1.1 Ερωτήσεις ανοικτού τύπου (ανάπτυξης και σύντοµης απάντησης) KEE
α) Το δράµα
1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δράµατος και τι νέο προσέφερε στο
κοινό σε σχέση µε το έπος και τη λυρική ποίηση;
2. Ποια είναι η προέλευση του δράµατος και µε ποια γιορτή συνδέθηκε;
3. Τι ήταν τα θρησκευτικά δρώµενα και ποια θέση είχαν στις γιορτές των
αρχαίων Ελλήνων;
4. Τι αντιπροσώπευε ο θεός Διόνυσος στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων;
Ποιες τελετές ή εκδηλώσεις συµπεριλάµβανε η λατρεία του; Με ποια
εξωτερικά τους γνωρίσµατα ξεχώριζαν οι οπαδοί του Διονύσου κατά
τη διάρκεια των τελετών που γίνονταν προς τιµήν του θεού;
5. Πότε και ποιος δίδαξε πρώτος το δράµα και ποια στοιχεία δανείστηκε
από τις λατρευτικές τελετές προς τιµήν του Διονύσου;
6. Ποιες ήταν οι γιορτές προς τιµήν του Διονύσου στην Αττική; Να
δώσετε σύντοµες πληροφορίες για τη χρονική τους διάρκεια και για το
τελετουργικό τους µέρος.
7. Τι ήταν το σατυρικό δράµα και ποια η διαφορά του από την κωµωδία;
8. Ποια ήταν τα είδη του δράµατος και σε ποιo από αυτά εµφανίζονταν
οι µορφές των σατύρων;
9. Να γράψετε ένα κατατοπιστικό σηµείωµα για την κωµωδία. Να
αναφερθείτε ιδιαίτερα στην προέλευση, στα θέµατα και στο σκοπό που
υπηρετούσε.
β) Η τραγωδία
1. Ποια είναι η προέλευση της τραγωδίας σύµφωνα µε τον Αριστοτέλη;
2. Ποιες είναι οι πιο γνωστές απόψεις σχετικά µε την προέλευση της λέξης
τραγωδία και πόσο αξιόπιστες θεωρούνται;
3. Ποια ήταν η συµβολή του Αρίωνα στην εξέλιξη του διθυράµβου;
12
4. Με ποιες παρεµβάσεις του ο Θέσπης έδωσε νέα µορφή στο διθύραµβο,
ώστε να µετεξελιχθεί σταδιακά σε τραγωδία;
5. Αφού εξηγήσετε τι ήταν το ἅρµα τοῦ Θέσπιδος να εκτιµήσετε τη
συνεισφορά του καθώς και τη συνεισφορά του δηµιουργού του στην
εξέλιξη της τραγωδίας.
6. Ποιες αλλαγές και προσθήκες έγιναν συνολικά στο διθύραµβο, ώστε
να πάρει η τραγωδία την τελική της µορφή;
7. Ποιος είναι ο ορισµός και ποιος ο σκοπός της τραγωδίας κατά τον
Αριστοτέλη; Να αποδώσετε τον ορισµό στα νέα ελληνικά.
8. Ποια στοιχεία επισηµαίνει ο Τ. S. Eliot στη «δράση» της τραγωδίας;
9. Να εξηγήσετε αναλυτικά τους χαρακτηρισµούς τελείας και ἡδυσµένῳ
που αποδίδονται στις έννοιες πράξεως και λόγῳ αντίστοιχα στον
αριστοτελικό ορισµό για την τραγωδία.
10. Ποιος είναι ο ρόλος των εννοιών φόβος, ἔλεος και κάθαρσις στην
τραγωδία σύµφωνα µε τον Αριστοτέλη;
11. Σε ποια µέρη της τραγωδίας εντοπίζουµε το λυρικό και σε ποια το
επικό στοιχείο;
12. Ποια είναι τα κατὰ ποσόν και ποια τα κατὰ ποιόν µέρη της τραγωδίας;
Να τα αναφέρετε ονοµαστικά.
13. Πρόλογος, επεισόδια, έξοδος, πάροδος, κοµµός: Ποια είναι η θέση τους
στην τραγωδία;
14. Τα επικά µέρη της τραγωδίας αποτελούνται από «συνεχείς λόγους»,
«στιχοµυθίες» και «αντιλαβές». Να εξηγήσετε ποιο είναι το
χαρακτηριστικό γνώρισµα του κάθε στοιχείου και πότε
χρησιµοποιείται.
15. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του κοµµού και σε τι διαφέρει από τις
µονωδίες και τις διωδίες;
16. Ποια είναι η σχέση µύθου και τραγωδίας;
17. ΄Ηθος, λέξη, διάνοια, µέλος, όψη:
α) Ποια είναι η σηµασία των όρων στην αρχαία τραγωδία σύµφωνα µε
τον Αριστοτέλη;
13
β) Με ποιους όρους αποδίδουµε τις παραπάνω έννοιες στο σύγχρονο
θέατρο;
18. Πώς δηµιουργείται η έννοια της τραγικότητας στο αρχαίο θέατρο και
ποια χαρακτηριστικά αποδίδονται στη µορφή του τραγικού ήρωα;
19. Μέσα από ποιες συγκρούσεις και καταστάσεις αναδεικνύεται ο
τραγικός ήρωας και τι είναι αυτό που τον καταξιώνει στα µάτια των
θεατών;
γ) Αρχαίο θέατρο
1. Ποια ήταν τα βασικά µέρη του αρχαίου θεάτρου;
2. Να περιγράψετε το κοῖλον του αρχαίου θεάτρου.
3. Ἑδώλια, διαζώµατα, κλίµακες: Να εξηγήσετε ποια ήταν η χρησιµότητα
καθενός από αυτά τα µέρη του κοίλου του αρχαίου θεάτρου.
4. Να γράψετε σύντοµα κατατοπιστικά σηµειώµατα για τα παρακάτω
µέρη του αρχαίου θεάτρου: Ορχήστρα, πάροδος, θυµέλη.
5. Σε ποιο µέρος του θεάτρου κινούνταν οι υποκριτές και σε ποιο ο
χορός; Σε τι εξυπηρετούσε αυτή η διαφοροποίηση;
6. Να περιγράψετε τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου και να αναφέρετε ποια
ήταν η συνηθισµένη σκηνογραφία.
7. Πού και πότε γινόταν η παρουσίαση των νέων θεατρικών έργων στην
Αθήνα και γιατί επιλεγόταν η συγκεκριµένη εποχή του χρόνου;
8. Τι ήταν η χορηγία και ποιοι την ανελάµβαναν; Ποιες ήσαν οι
υποχρεώσεις του χορηγού;
9. Τι ήταν το λογεῖον, ποια εποχή ξεχώρισε ως µέρος του θεάτρου και
ποιες ανάγκες της παράστασης εξυπηρετούσε;
10. Στο αρχαίο θέατρο διακρίνουµε από τρεις έως πέντε εισόδους των
υποκριτών στη σκηνή και την ορχήστρα, δηλαδή δυο παρόδους και µια
ή τρεις θύρες από την πλευρά της σκηνής. Ποιες σκηνοθετικές ανάγκες
εξυπηρετούσε η κάθε είσοδος;
11. Να εξηγήσετε τι ήταν οι περίακτοι, το θεολογεῖον και το βροντεῖον1.