Παρά τις εκθαμβωτικές κατακτήσεις του, ο σύγχρονος πολιτισμός παρουσιάζει κρίση γιατί:
1. Ο άνθρωπος στράφηκε μονομερώς προς την τεχνολογική ανάπτυξη παραγκωνίζοντας και αδιαφορώντας για το πνεύμα του. Ενδιαφέρθηκε για την άνοδο του βιοτικού του επιπέδου, αλλά δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει την ποιότητα ζωής.
2. Η υπέρβαση του μέτρου τον οδήγησε στον καταναλωτισμό, στον υλικό ευδαιμονισμό. Σκοπός της ζωής αποτελεί η προσπάθεια για το «έχειν» και όχι για το «είναι».
3. Η αλόγιστη και κερδοσκοπική επέμβασή του στη φύση προκάλεσε οικολογική καταστροφή, γεγονός που πιστοποιείται από την εξάντληση των φυσικών πόρων, αλλά και από τη ρύπανση της φύσης.
4. Ο μονοδιάστατος χαρακτήρας της γνώσης, η εξειδίκευση, επέφερε την πνευματική μονομέρεια, περιόρισε τον ανθρώπινου νου, σύνθλιψε τη φαντασία.
5. Οι επιστήμονες μην έχοντας στο ελάχιστο κοινωνική συνείδηση, εφαρμόζουν αρνητικά τις ανακαλύψεις και εφευρέσεις τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ανθρωπότητα από ολοσχερή καταστροφή (πυρηνικά όπλα).
6. Η μηχανοποίηση της εργασίας οδήγησε σε νέα μορφή δουλείας, καθώς αυξήθηκε η ανεργία και, το χειρότερο, ο άνθρωπος μετατράπηκε σε χειριστή μηχανών που δεν απολαμβάνει πλέον τη χαρά της δημιουργίας, αλλά ούτε και τον ελεύθερο χρόνο του.
7. Η παθητική συσσώρευση πληθυσμού στα αστικά κέντρα προκάλεσε αλλοτριωτικά φαινόμενα. Ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από το φυσικό περιβάλλον, εγκλωβίστηκε σε ακατάλληλες κατοικίες, στερήθηκε την ανθρώπινη επικοινωνία.
8. Τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, η βία και η εγκληματικότητα, αντί να περιοριστούν διογκώνονται αλλάζοντας μορφές εκδήλωσης.
9. Ο άνθρωπος «απογυμνωμένος» από αξίες και ιδανικά, έχοντας ως μοναδικό στόχο τη χρηματοθηρία αναζητά διέξοδο μέσα από υποκατάστατα ευτυχίας: ναρκωτικά, αλκοόλ.
10. τα ψυχολογικά προβλήματα, οι νευρώσεις, το άγχος, τα υπαρξιακά αδιέξοδα ήταν το τίμημα της προόδου.
11. ο σεβασμός στην ανθρώπινη οντότητα ολοένα εξασθενεί. Η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από «πολιτισμένα» κράτη, οι καταστρεπτικοί πόλεμοι, η αδυναμία των κρατών να συνυπάρξουν ειρηνικά αμαυρώνουν το σύγχρονο πολιτισμό και καθιστούν το μέλλον ζοφερό.
12. Τέλος, ο άνθρωπος, αποπροσανατολισμένος από τις πραγματικές του ανάγκες, ενταγμένος στο καταναλωτικό σύστημα μετατρέπεται σε απρόσωπη μονάδα, αδυνατεί νε συμμετέχει ενεργά στις αποφάσεις που τον αφορούν, ετεροκαθορίζεται και χειραγωγείται.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Κρίνοντας τις δυο παραπάνω απόψεις καταλήγουμε στα εξής:
Ο σύγχρονος πολιτισμός σίγουρα έχει να παρουσιάσει εκπληκτικά επιτεύγματα. Οι εξελίξεις στον επιστημονικό και τεχνολογικό τομέα σημειώνονται με ραγδαίο ρυθμό. Το βιοτικό επίπεδο διαρκώς βελτιώνεται, με αποτέλεσμα να διασφαλίζεται μία άνετη ζωή. Αυτό όμως, δε σημαίνει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος εξασφάλισε και την ποιότητα στη ζωή του.
Πλήθος προβλήματα κατατρύχουν την ανθρωπότητα, προβλήματα για τα οποία την αποκλειστική ευθύνη φέρει ο άνθρωπος, που έχασε την αίσθηση του μέτρου και της αρμονίας. Παρασύρθηκε στην ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού παραμελώντας ταυτόχρονα τον πνευματικό. Αυτό είναι, άλλωστε το βασικό αίτιο που συνιστά την κρίση.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:
Ο ίδιος ο άνθρωπος πρέπει να δραστηριοποιηθεί. Ειδικότερα απαιτείται:
1. Σεβασμός στην ανθρώπινη οντότητα.
2. Προσπάθεια για εξασφάλιση ποιότητας στη ζωή μας.
3. Το παραπάνω είναι δυνατό να επιτευχθεί με την ανθρωπιστική παιδεία, την παροχή δυνατοτήτων για την ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας.
4. Προστασία της φύσης και των ισορροπιών της.
5. Απόκτηση κοινωνικής συνείδησης, συλλογικότητα και συνεργασία.
Πηγή: Κουβουτσάκη Κατερίνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου