Στο Ιερό του Διονύσου στη Νότια Κλιτύ της Ακρόπολης λατρευόταν ο Διόνυσος ως Ελευθερεύς επειδή η λατρεία του είχε εισαχθεί στην Αθήνα από τις Ελευθερές της Βοιωτίας, από τον Πεισίστρατο και τους γιούς του, στο β' μισό του 6ου αι. π.Χ. Σ' αυτό γιορτάζονταν κάθε χρόνο κατά τον μήνα Ελαφηβολιώνα, στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, τα Μεγάλα ή εν Άστει Διονύσια, η λαμπρότερη γιορτή προς τιμήν του θεού. Εκείνη την εποχή ανεγέρθηκε ο αρχαϊκός ναός του Διονύσου, ενώ λίγο βορειότερα από αυτόν, στην πλαγιά του λόφου και σε επίπεδο περίπου τριών μέτρων υψηλότερα, ισοπεδώθηκε ένας κυκλικός χώρος στον οποίο τελούνταν τα λατρευτικά δρώμενα προς τιμήν του θεού. Τις τελετές αυτές παρακολουθούσαν οι θεατές καθισμένοι στο πρανές του λόφου, στο οποίο λίγο καιρό αργότερα τοποθετήθηκαν ξύλινα καθίσματα. Ο κυκλικός αυτός χώρος, διαμορφωμένος από πατημένο χώμα, είχε διάμετρο 25μ. περίπου και αποτέλεσε την πρώτη «ορχήστρα» (από το ρήμα ορχούμαι = χορεύω) του μετέπειτα θεάτρου. Από τον κύκλιο διθυραμβικό χορό των λατρευτών του Διονύσου γεννήθηκε η τραγωδία.

Οι δραματικοί αγώνες

·         συνδέονται με την  αρχαία Αθήνα και το θέατρο του Διονύσου

·         από την εποχή της οικοδόμησής του, μέσα 6^ου αι. π.Χ.

·         οι Αθηναίοι ποιητές παρουσίαζαν κάθε χρόνο τα νέα τους έργα

·         αγωνιστικός χαρακτήρας παραστάσεων =βραβεύονταν τα καλύτερα έργα

·         δεν είναι τυχαίος ο χρόνος διεξαγωγής των αγώνων

·         επιμέλεια και οργάνωση αγώνων από ‘άρχοντα βασιλέα

·         στα Μεγάλα Διονύσια=επώνυμος άρχων

·         διαδικασία επιλογής κριτών(10), σε πινακίδα η κρίση τους, επιλέγονταν οι πέντε

·         νικητής ποιητής και χορηγός στεφανώνονταν με κισσό, βλ. χορηγικό μνημείο Λυσικράτη

·         διδασκαλίες- χαράσσονταν τα ονόματα ποιητών, χορηγών και πρωταγωνιστών σε πλάκες=κατάθεση στο δημόσιο αρχείο

συντελεστές παράστασης

·         ποιητής= πολυσχιδής ρόλος: σκηνοθέτης, μουσικοσυνθέτης, χορογράφος, σκηνογράφος και ερμηνευτής στα πρώτα δράματα

·         ηθοποιοί=επαγγελματίες

-εμφάνιση μεγαλοπρεπής, ανάλογη ενδυμασία=ποδήρεις χιτώνες, κόθορνοι, προσωπίδα, αγρηνόν

Ρόλος προσωπίδας

=εξιδανίκευση ήρωα

=μεταφορά στον κόσμο του θεάτρου

=καθορισμός τρόπου υποκριτικής=κινησιακά και φωνητικά μέσα

·         χορός

=τραγούδι και κινήσεις σώματος=έκφραση συναισθημάτων

=είσοδος από δεξιά πάροδο κατά στοίχους(3Χ5) ή κατά ζυγά (Χ3)

-υπόρχημα: χαρούμενο τραγούδι με ζωηρή όρχηση

·         κοινό

=μπορούσαν να λάβουν  μέρος όλοι

=θεωρικά για τους άπορους

=ραβδούχοι

=προεδρίες

=προάγωνας στο Ωδείο

http://www.ancientgreece.co.uk/festivals/explore/exp_set.html

ερωτήσεις ΚΕΕ

12. Ποιος είχε τη γενική επιµέλεια και την ευθύνη για την οργάνωση των

δραµατικών αγώνων στη γιορτή των Ληναίων και ποιος στη γιορτή

των Μεγάλων ∆ιονυσίων; Ποια ήταν τα καθήκοντά τους;

13. Να γράψετε κατατοπιστικά σηµειώµατα για τους κριτές και το χορηγό

της τραγωδίας.

14. Ποιες τιµές αποδίδονταν στους ποιητές που νικούσαν σε δραµατικούς

αγώνες και στους χορηγούς τους;

15. Οι περὶ τὸν ∆ιόνυσον τεχνῖται: Ποιο ήταν το έργο τους και σε ποια

σηµερινή τάξη επαγγελµατιών αντιστοιχεί;

Συντελεστές της παράστασης

1. Ποιος ήταν ο ρόλος του ποιητή στο αρχαίο θέατρο;

2. Να γράψετε λίγα λόγια για την ενδυµασία και για τα άλλα σκεύη που

χρησιµοποιούσαν οι υποκριτές.

3. Ποιος ήταν ο ρόλος του προσωπείου στη θεατρική πράξη; Νοµίζετε ότι

διευκόλυνε ή δυσκόλευε τον υποκριτή στην ερµηνεία του ρόλου του;

4. Ποια ήταν η άποψη του Καρόλου Κουν για το χορό του αρχαίου

δράµατος;

5. Ποιος ήταν ο ρόλος του χορού στην αρχαία τραγωδία;

6. Ποια ήταν η διάταξη του χορού κατά την είσοδό του στην ορχήστρα και

ποιες κινήσεις εκτελούσε συνήθως κατά τη διάρκεια της παράστασης;

7. Τι ήταν το υπόρχηµα;

8. Θεωρικά - ραβδούχοι - προεδρίες: Να εξηγήσετε µε συντοµία τους όρους.

9. Ποια ήταν η σχέση του αθηναϊκού κοινού µε το θέατρο και ποια η

συµπεριφορά του κατά τη διάρκεια των παραστάσεων;

10. Τι ήταν ο προάγωνας; Πού, πότε γινόταν και ποιο σκοπό εξυπηρετούσε;